Samsø - Deens eiland dat duurzaamste van de wereld is

Samsø is een Deens eiland dat niet alleen wat betreft landschap groen is, maar zich sinds het begin van de 21ste eeuw ook profileert als duurzaam. Het eiland produceert zoveel energie dat het zelfs een overschot heeft dat te verkopen is. Door samenwerking en door aan het gemeenschappelijk doel te werken speelde het eiland, onder aanvoering van enkele creatieve, ondernemende en groene geesten, het klaar om in slechts enkele jaren volledig zelfvoorzienend op het gebied van energie te zijn. De belangrijkste prikkel was de leefbaarheid van het eiland. In de 20ste eeuw kreeg Samsø te maken met een gestage daling van inwoners. De eilanders vertrokken naar andere streken en zagen geen toekomst op hun geboortegrond. De duurzame insteek moet dat tij keren. Samsø mag zich in 2019 de duurzaamste gemeente van de wereld noemen.

Deens eiland van aardappelen, toerisme en energie

• Samsø
• Kattegat
• Plaatsen op het eiland Samsø
• Bronnen van inkomsten
• Duurzaamste gemeente van de wereld
• Eilanders
• Het geheim van Samsø
• Rederij
• Boeiende geschiedenis en mooie natuur

Samsø

Samsø - spreek uit als Samseu - is een eiland met ongeveer 3700 inwoners (2017), met sinds 1911 een licht dalende tendens. In het begin van de 20ste eeuw wonen er nog bijna 7500 mensen. Samsø is een zelfstandige gemeente en met het geringe aantal inwoners een van de kleinste gemeenten van Denemarken. Alleen de gemeente Læsø en de gemeente van het Waddeneiland Fanø hebben minder inwoners.

Kattegat

Samsø ligt in het Kattegat, tussen de stad Aarhus of Århus, het eiland Seeland waar Kopenhagen op ligt en boven de stad Odense. Het hoort bij de Deense regio Midden-Jutland, waar ook Aarhus bij hoort. Wat betreft oppervlakte (112 km²) meet het eiland de helft van Ameland en een kwart van Texel. Wat inwoneraantal betreft (3700) komt Samsø overeen met Terschelling.

Vikingen en Kanhave-kanaal

Het eiland staat bekend om zijn mooie stranden, natuur en rust en om het kanaal tussen het Noorder- en Zuidereiland. Het Kanhave-kanaal is in 8ste eeuw door de Vikingen gegraven op het smalste punt tussen de twee delen van Samsø. Door dendrochronologie is berekend dat de planken waar sommige delen van het kanaal mee bekleed zijn uit het jaar 726 dateren. Voor die tijd was het kanaal een hoogstandje van van waterbouw. De Vikingen gebruikten het voor snel transport van de Stavns Fjord naar de baai van Sælvig. Het kanaal is in de loop van de tijd dicht gegroeid al zijn de restanten nog in het landschap terug te vinden.

Plaatsen op het eiland Samsø

Samsø kent een Noordereiland en een Zuidereiland, die met wat fantasie samen de vorm van een goudvis vormen. Er liggen verschillende dorpen en dorpjes. Tranebjerg is de hoofdplaats. Op Samsø vind je:

• Tranebjerg
• Toftebjerg
• Onsbjerg
• Tanderup
• Nordby
• Brundby
• Kolby
• Ballen
• Langøre
• Besser
• Mårup en Mårup Havn
• Hårmark
• Ørby
• Permelille
• Pillemark
• Stavns

Landbouw en toerisme

Samsø is een eiland dat grotendeels van de landbouw en het toerisme leeft en er zijn veel mensen die er een tweede huis hebben. Door de tweedehuisbezitters die op vrijdag naar hun vakantiewoning trekken stijgt het aantal inwoners elk weekend, vooral de weekenden in de zomermaanden. Op het eiland wonen 45 nationaliteiten samen (2019). Samsø is een groen eiland dat zich heeft geprofileerd als duurzaam en bijna energieneutraal.

Burgemeester Marcel Meijer

Een van de 45 nationaliteiten is de Nederlandse. Vanaf 1 januari 2014 heeft het eiland een burgemeester die uit Nederland komt en geboren is in Nieuwe Pekela. Marcel Meijer werd in 2014 voor vier jaar gekozen en in 2018 herkozen voor nogmaals een termijn van vier jaar. In de jaren 80 kwam hij in Denemarken terecht, leerde er zijn Deense vrouw Kirsten kennen en bleef.

Bronnen van inkomsten

Samsø heeft een aantal bronnen van inkomsten, waarvan toerisme een belangrijke is maar niet de enige. De belangrijkste bronnen waar de economie van het eiland op draait zijn:

• toerisme;
• graan;
• aardappelen, groente en fruit;
• kerstbomen;
• duurzaamheid.

Duurzaamste gemeente van de wereld

Samsø is een groen eiland in de dubbele zin van het woord. Het landschap is groen en het eiland profileert zich als duurzaam. Het is ’s werelds duurzaamste gemeente en een voorbeeld voor velen. Het eiland ontvangt vanwege de projecten naast eiland- en natuurliefhebbers ook duurzaamheidstoeristen. In 2015 waren Willem-Alexander en Máxima op het eiland om kennis te maken met de groene leefwijze. Het eiland is anno 2019 niet alleen energieneutraal maar zelfs energiepositief: het produceert sinds 2008 meer energie dan het verbruikt. De groene weg werd niet zozeer ingeslagen vanwege groene idealen, maar om de leegloop en economische malaise van het eiland een halt toe te roepen. Om dat te bereiken heeft het eiland:

• windmolens op land;
• windmolens op zee;
• bio-installaties;
• zonneparken.

Eilanders

De eilanders begonnen in de jaren 90 van de 20ste eeuw te werken aan duurzame opwekking van energie. Ze zijn mede-eigenaar van de windmolens door aanschaf van aandelen, zodat zij van de winst profiteren. Vanaf het jaar 2000 werd het eiland in drie jaar tijd zelfvoorzienend. De meeste huizen op het eiland zijn niet super duurzaam of super geïsoleerd, maar toch energieneutraal. Dat komt door duurzame technieken, zoals de warmtepomp, mini-turbine op het dak en een klein zonneparkje op het erf. In de grond liggen warmteleidingen met duurzame warmte. Samsø is een pionier op het gebied van duurzame toepassingen en heel Denemarken profiteert daarvan door de technieken ook toe te passen. Zo ligt er een zonnepark met panelen die geen stroom leveren voor het stopcontact, maar energie voor het warmtenet. Op het eiland is veel landbouw met graanvelden en van de restproducten, zoals stro, gaat Samsø biogas winnen. De gemeente wil ook circulair worden en staat een gezonde lokale kringloop voor, met een bodem die meer CO² vasthoudt.

Energieakademi

De ervaringen die worden opgedaan worden gedeeld met anderen via een informatiecentrum, de Energieakademi. De Nederlandse Waddeneilanden leggen hun oor te luister op het Deense eiland. Zij streven energieneutraliteit na, al lijkt dat zonder windmolens niet te lukken. De Waddeneilanden zijn nog niet om wat die windmolens betreft. Samsø heeft 11 onshore windturbines en 10 offshore turbines.

Labyrint

Toerisme is ook een sterke poot van de economie. Een grote attractie op het eiland is het labyrint, dat gevormd wordt door meer dan 50.000 bomen en struiken. Het labyrint is ruim 20 hectare groot en populair bij gezinnen met kinderen. Het labyrint kent acht uitgangen, met elk een avontuurlijke en fantasierijke route, met opdrachten en vragen.

Rederij

De gemeente Samsø beheert sinds 2014 de Samsø Rederi, de veerboot die tussen Sælvig op Samsø en Hou in Jutland vaart. De eilanders waren niet tevreden over de vorige rederij en namen het heft in eigen handen. Het nieuwste plan (2019) is om aan de oostkant van Samsø een veerterminal te bouwen voor een beteren verbinding met Kopenhagen.

Boeiende geschiedenis en mooie natuur

Samsø is een eiland met een boeiende geschiedenis, zoals over de Vikingen die het kanaal groeven. Het eiland kent een aantal musea waar over die geschiedenis wordt verteld. Het eiland kent fraaie kerken, die met hun witte muren en rode daken schitteren in het landschap. Over landschap heeft Samsø ook al niet te klagen. Er zijn groene velden te zien, witte stranden en hoge heuvels. De hoogste heuvel ligt op Zuid Samsø en is 51 meter. Het is de Dyret die tussen Onsbjerg en Tanderup ligt. De Nordby Bakker op Noordereiland is uitgeroepen tot nationale bezienswaardigheid, zo mooi is het duinlandschap daar. Samsø heeft een eigen fjord en het heeft wandelende duinen, zoals we die kennen van het Duitse Waddeneiland Sylt. Kortom, er is veel te zien op Samsø en het is een fantastisch wandeleiland.

Trollen

Spannend wordt het als de verhalen over trollen worden verteld. Samsø is het eiland van de trollen met vele sagen over het onderaardse volk die op het eiland levend worden gehouden door ze steeds weer te vertellen. De trollen brengen hun kisten met goud bovengronds in maanverlichte nachten. Maar wee hij, die aan het goud komt. Het zal slecht met hem aflopen.

Lees verder

• Duurzame Waddeneilanden
• Helgoland – Duits rotseiland in de Noordzee
• Eilanden in de film - super decors en mooie locaties
• Eilanden te koop - Makelaars in Private Islands