Paleis van de hertogen van Braganza in Guimarães bij Porto

Het eenvoudige, middeleeuwse kasteel van de hertogen van Braganza staat in het hartje van het historische Guimarães. Het bouwwerk heeft een bewogen geschiedenis achter de rug en is ingrijpend gerestaureerd.

De hertogen van Braganza

Afonso (de graaf van Barcelos) was een onwettig kind van Jan I van Portugal. Deze graaf startte de bouw van het paleis van Braganza rond 1420. Dit was nadat Afonso voor de tweede keer was getrouwd. Het kasteel bevindt zich in het noord-oosten van Portugal. Haar locatie is midden in het oude centrum van Guimarães. De halfbroer van Afonso verleent hem in 1442 de titel van hertog van Bragnanza. Toen Afonso stierf verviel het eigendom van dit gebied weer aan de kroon. De weduwe wan Afonso kreeg tot haar dood het vruchtgebruik van het landgoed. In 1464 kreeg Fernando II, de zoon van Afonso wederom de titel van tweede hertog van Braganza. Hertog Fernando werd in 1483 beschuldigd van hoogverraad. Koning Jan de Tweede wou namelijk de macht van de edelen beteugelen. Samen met de neef van de koning weerstond Fernando de wil van de koning. Hij spande samen met de hertog van Viseu en Isabella I van Castilië. Fernando werd veroordeeld voor verraad en later ter dood gebracht. Rond 1500 werden de banden tussen de hertogen van Braganza en de koning weer inniger. Dit door toedoen van de oudste zoon van Fernando II:Jaime.

Het kasteel rond 1500

Rond 1500 werd een symmetrisch paleis gebouwd. De eerste verdieping was bestemd voor het personeel, de tweede verdieping voor de edelen. Het gebouw bevatte onder meer een kapel en aparte kamers voor het hertogpaar. Na 1500 werd het paleis verwaardeloosd. Oude manuscripten geven aan dat rond 1700 het kasteel reeds verlaten was. Men vermoed dat het niet meer bewoond was voordat de kapel voltooid was. Het verval werd verergerd doordat de lokale bevolking vanaf 1800 het paleis als steengroeve gebruikte. Het kasteel van Braganza werd uiteindelijk gerenoveerd, maar boze tongen beweren dat het kasteel na deze renovatie een grandeur suggereert die het in het verleden nooit had. Op dit moment is het kasteel erkend als Nationaal Monument. Het is wel eens bewoond door de president.

Het verval van het kasteel

Vanaf 1600 begon het kasteel aan verval ten prooi te raken. Het begon klein: de Clarinessen, die zelf de gelofte van armoede hadden afgelegd vroegen toestemming om stenen van het kasteel te gebruiken om hun klooster te repareren. Een vijftigtal jaar later volgden de Kapucijnen met een soortgelijk verzoek. Toen werd er echter door een aantal instanties ingegrepen. De stenen werden elders gehaald. Een metselaar werd ingeschakeld om een aantal dingen te repareren. Toch bleef men stenen van het
kasteel "recyclen". Het bouwmateriaal werd ook nog gebruikt om rond 1800 een kazerne te bouwen.

De plattegrond van het huidige kasteel

Het kasteel ligt op de Monte Latito, in het pittoreske, authentieke hart van Guimarães. Het is omgeven door een mooi (wandelpark) dat veel bomen bevat. De plattegrond van het kasteel is redelijk eenvoudig. Het hart van het gebouw is een langwerpige binnenplaats. De kapel ligt aan de overkant van de entree. Men heeft verscheidene middeleeuwse kastelen bestudeerd om het kasteel van Braganza in zijn authentieke staat te herstellen. De centrale, langwerpige binnenplaats met vier rechthoekige torens komt men met name in het Frankrijk van de Middeleeuwen vaak tegen. De uitkijktorens hebben kleine ramen, waardoor ze beter te verdedigen zijn. Het binnenwerk is eenvoudig. De muren zijn van graniet. De ondergrond en de zoldering is van hout.

Lees verder

• Guimarães bij Porto in Portugal en Culturele hoofdstad 2012
• Manuelstijl: overvloed in Portugal na ontdekkingsreizen
• Tomar hoofdkwartier Tempeliers tussen Lissabon en Porto
• De Kerk van de Clerus in Porto: barok en Manuelstijl
• Comino bij Malta: thuisbasis Maltheser ridders