Coevorden - historische stad in Drenthe

Coevorden is een mooie oude vestingstad in Drenthe. In het centrum zijn diverse oude gebouwen en andere bezienswaardigheden te vinden, die herinneren aan de glorietijd van Coevorden, zoals het Arsenaal en het Kasteel van Coevorden. Een bijnaam van Coevorden is 'de Ganzenstad'. Hoe is de geschiedenis van deze Drentse plaats verlopen? En wat is de herkomst van de plaatsnaam Coevorden?

Herkomst van de naam Coevorden: Koevoorde

De plaatsnaam 'Coevorden' komt van het woord 'koevoorde'. Een 'voorde' was in de Middeleeuwen een doorwaardbare plek in een rivier, of een begaanbare strook door het veen. Logischerwijs was een 'koevoorde' dus een plek alwaar men met koeien bijvoorbeeld een sloot, beek, rivier, plas, veengebied of moeras kon doorwaden.

Wie er op let, zal overigens merken dat het woord 'voorde', verschrikkelijk vaak in allerlei plaatsnamen voorkomt. In het Duits is dit woord namelijk 'furt' en dit vindt men in plaatsnamen als Frankfurt en Erfurt. In het Engels is het 'ford' en dat ziet men plaatsen als Oxford. In het Nederlandse taalgebied ziet men de term 'Voorde', behalve in Coevorden, onder meer ook terug in de plaatsnamen Vilvoorde en Amersfoort (die laatst plaats is ontstaan als een 'voorde' in de rivier de Amer, wat later de rivier de Eem werd).

Vroeger was het woord 'drecht' (of trecht, of tricht, of dracht), dat ontleend was aan het Latijnse traiecto, een synoniem voor het woord 'voorde'. Ook dit is natuurlijk nog veel terug te zien in Nederlandse plaatsnamen, zoals Utrecht, Dordrecht, Barendrecht, Maastricht, Duivendrecht, enzovoort.

Geschiedenis van Coevorden

In het midden van de tiende eeuw na Christus werd de streek waar nu Coevorden ligt, officieel een jachtgebied van de bisschoppen van Utrecht. Het bisdom kreeg dit jachtrecht in 944 van de Keizer Otto I. In 1024 werd het gehele graafschap Drenthe door Keizer Hendrik III officieel geschonken aan de bisschop van Utrecht.

Welvaart

In de loop van de Middeleeuwen was op de plek waar ooit slechts een 'koevoorde', een doorwaadbare plek voor kuddes koeien was, een welvarende stad ontstaan. Die oorspronkelijke 'koevoorde', was namelijk een belangrijke, strategische plek geworden op de handelsroutes tussen steden zoals Münster en Groningen.

Burggraven van Coevorden

In het gebied waarin de plaats Coevorden lag, regeerden in de Middeleeuwen de burggraven van Coevorden. Oorspronkelijk was deze functie van burggraaf door het bisdom van Utrecht in het leven geroepen. Men hoopte dat de burggraaf, als een soort stroman, in Coevorden en omgeving de belangen van het bisdom zou verdedigen. Op den duur gingen die burggraven zich echter vaak veel onafhankelijker opstellen van de bisschop van Utrecht. Dit is de inzet geweest van veel conflicten en zelfs oorlogen die in en rond Coevorden werden gevoerd.

Het Kasteel van Coevorden

De burggraven van Coevorden regeerden van de 12e tot de 15e eeuw vanuit het 'Kasteel van Coevorden'. Dit kasteel is in de loop der eeuwen vaak zwaar beschadigd geraakt, en in sommige periodes werkelijk een ruïne geworden, maar het is uiteindelijk toch elke keer weer herbouwd. (Het uiterlijk van het kasteel is in de loop der eeuwen, bij al dat herbouwen, wel zeer veranderd.) Een belangrijke herbouwing van dit kasteel vond plaats in 1522, door Graaf Karel van Gelre.

In de 21e eeuw is het prachtige kasteel van Coevorden nog steeds te bewonderen nabij het centrum van deze stad. Het is nu een hotel, met een restaurant en een sauna. Op de vlag van Drenthe is een kasteel te zien (zie de afbeelding bij dit artikel); hiermee verwijst men naar het kasteel van Coevorden. Dit is namelijk het enige kasteel in geheel Drenthe. Coevorden is ook de oudste stad van Drenthe.

Coevorden en Vancouver

Wat is de relatie tussen de Nederlandse stad Coevorden en de Canadese stad Vancouver? Deze Canadese plaats werd vernoemd naar de Engelse kapitein Georgeve Vancouver, die aan het einde van de 18e eeuw grote delen van de westkust van Noord-Amerika verkende en in kaart bracht.

George Vancouver stamde af van de familie Van Coevorden (ook wel: Van Coever), die uit deze Drentse plaat kwam. Toen de overgrootvader van generaal George naar de Britse plaats Norfolk was verhuisd, werd de achternaam daar 'ver-Engelst' naar 'Vancouver'.

Ganzenstad Coevorden

Coevorden heeft de bijnaam Ganzenstad. Van de middeleeuwen tot in de 20e eeuw werden er op de markt van Coevorden veel ganzen verhandeld. Later is de ganzenhandel met name naar Engeland verdwenen. Sinds 1962 wordt er nog wel één keer per jaar (op de tweede maandag in november) een ganzenmarkt gehouden in Coevorden, maar dit is een folkloristische gebeurtenis, die vooral voor toeristen bedoeld is.

Als herinnering aan de tijd waarin Coevorden nog werkelijk een ganzenstad was, staat op de Markt van Coevorden een standbeeld van een ganzenhoedster: Ganzen Geesje. Dit beeld werd gemaakt door Johan Sterenberg en werd onthuld op 14 oktober 1978.

Coevorden in de 21e eeuw

De grote bloeitijd van de Coevorden als handelsstad met grote internationale allure, eindigde in de 18e eeuw. Daarna is Coevorden nog wel enige tijd een relatief belangrijke en grote stad geweest, als centrum van de regio. In de loop van de twintigste eeuw is de centrumfunctie voor deze regio echter overgenomen door Emmen. Anno 2020 heeft de stad Coevorden circa 15.000 inwoners. De gemeente Coevorden (waartoe onder meer ook Dalen, Sleen, Schoonoord en Geesbrug behoren), heeft anno 2020 ruim 35.000 inwoners.

Centrum van Coevorden

Coevorden heeft een centrum waarin op diverse manieren nog heel wat van de oude glorie van dit vestingstadje te zien is. Wanneer men de plattegrond van het centrum bekijkt, dan ziet men dat het water bij een groot deel van het centrum nog steeds loopt, zoals een de gracht van een stervormige vestingstad loopt. In de binnenstad zijn ook heel wat oude gebouwen te bewonderen, die herinneren aan de oude glorie van Coevorden. Het centrum van Coevorden heeft ook aardig wat winkels, voor mensen die willen shoppen, maar het winkelaanbod is niet extreem groot. Coevorden is duidelijk meer een aanrader voor toeristen die van historie houden, dan voor mensen die vooral van shoppen houden.

Toeristische bezienswaardigheden

Hieronder vindt u overzichten van een aantal bezienswaardigheden die men als toerist aan kan doen, tijdens een dagje uit in Coevorden en omgeving.

Bezienswaardigheden in Coevorden

• Kasteel van Coevorden
• Ganzen Geesje (standbeeld)
• Stedelijk Museum Drenthe's Veste
• De Watertoren
• Schans De Katshaar
• Van Heutszpark (met Oranjebank)

Bezienswaardigheden nabij Coevorden

• Ellert en Brammert, Openluchtmuseum (Schoonoord)
• Plopsa Indoor Coevorden (Dalen)
• Museummolen Jan Pol (Dalen)

VVV Coevorden

Het VVV-kantoor van Coevorden heet TIP Coevorden. (TIP staat voor Tourist Info Point). Hieronder vindt u het adres van dit kantoor. De VVV bevindt zich in het Arsenaal Coevorden, een mooi oud gebouw aan de oude haven, dat onder meer ook een bibliotheek en het Stedelijk Museum bevat.

Adres VVV Coevorden

• TIP Coevorden (Het Arsenaal)
• Haven 4
• 7741 JV Coevorden