Florence - Loggia dei Lanzi

Als je naar Florence gaat vanwege de vele historische bezienswaardigheden, dan is de Loggia dei Lanzi bijna niet te missen. Centraal gelegen aan Piazza della Signoria, waaraan ook het zeer bekende Palazzo Vecchio ligt, en grenzend aan de Galleria degli Uffizi, is het voor veel toeristen een fijne plek om even in de schaduw te zitten en te genieten van al het moois dat één van de meest centrale punten van Florence te bieden heeft.

De loggia

De Loggia dei Lanzi is een grote overdekte galerij wat in het Italiaans een loggia heet. Vroeger heette het ook wel Loggia dell’Orcagna, naar de bijnaam van architect Andrea di Cione. Echter was het niet Andrea die de loggia ontwierp, maar zijn broer Benci di Cione. De huidige naam Loggia dei Lanzi komt uit de zestiende eeuw, toen de lansknechten (lanzichenecchi, Duitse lijfwachten van Cosimo I de’ Medici), hier hun hoofdkwartier hadden. Gezien het aan de Piazza della Signoria ligt, wordt het ook nog wel eens de Loggia della Signoria genoemd.

In 1376 begonnen Benci di Cione en Simone di Francesco aan de bouw, en het gebouw was voltooid in 1382. Oorspronkelijk was een loggia een deel van een gebouw, bijvoorbeeld van een woonhuis of paleis. In dit geval is het echter een zelfstandig gebouw dat gebruikt kon worden voor allerlei publieke evenementen. Denk hierbij aan (volks-)bijeenkomsten, vergaderingen en de beëdiging van geestelijken en bestuursleden. Tevens deed het dienst als ontvangst- en feesthal. Toen de Galleria degli Uffizi aan de achterkant van de loggia werd gebouwd, werd het dak van de loggia in 1583 door Bernardo Buontalenti omgebouwd tot terras vanwaar de prinses over het plein kon kijken naar allerlei evenementen en optredens. Tegenwoordig is de Galleria degli Uffizi een museum en hoort het terras bij het museumcafé.

Bouwstijl

De stijl waarin de Loggia dei Lanzi is gebouwd, is een voorloper op de renaissance. Renaissance betekent letterlijk ‘wedergeboorte’, en in dit geval bedoelen we de wedergeboorte van de Klassieke Oudheid. De gotische bouwstijl, die hiervoor in de mode was, zien we bijna niet meer terug. Geen spitse bogen, maar weer ronde, juist zoals ze werden gemaakt ten tijde van de Klassieke Oudheid. Filippo Brunelleschi, de befaamde architect die onder andere de revolutionaire koepel van de Santa Maria del Fiore heeft ontworpen, heeft zich bij de bouw van het Florentijnse weeshuis Ospedale degli Innocenti naar alle waarschijnlijkheid laten inspireren door de Loggia dei Lanzi. Dit weeshuis wordt door velen gezien als het allereerste renaissancistische gebouw ooit.

Beelden

De Loggia dei Lanzi staat voornamelijk bekend vanwege de prachtige beelden die er zijn geplaatst. Het is net een klein openluchtmuseum. De meesten werden na 1494 geplaatst, nadat de Piero de’ Medici uit de stad was verdreven uit onvrede over zijn leiderschap, of eerder het gebrek daaraan. Pas toen Cosimo I de’ Medici de macht terug greep en in 1569 groothertog van Florence werd, werd de familie weer sterker en invloedrijker. Hij werd mecenas van de kunsten en had diverse kunstenaars onder zijn hoede. Michelangelo stelde nog aan hem voor om de loggia rond heel het plein te laten lopen, maar Cosimo I zag van het idee af omdat het te duur zou zijn.

Een paar van de beelden die in de loggia staan, werden gemaakt door de beroemdste beeldhouwers uit die tijd want dat gaf status. Het valt te vergelijken met de bekendheid die een stad vandaag de dag krijgt als het een beroemde architect weet te strikken voor de bouw van een bepaald gebouw. Zo drukte Cosimo I zijn stempel op de stad. De loggia werd toen ook gebruikt als tentoonstellingsruimte voor deze beelden.

Het bekendste beeld in loggia is het bronzen beeld Perseus met het hoofd van Medusa van Benvenuto Cellini uit 1545-1554. Dankzij zijn autobiografie weten we dat Cellini zelf Donatello’s Judith en Michelangelo’s David aanhield als maatstaf en hun zelfs drievoudig wilde overtreffen. Deze twee beelden stonden toen op het plein. Het kostte hem maar liefst negen jaar om dit beeld te maken, en hij schreef dat de inspanningen hem tot op het randje van de dood dreven.

Te zien is Perseus die op het onthoofde lichaam van Medusa staat, terwijl hij haar hoofd omhoog houdt. Volgens de mythe (beschreven in Metamorphosen door Ovidius) had ze slangen als haar en versteende ze alles waar ze naar keek. Op het voetstuk zijn vier beelden te zien van personages die met het verhaal van Perseus en Medusa te maken hebben. Dit zijn Mercurius, Minerva en zijn ouders Jupiter en Danaë. Op het bas-reliëf zien we de bevrijding van Andromeda: de prinses die bedreigd werd door een zeemonster en die Perseus met behulp van Medusa's hoofd heeft verslagen.

Een ander bekend beeld is het marmeren beeld de Sabijnse Maagdenroof van Giambologna uit 1581-1583. Deze Vlaming, die eigenlijk Jean de Boulogne heet, heeft in Rome en Florence beelden uit de Klassieke Oudheid bestudeerd, evenals die van Michelangelo. Dit beeld is een uitstekend voorbeeld van de late renaissance, oftewel het maniërisme, waarbij het beeld een s-vorm heeft en als het ware omhoog kronkelt. Het is ook een van de eerste beelden waarbij je helemaal rondom kan lopen, in plaats van dat het beeld bedoeld is om alleen van de voorkant bekeken te worden.

In de loggia staat ook nog een ander beeld van Giambologna, namelijk Hercules en de Centaur Nessus uit 1599. Deze werd pas in 1841 hier geplaatst.

In het midden staan twee beeldengroepen, namelijk Menelaüs ondersteunt het lichaam van Patroclus van Romeinse origine, en de Ontvoering van Polyxena van Pio Fedi uit de negentiende eeuw. Tegen de achterwand bevinden zich zes vrouwelijke beelden waarvan vijf Sabijnen en één de historische gevangene genaamd Thusnelda is.

De twee leeuwen bij de ingang zijn symbolische bewakers van de loggia. De rechter, die uitkijkt over het plein, komt uit de Romeinse tijd, de linker is gemaakt door Flaminio Vacca in 1600. De vier medaillons op de façade tonen elk één van de vier kardinale deugden. Dit zijn Fortitudo (moed), Temperantia (gematigdheid), Iustitia (rechtvaardigheid) en Prudentia (verstandigheid), gemaakt door Agnolo Gaddi tussen 1383-1386.

Feldherrnhalle

In München staat een kopie van de Loggia dei Lanzi: de Feldherrnhalle. Deze werd door Friedrich von Gärtner in 1841-1844 gebouwd in opdracht van koning Ludwig I en bevindt zich aan de Odeonsplatz.

Lees verder

• Florence - Baptisterium (Battistero San Giovanni)
• Florence - Orsanmichele
• Florence - Bargello Museum