Verschillen tussen China en Taiwan

Op het eerste gezicht lijken deze twee landen misschien heel veel op elkaar, maar als bezoeker zul je toch verschillen merken. Bepaalde aspecten van China en Taiwan maken het makkelijker of moeilijker om erin rond te reizen. Na de achtergrond van de relatie tussen China en Taiwan en uitleg over hoe de verschillen zijn ontstaan, worden verschillende aspecten behandeld waarin de twee landen van elkaar verschillen: visum, geld, vervoer tussen steden, openbaar vervoer in de steden, communicatie, gewoonten, eten en drinken.

• Is er wel verschil tussen China en Taiwan?
• Hoe zijn de verschillen tussen China en Taiwan ontstaan?
• Hoe kun je reizen van China naar Taiwan en vice versa?
• Visum
• Geld
• Vervoer tussen steden
• Openbaar vervoer in steden
• Communicatie
• Lastige gewoonten
• Eten en drinken
• Bezienswaardigheden
• Conclusie

Is er wel verschil tussen China en Taiwan?

Het antwoord hierop is zowel ja als nee. Officieel heten ze allebei China: de Volksrepubliek China en de Republiek van China. In beide landen heerst het idee dat er ooit weer hereniging moet komen, vergelijkbaar met Oost- en West-Duitsland, maar momenteel is er praktisch gezien wel degelijk een verschil tussen deze twee landen. (Taiwan mag officieel geen land heten, maar is dat de facto wel.) Beiden hebben een eigen politieke identiteit in de vorm van een eigen regering, politiemacht, rechterlijk bestuur, wetten, douane en grenzen. Dit vloeit voort in een eigen munteenheid, poststelsel, telefoonlandcode, internetcode en eigen sportteams.

Hoe zijn de verschillen tussen China en Taiwan ontstaan?

De relatie tussen China en Taiwan is al sinds 1949 gespannen. In dat jaar verdreven de Communisten van Mao Zedong de Nationalisten van Chiang Kai-Shek die zich op Taiwan (toen nog Formosa genaamd) terugtrokken. Beide partijen beloofden dat er ooit eenheid zou komen, uiteraard onder het eigen systeem, en er zijn enkele pogingen daartoe uitgevoerd met aanvallen en bombardementen over en weer. Tot in de jaren '70 werd Taiwan ook internationaal gesteund en gezien als legitieme vertegenwoordiger van heel China en zat met die functie ook in de VN Veiligheidsraad. Toen dit veranderde kwam Taiwan politiek gezien in een lastige situatie die tot op heden voortduurt. Om China niet voor het hoofd te stoten, erkennen de meeste landen Taiwan niet als land. Ze hebben wel diplomatieke banden tot op het punt van ambassades, maar die mogen officieel niet zo heten. Taiwan neemt deel aan sportevenementen onder de naam "Chinese Taipei" met een aangepaste vlag en volkslied.

In China overheerst de gedachte dat Taiwan een opstandige provincie is die eigenlijk gewoon bij China hoort. Dit is theoretisch misschien wel zo, maar praktisch nogal lastig vol te houden als je vervolgens wel grenscontroles onderhoudt. Chinezen zijn over het algemeen erg scherp in hun mening over deze kwestie en zien pogingen van andere landen om Taiwan als eigen land te zien als een manier om China op te splitsen en inbreuk te maken op de soevereiniteit. Als op een kaart China en Taiwan twee kleuren hebben (wat op westerse kaarten meestal het geval is), vinden ze dat deze kaart fout is en niet gedrukt had mogen worden. Taiwan daarentegen is verdeeld in het uiteindelijke doel van hereniging. De huidige versie van de Nationalisten houdt dit als uiteindelijk doel voor ogen, onder de voorwaarde dat het politieke systeem acceptabel is voor de Taiwanezen (lees: een democratie). De andere, tweede partij accepteert de huidige situatie, maar voorziet onafhankelijkheid als einddoel.

Na in beide landen te hebben rondgereisd voorzie ik voorlopig geen oplossing in de situatie. De Taiwanezen zullen hun verworven burgerrechten zoals vrijheid van meningsuiting en een democratie niet zomaar opgeven, ook al geloven de Chinezen wel dat ze met hun economische groei vanzelf de Taiwanezen terug kunnen lokken. Aangezien Taiwanezen tegenwoordig redelijk eenvoudig naar China kunnen reizen en daar kunnen investeren, lijkt me dat onwaarschijnlijk. Chinezen met wie ik gesproken heb zeggen zonder uitzondering dat Taiwan terug wil naar China (wat gedeeltelijk waar is), maar hebben dan geen antwoord op de vraag waarom dat dan niet allang gebeurd is als de bevolking dat zo graag wil.

Het is zoals de propagandaborden zeggen. In de kuststad Xiamen staat een bord op Taiwan gericht dat met grote karakters aankondigt: Vredige hereniging en Een land, twee systemen. Oftewel: kom zonder strijd bij ons terug en jullie krijgen een aparte status. Terwijl op Kinmen een bord richting China staat met de mededeling: Drie principes van het volk verenigen China. Oftewel, pas als er een regering van het volk, voor het volk en door het volk is, zullen wij elkaar weer in de armen sluiten.

Hoe kun je reizen van China naar Taiwan en vice versa?

Sinds 2008 is het reizen tussen China en Taiwan beduidend eenvoudiger. Voorheen moest je altijd via Hong Kong of Macau reizen, maar nu zijn er directe verbindingen. De vliegverbindingen zijn tussen Beijing, Shanghai, Guangzhou, Xiamen of Nanjing naar Taipei, Kaohsiung, Taichung, Hualien of Taitung. Verder is het mogelijk om met de boot vanuit Xiamen naar Kinmen te reizen en vanaf daar verder te vliegen richting Taiwan en andersom. Vanuit Fuzhou kun je per veer naar de Matsu eilanden en vanaf daar verder. Ook zijn er directe veerboten (ca. 1 per week) tussen Xiamen en Taichung of Keelung. Let er wel op dat je een visum moet hebben met minimaal double-entry als je naar China terug wilt vanuit Taiwan en dit kun je niet in Taiwan regelen. Meerdere entries zijn niet nodig als je alleen in China een overstap maakt op het vliegveld.

Visum

China

Nederlanders en Belgen moeten een toeristenvisum (L visum) aanvragen voor een bezoek. Dit kan in Den Haag of Brussel. Het is niet verplicht om het visum aan te vragen in het land waar je vandaan komt of waar je woont, dus het is ook bijvoorbeeld mogelijk om de aanvraag onderweg te doen. Met name Hong Kong is hiervoor een populaire plek. Let op dat het niet mogelijk is om als buitenlander een visum voor China te regelen in Taiwan!

In principe krijg je 30 dagen, maar je kunt zonder extra kosten 60 of 90 dagen aanvragen. Het is ook mogelijk om visa aan te vragen met twee of meer entrees welke wel meer kosten. Je krijgt dan per entree dertig dagen en let op de totale geldigheid van het visum (180 dagen of een heel jaar). Recentelijk zijn de eisen nogal streng geworden voor de aanvraag. Je moet het aanvraagformulier zo gedetailleerd mogelijk invullen en andere bewijsstukken overleggen zoals een retourticket, een hotelreservering, een overzicht van je reisplanning en bij voorkeur een uitnodiging door een persoon die in China verblijft. Kijk voor specifieke details over formulieren, kosten en de laatste stand van zaken op Visaforchina.org.

Verlengingen in China zijn mogelijk, maar reken erop dat het proces een week duurt en dat je slechts 30 dagen erbij krijgt.

Taiwan

Nederlanders en Belgen kunnen 90 dagen verblijven in Taiwan op een toeristenvisum. Je hoeft hiervoor niets aan te vragen: je krijgt bij aankomst een stempel in je paspoort. Verlengingen zijn mogelijk.

Geld

China

De Chinese yuan (CNY) ook wel Renminbi (RMB) genoemd is niet vrij verhandelbaar waardoor je waarschijnlijk niet kan wisselen in Europa. In Taiwan en Hong Kong kan het wel, evenals op andere Aziatische bestemmingen waar veel Chinese toeristen komen. Je hebt briefjes van 100, 50, 20, 10, 5 en 1 en munten van 1, 0,5 en 0,1. Er zijn ook muntjes van 0,05 en 0,01 maar die zie je zeer zelden. Met een pinpas kun je vrij eenvoudig geld opnemen vanuit Europa, met name bij de nationale banken als Bank of China, China Construction Bank, Industrial Bank of China en Bank of Communications. Lokalere banken kunnen soms geen internationale transacties uitvoeren.

De lokale bevolking spreekt meestal niet van yuan, maar gebruikt het woord kuai. Het karakter voor prijzen is 元.

Taiwan

De New Taiwan Dollar (NTD of NT$) is wel vrij verhandelbaar, ook in China. Er zijn briefjes van 1000, 500 en 100 en munten van 50, 10, 5 en 1. Pinnen kan in elke 7-11 met een minimumbedrag van 1000 NTD. Ook als je een Maestro-pas hebt en er staat geen Maestro-symbool op het apparaat, kun je toch geld opnemen. Soms vragen ze je dan een bepaald internationaal netwerk uit te kiezen. In mijn ervaring werken zowel Cirrus als Mastercard. Ook in Taiwan wordt het 元 symbool gebruikt en spreekt men vaker over kuai, hoewel het in het Engels gebruikelijk is om dollar te zeggen.

Vervoer tussen steden

China

In China heb je de opties: vliegtuig, hogesnelheidstrein, trein en bus.

Door de omvang van het land is vliegen vaak de beste optie om langere afstanden af te leggen. Alle grote steden hebben vliegvelden met frequente verbindingen. Vaak is het makkelijker om van/naar Beijing of Shanghai te reizen. Houd er rekening mee dat tussenstops geregeld voorkomen bij goedkopere tickets. Nationale lowcostairlines zijn Spring Airlines en Dragonair (vanuit Hong Kong), maar er zijn ook vele regionale vliegmaatschappijen welke soms zeer goedkoop hun tickets aanbieden. Het is beter om in China te boeken dan vanuit Europa en nog beter als je lokaal hulp kan krijgen voor de verschillende ticketzoekmachines als qunar.com of kuxun.cn. Let erop dat boeken met een internationale credit card vaak niet mogelijk is.

Het netwerk van hogesnelheidstreinen bestaat sinds 2007 en breidt zich jaarlijks uit. Er zijn een elftal lijnen zowel noord/zuid als oost/west. Het is een geduchte concurrent van vliegroutes omdat de reistijd bijvoorbeeld van Beijing naar Shanghai slechts 5 tot 5,5 uur is. Als je vliegt, is de vliegtijd natuurlijk korter (ca. 1 uur), maar reken daarbij ook de reistijd van en naar het vliegveld, de wachttijd voor vertrek en het wachten op bagage en ineens is de trein een perfect alternatief. De kosten zijn ook heel betaalbaar, reken ruwweg op zo'n 100 yuan per gereisd uur. Let er wel op dat je mogelijk niet vertrekt of aankomt bij het centrale station, maar een noordelijker of zuidelijker station. Je kunt kaartjes online bestellen, maar ze worden niet buiten China geleverd. Grotere stations hebben een Engelssprekend loket. Omdat kaartjes op naam staan, moet je je paspoort laten zien bij het boeken van je kaartje. Kijk op travelchinaguide.com/china-trains voor treintijden en prijzen.

Voordat er hogesnelheidstreinen waren, bestonden er al wel treinverbindingen. Deze zijn echter heel langzaam. De exprestrein tussen Shanghai en Beijing duurt 9 uur, de standaardtrein 20 uur. Natuurlijk is dit goedkoper (400 yuan voor de exprestrein en 300 voor de standaardtrein), maar voor een bezoeker is dat het niet waard. Het netwerk van de hogesnelheidstreinen bereikt natuurlijk niet alle steden en sommige geplande delen zijn nog in de maak, dus soms is een traditionele trein de enige optie.

Langeafstandsbussen verbinden Chinese steden met elkaar, maar vooral binnen de provincie of naar de volgende provincie. Er zijn slaapbussen waarvan de mate van comfort vooral af zal hangen van je lichaamslengte en -breedte. De prijzen zijn schappelijk al kan het boeken van een kaartje problemen opleveren zonder kennis van Chinees.

Taiwan

In Taiwan heb je de opties: vliegtuig, hogesnelheidstrein, trein en bus.

Omdat Taiwan betrekkelijk klein is, is vliegen vaak niet nodig. Het kan een optie zijn als je helemaal van het noorden naar het zuiden wilt (of andersom natuurlijk). Als je naar de verder gelegen eilanden wilt is vliegen meestal je enige optie. Het gaat dan bijvoorbeeld om Kinmen (ook wel Quemoy genoemd, vlakbij China) of de Matsu eilanden, een populaire vakantiebestemming onder Taiwanezen. Lokale lowcostairlines zijn onder andere Mandarin Airlines, EVA Air, TransAsia Airways of Uni Air. Vluchten zijn online te boeken met een buitenlandse credit card, maar de websites zijn meestal alleen beschikbaar in het Chinees.

De hogesnelheidslijn verbindt Taipei in het noorden met Kaohsiung in het zuiden. Deze reis duurt slechts 90 minuten met snelheden tot 300 km/u. De prijzen van deze treinen zijn echter tamelijk hoog voor Taiwan (ca. 1500 NTD ofwel ca. 40 euro voor een enkeltje Taipei-Kaohsiung) en de stations liggen vaak nogal buiten het centrum waardoor je een shuttle-bus of extra trein moet nemen. De treinen zijn wel zeer frequent, punctueel en comfortabel.

Er is een gewone treinverbinding die het hele eiland omcirkelt. Deze stations liggen centraler dan de nieuwe van de hogesnelheidslijn, maar de treinen zijn natuurlijk langzamer. De prijzen voor kaartjes liggen dan ook veel lager. Van Taipei naar Kaohsiung is bijvoorbeeld ca. NTD 850 ofwel ca. 24 euro. De reistijd ligt tussen 5 en 7 uur.

De bus is de meestgebruikte en goedkoopste optie. En in Taiwan is het eigenlijk ook voor bezoekers het beste. De bussen zijn bijzonder comfortabel: de economy klasse heeft maar drie stoelen per rij, ofwel een maximum van 30 passagiers, en met een privéschermpje. Het is mijn ervaring dat je naast de Taiwanese TV ook kan kiezen voor Engelstalige films, soms zelfs met volledige stop- en startcontrole. De VIP-bussen hebben slechts twee stoelen per rij. Doordat de snelwegen in goede staat zijn en de bussen goed onderhouden, is het een comfortabele reis. Er zijn tientallen verschillende busbedrijven zoals Ubus, Ho Hsin, Guogang en Kingbus die alle steden en stadjes in het land aandoen met enige frequentie. Een reis tussen Taipei en Kaohsiung is al mogelijk vanaf 500 NTD (ofwel 15 euro) en duurt ca. 5-6 uur.

Openbaar vervoer in steden

China

Grote Chinese steden hebben een metro, maar anders is het openbaar vervoer per bus. De metro's van Beijing, Shanghai en Guangzhou zijn zeer uitgebreid en goed te navigeren voor mensen die geen Engels spreken. Kaartjes zijn verkrijgbaar bij automaten die ook in het Engels te zetten zijn. Busvervoer is meestal een complexer verhaal. Informatie over routes is zeer zelden in het Engels (of pinyin) aangegeven en er ontbreken kaarten waarop je ziet hoe de lijnen lopen. Stadsplattegronden geven meestal wel wat businformatie maar deze is vaak onduidelijk, onvolledig en soms ook verouderd. Reizen met de bus is meestal heel goedkoop al hangt de snelheid sterk af van de stad en het tijdstip. Het kan echter een ideale manier zijn om je onder de lokale bevolking te mengen. Als je dus van een Chinees de juiste informatie kan krijgen over de buslijn en de naam van de halte, kan het een interessant avontuur zijn. Betaling is contant, dus zorg voor veel briefjes van 1 yuan.

Taiwan

Alleen Taipei heeft een metro. Het netwerk gaat ver en is ook heel simpel voor iemand die geen Chinees spreekt. Betaling kun je het beste doen met een magneetkaart: Easycard. Je kunt deze kaart kopen bij elke willekeurige 7-11 voor 100 yuan en je krijgt er standaard 20% korting mee en 50% op de reis na een overstap van bijvoorbeeld metro naar bus. Het voordeel van de 7-11 kaart is dat ook het busvervoer in andere steden hiermee werkt en je het geld ook als iCash kan gebruiken bij aankopen in 7-11 waardoor je dus de kaart leeg kan maken voor vertrek. Bij automaten in de Taipei metro met het iCash symbool kun je opladen, minimaal 100 NTD. In elke 7-11 kun je ook geld erop zetten.

De bussen in steden buiten Taipei geven de eindbestemming in het Engels aan en de haltes worden ook in het Engels omgeroepen, dus dat maakt het iets makkelijker. Helaas zijn bij de haltes meestal geen duidelijke lijnplattegronden aanwezig en worden de stops alleen in karakters aangegeven. Je zult dus toch informatie moeten inwinnen over de te nemen buslijn.

Communicatie

China

Buiten Beijing, Shanghai en andere toeristentrekpleisters als Xi'an en Guilin is het beste om aan te nemen dat er niemand (letterlijk niemand!) Engels spreekt. Op deze manier voorkom je teleurstellingen... En zelfs in de grote steden is het onwaarschijnlijk dat de mevrouw achter de supermarktkassa of de taxichauffeur ook maar iets meer kan zeggen dan "hello". Koester de mensen met wie je wel kan communiceren en stel hen zoveel mogelijk praktische vragen als je ergens naartoe wilt. Het beste is om bestemmingen in Chinese karakters te hebben zodat je deze kan laten zien aan voorbijgangers. Dit heeft ook zijn weerslag op de uitleg bij bezienswaardigheden. Als er al iets in het Engels staat, laat de kwaliteit van de vertaling meestal te wensen over.

Taiwan
Na het vacuüm van China is Taiwan een verademing. Als je je ver van de gebaande paden af begeeft en ergens op een plattelandsbusstation een kaartje probeert te kopen, dan is er misschien niemand in de buurt die Engels kan, maar anders wordt er altijd wel iemand voor je opgetrommeld. De kassajongen van 7-11 helpt je in het Engels en bij Subway kun je je bestelling ook in het Engels plaatsen. Het is nog steeds een goed idee om eindbestemmingen in karakters bij je te dragen, maar de kans op miscommunicatie of verdwalen is een stuk minder aanwezig. Meestal is er goede uitleg bij bezienswaardigheden in Engels waar zelden een foutje in te ontdekken valt.

Lastige gewoonten

China

Er zijn enkele Chinese gewoonten die lastig zijn voor westerlingen. Het komt geregeld voor, ook in grote steden, dat mensen rochelen en spugen. Chinezen geloven dat ze zich hiermee ontdoen ziektekiemen, wat een prima gedachte is, maar het zou fijner zijn als ze hiervoor een tissue zouden gebruiken.

Verder is het niet een gewoonte om na toiletbezoek de handen te wassen met zeep. Op toiletten is meestal geen toiletpapier of zeep aanwezig, al heb je hierop meer kans in fastfoodketens als KFC en McDonald's. Soms hangt het wc-papier buiten de toiletten en moet je het van daaruit meenemen, maar meestal wordt je geacht zelf zakdoekjes bij je te hebben. De meeste toiletten zijn overigens hurktoiletten waar je mogelijk enige oefening voor nodig hebt.

Het is ook normaal dat kinderen geen luier dragen. In plaats daarvan hebben ze een open spleet in hun broek zodat ze hun behoefte overal kunnen doen als de natuur daarom vraagt. Ook oudere kinderen zie je hun behoefte doen op straat. Het schijnt erger te zijn in India, maar het blijft een vieze gewoonte.

Chinezen zijn met velen en er zijn dus allerlei schoonmaakbaantjes als soort van werkverschaffing. Men is het gewend dat rommel die je op straat achterlaat wordt opgeruimd, dus vooral buiten de toeristencentra kun je nogal wat rommel op straat zien ondanks dat er veel prullenbakken staan.

Het verkeer is nogal chaotisch in China. De regels zijn hetzelfde als in Europa, maar weinigen houden zich eraan. Voetgangers staan het laagst op de ladder: zebrapaden betekenen zelden dat auto's voor je stoppen. Het heeft ook weer als voordeel dat niemand er iets van zegt als je een rood licht negeert.

Als laatste moet je goed opletten bij het wachten in de rij. De persoonlijke afstand die mensen bewaren is kleiner in China, waardoor het voor Chinezen kan lijken dat jij niet staat te wachten en ze voordringen.

Taiwan

In vergelijking met China zijn er minder lastige gewoonten in Taiwan. Ik heb in mijn tijd daar niemand zien/horen spugen, geen kinderen op straat hun behoefte zien doen en niemand is voorgedrongen. Zeep ontbreekt niet op de toiletten en vaak is er de keus uit een westers of hurktoilet.

Er lijkt een sterk gebrek te zijn aan prullenbakken waardoor je lang met lege flesjes etc. rondloopt.

Er is ook een vreemd gegeven dat bedrijven de grond tot aan de straat mogen gebruiken. Dit betekent dat er niet altijd een echte stoep is om op te lopen, want dit wordt ingenomen door zitplaatsen, geparkeerde auto's/brommers of allerlei spullen. Ook zijn de stoepen door de bedrijven zelf ingericht wat betekent dat ze ongelijk zijn aan elkaar. Opletten dus!

Het verkeer in Taiwan is minder chaotisch dan in China, maar met de vele auto's en brommers die soms rare fratsen uithalen blijft het oppassen geblazen.

Eten en drinken

China

Dat China een gesloten land is, zie je direct aan de producten. Natuurlijk kun je Coca Cola kopen, maar het aanbod van westers eten en drinken is vrij beperkt. Nu kom je daarvoor natuurlijk niet naar China, maar soms is het wel prettig om terug te kunnen grijpen op iets wat je kent. De meeste kans op westers eten is in fastfoodketens. KFC is het grootst, gevolgd door McDonald's en Pizza Hut. Op grote afstand volgen Burger King, Subway en de Amerikaanse pizzaketen Papa John's. Gelukkig zijn er heel veel winkeltjes en standjes waar je een snack of drankje kan kopen. Het aanbod in snacks die wij kennen is niet zo groot (er is wel Lay's en Pringles), maar wie avontuurlijk wil zijn, kan zich wagen aan klassiekers als stinky tofoe, thee-eieren of kippenklauwen.

Taiwan

Doordat Taiwan al langer open is voor de buitenwereld zie je meer bekende producten. Naast de Chinese chocolade in 7-11 liggen ook Snickers en Twix. Naast de zeewierchips van Lay's, vind je ook Doritos met kaassmaak. De westerse fastfoodketens zijn nog meer ingeburgerd dan in China en er zijn ook lokale varianten. Overal vind je bijvoorbeeld kleine Taiwanese restaurantjes waar pasta wordt geserveerd tegen hele redelijke prijzen en met goede smaak. De snacks die je in China kunt kopen, zie je hier ook weer terug, maar de keus voor de wat minder avontuurlijke westerling is breder.

Bezienswaardigheden

China

• De Chinese Muur, de Verboden Stad, Plein van de Hemelse Vrede, de Bund, Terracottaleger, karstgebergte in Guangxi provincie, Yangtze rivier, Drieklovendam, tuinen van Suzhou, Potalapaleis
• Steden als Beijing, Shanghai, Hong Kong, Macau, Suzhou, Hangzhou, Guilin, Xi'an, Kunming, Lhasa

Taiwan

• Taipei 101, National Palace Museum, Sun Moon Lake, Kenting nationaal park en stranden
• Steden als Taipei, Tainan, Kaohsiung

China, als groter land, heeft uiteraard meer te bieden qua bezienswaardigheden en deze zijn ook bekender voor de meesten van ons wat het aantrekkelijker maakt. Om veel te zien zul je dan natuurlijk wel verder moeten reizen en bijvoorbeeld vaker moeten vliegen.

Conclusie

Lees verder

• Basis Mandarijn Chinees voor toeristen en backpackers
• Point It: het woordenboek met foto’s
• Reistips en suggesties voor Beijing (Peking), China
• De Chinese Muur bij Beijing (Peking), China
• Confucius Tempel en Keizerlijk College in Beijing (Peking)