Potsdamer Platz in Berlijn: geschiedenis

De Potsdamer Platz is een van de bekendste pleinen van Berlijn. Tot in de Tweede Wereldoorlog stond er een van de grootste stations van Berlijn. Na de oorlog is het plein door de muur jarenlang in tweeën gedeeld. Nu is het weer een groot knooppunt en heeft het een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt als zakencentrum. De Potsdamer Platz is een druk verkeersplein in het centrum van Berlijn. Het is genoemd naar de nabijgelegen stad Potsdam. Voor de Tweede Wereldoorlog was het een levendige plaats, maar na de oorlog bestond het uit een grote puinhoop. In 1961 werd de Berlijnse Muur dwars over het plein aangelegd. Saillant detail is dat tot 1989 net ten noorden van de Potsdamer Platz een stuk Oost-Berlijns grondgebied ten westen van De Muur lag, de Lenné-Dreieck. Dit driehoekig stuk land tussen de Ebertstrasse, Lennéstrasse en Bellevuestrasse, behoorde tot Oost-Berlijn, maar was van het oosten afgesloten doordat de Muur de kortst mogelijke route volgde van Potsdamer Platz naar de Brandenburger Tor, namelijk via de Ebertstrasse.

De geschiedenis

De Potsdamer Platz voor de Tweede Wereldoorlog

De Potsdamer Platz ontstond als een verkeersplein in nabijheid van de Leipziger stadspoort. Het plein werd al snel een belangrijk knooppunt, mede omdat de Reichstraße 1 langs het plein kwam. Deze voorloper van een snelweg doorsneed Duitsland van Oost naar West. In 1838 opende het Potsdamer Bahnhof, waar vandaan vele treinen vandaan vertrokken. Ook werd het station het vertrekpunt van de eerste metrolijn van Berlijn. Door de belangrijke functie van het plein kwamen er snel vele hotels en restaurants. In deze tijd verrezen onder andere het Palast Hotel en Grand-Hotel Bellevue. Ook was er tot de Tweede Wereldoorlog het Café Josty gevestidgd, wat een belangrijke trefpunt in de literaire en kunstenaars wereld was. Tegenwoordig draagt een cafe in het Sony Center dezelfde naam.

De Potsdamer Platz kwam de Eerste Wereldoorlog zonder noemenswaardige schade uit. In de jaren dertig verrees het Columbushaus, een voor die tijd futuristisch gebouw. Er zaten verscheidene winkels in en een restaurant op de hoogste verdieping. Deze 'klassieke' Potsdamer Platz verdween door de geallieerde bombardementen in de Tweede Wereldoorlog.

De muur

Na de Tweede Wereldoorlog was er niet veel meer over van het eens zo grote Potsdamer Platz. De geallieerden hadden met hun bommenwerpers niet veel heel gelaten. Het grote station was helemaal van de aardbodem verdwenen. Het Columbushaus overleefde de bombardementen, hetzij zwaar beschadigd. Het lot van dit gebouw werd op 17 juni 1953 alsnog bezegeld, omdat het bij de arbeidersopstand belegerd werd, waardoor er nagenoeg niets meer van over bleef. Het plein werd in 1961 in tweeën gedeeld door de bouw van de muur.

De Potsdamer Platz nu
De val van de muur betekende een keerpunt voor de Potsdamer Platz. In 1990 kon de rockster Roger Waters nog er een groot concert geven, omdat het toen nog een zandvlakte was. (het concert was overigens The Wall getiteld)
De architecten waren al aan het plannen en het duurde niet lang voordat de ontwikkelingen van dit plein in een stroomversnelling raakten. Als groot centraal plein in Berlijn duurde het niet lang voordat het de grootste bouwput van Europa werd en er honderden kranen de lucht in staken.

De grote boulevard werd hersteld, de Deutsche Bahn legde er weer een station aan en veel multinationals kwamen om er een (hoofd)kantoor aan te leggen. Onder hen waren de Deutsche Bahn, Sony en Daimler-Chrysler. Desondanks deze grote activiteiten is er nog steeds groen op het plein, en zijn de gebouwen heel verschillend van uiterlijk. Het plein is te bereiken met de S Bahn, de metro U2 en met de trein en diverse bussen.

Later is er door een burgerinitiatief de loop van de muur met stenen in het wegdek weer aangegeven.

De highlights

Het plein bevat diverse bezienswaardigheden. Als eerste staat aan het plein de 103 meter hoge BahnTower, het hoofdkantoor van de Duitse spoorwegen. Iets in het Westen is het Daimler kwartier, waar diverse takken van het Daimler concern gevestigd zijn rondom de Marlene Dietrich Platz. Wat echter direct opvalt is het grote Sony Center. Het Sony Center is een verzameling aan gebouwen dat door een grote, sierlijke koepel overdekt is. Het Sony Center is ontworpen door Helmut Jahn en bevat naast het Europese kantoor van Sony een hotel, een bioscoopcomplex met een IMAX zaal, een Sony winkel, diverse musea en kantoren. Er is voor alle bezoekers gratis draadloos internet. Het gebouw en binnenplein is ovaal van vorm en heeft door het vele glas een open uitstraling. Het bijzondere ontwerp van het dak zorgt ervoor dat het klimaat op het plein altijd aangenaam blijft. Rondom de Potsdamer Platz zitten nog vele theaters en bioscopen. Het IMAX theater heeft het grootste scherm van Duitsland en wordt gebruikt voor 3D films.