Nevsky prospekt, de mooiste straat van Sint Petersburg

Is Sint Petersburg een mooie stad? Daar kun je sterk aan twijfelen. Er is namelijk slechts een enkele mooie straat te bewonderen. Rondom en aan deze straat staan inderdaad een zevental paleizen en elf theaters. De rest van Sint Petersburg ziet er bedroefd, vervallen en grauw uit. Ga vooral niet naar een buitenwijk; zelfs Russen vinden het er gevaarlijk. De belangrijkste straat in Sint Petersburg is de Nevsky prospect. Hij loopt van het Sint Alexander monnikenklooster tot aan de admiraliteit en de Hermitage. De straat is in totaal 4.5 kilometer lang. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Het admiraliteitsgebouw
• Stripteasetenten of showgirlsbars
• Hermitage
• Rijke bovenlaag
• Catherine de Grote
• De wateren
• Van Stroganov paleis tot boekwinkel
• Eventjes rondje om de kerk
• Bezoek het in ´t donker en overdag
• Pushkin en een Nederlandse baron
• Bibliotheek, poppentheater en paleis
• Pastelkleurige straat
• Oblowmow
• Plein ploschad vosstanya

Het admiraliteitsgebouw

Admiraliteit is een Nederlands woord. Vrijwel alle scheepvaartstermen in het Russisch komen uit het Nederlands. Voorbeelden zijn kapitein, matroos, vloot, boord en kompas. Tsaar Peter de Grote heeft deze terminologie op zijn bezoek in Nederland geleerd en overgedragen aan de Russische taal. Veel Russen weten dit niet; zij denken dat het Russische woorden zijn. De admiraliteit is een op een paleis gelijkend gebouw van waaruit de scheepvaart van Sint Petersburg werd geleid. Het staat naast de Hermitage. Het heeft een opvallende, naaldvormige, dunne spitse pilaar in het midden die helemaal van goud is.

Stripteasetenten of showgirlsbars

In en rond deze straat zijn elf theaters en zeven paleizen gevestigd. Daarnaast barst het van de koffiehuizen en stripteasetenten. Wat dat laatste betreft is de Nevsky prospekt een van weinige straten waar je als alleenstaande man seksistisch wordt behandeld; je wordt continue aangesproken of je trek hebt in erotische avonturen. Als vrouw of stel heb je daar geen last van; de verleidelijk kijkende vrouwen of mannelijke types met de lichaamsvorm van een gewichtheffer spreken alleen de heren aan die alleen over straat lopen, of soms in vriendengroepjes. Er is niet echt een red light district of rosse buurt in Sint Petersburg; de 'massagesalons' en 'spa-salons' kunnen overal in elk gebouw verborgen liggen achter een grote donkergekleurde deur waar met roze letters een zwoel kijkende vrouw op afgebeeld staat.

Hermitage

De Hermitage is echt een must om te bezoeken. Nadeel van het museum is dat er zoveel te zien is dat je er een dag aan kwijt bent. Het is een goed idee om op een regenachtige dag de Hermitage aan te doen. Het enorme paleis biedt een overzicht van alle kunst uit de moderne periode vanaf de Soemerische oudheid, via de antieke Egyptenaren, naar de oude Grieken, de Romeinen en verder naar de kunst uit de 17e, 18e en 19e eeuw. Er hangen zeer veel Hollandse meesters. Tsaar Peter de Grote is lange tijd in Nederland geweest om de scheepsbouwtechnieken te bestuderen maar hij nam ook belangrijke kunstwerken van Rembrandt, Frans Hals en vele andere meesters mee. In het koffiemuseum van Sint Petersburg wordt zelfs verteld dat hij koffie populair maakte bij de Russen nadat hij het in Nederland had leren drinken. In een deel van de Hermitage lopen katten; dit diertje is ook door tsaar Peter de Grote uit Nederland meegenomen. De kat heeft als doel het vangen van muizen.

Rijke bovenlaag

De huiseigenaren die de huizen lieten bouwen waren allemaal rijke industriëlen. Nummer 4 is gebouwd door een meubelfabrikant, nummer 8 door een metaalproductiebedrijf, nummer 7 tot en met 9 zijn gebouwd door een belangrijk bankier uit begin 20e eeuw. Tegenwoordig zijn veel panden in handen van banken. Je kunt nagaan dat dit de duurste straat van Sint Petersburg is. Er zijn ook luxe restaurant, kledingwinkels en hotels te vinden.

Catherine de Grote

Huis nummer 15 is gebouwd in opdracht van Catherine de Grote voor de hoogste beambte bij de politie in 1768. Het gebouw heeft dienst gedaan als woning voor een rijke familie, Yeliseyev, verschillende kunstenaars en werd een aantal malen volledig gerenoveerd. Het is bijna 80 jaar een bioscoop geweest en in het jaar 2000 is het gebouw volledig herbouwd; alleen de gevel is nog authentiek. Voor heel veel gebouwen geldt dat het verschillende doeleinden heeft gehad. Gebouw nummer 16 is een hotel geweest waar de Oostenrijkse Keizer Joseph de tweede heeft gelogeerd, maar het is ook een winkel geweest waar zowel Pushkin als Keizer Nicolaas dingen hebben gekocht.

De wateren

Sint Petersburg is in feite gebouwd in een ruime bocht van de delta van de Neva-rivier.Er zijn drie kleinere waterlopen die je oversteekt als je de straat afloopt; de Moika-rivier, het Griboyedovkanaal en de Fontanka. De Fontankabrug is het meest bekend. Op elke hoek van deze brug staat een reusachtig standbeeld van paarden met een man; de standbeelden zijn zeer levendig van onderwerp.

Van Stroganov paleis tot boekwinkel

Nummer 17 van deze imposante straat is het Stroganov paleis uit 1754, waar ooit de puissant rijke familie Stroganov heeft gewoond, tot aan de oktoberrevolutie in 1917. Zoals veel gebouwen is ook dit paleis ontworpen door een Italiaanse architect. Nummer 19 werd in 1830 door Een gravin van de Stroganov familie opgekocht. Meer opvallend is de neo-classicistische voorgevel van nummer 21 die ooit toebehoorde aan een bonthandelaar genaamd Mertens. Nummer 23 werd ook door de stroganovfamilie opgekocht. Nummer 20, aan de overkant, is een enorm pand dat een volledig huizenblok beslaat. Het is aangekocht door de Nederlandse gemeenschap in Sint Petersburg in 1732. Het is het huis van de Nederlandse hervormde kerk. Tussen nummer 22 en 24, twee gebouwen waarvan de Duitse gemeenschap eigenaar was, staat een klein evangelisch Lutheraans kerkje. Aan de overkant staat een pompeus gebouw van de Russisch orthodoxe kerk; de Kazan kathedraal. Nummer 28 staat bekend als 'Het huis van de boeken' en is gemaakt van rood en grijs graniet. Het heeft een significant ijzeren en glazen toren waarop een grote wereldbol staat. Dit pand, wat nog steeds dienst doet als boekwinkel, behoort tot de pareltjes van de Nevsky prospekt.

Eventjes rondje om de kerk

Voordat je het Griboyedovkanaal oversteekt is het aan te raden om even langs het kanaal te lopen naar de kerk van de verlosser van het heilige bloed. Deze kerk, die thans dienst doet als museum, is een goed voorbeeld van de traditionele Russische kerkarchitectuur. De meeste andere gebouwen doen zeer Europees aan maar deze kerk is een van de weinig authentieke Russische bouwwerken van Sint Petersburg, als je de vrij saaie, grijze, doosvormige Sovjetbouwsels even niet meerekent. Deze kerk is architectonisch bijzonder omdat het het eerste gebouw is dat niet op een fundament van palen maar op een betonnen fundament staat. De versieringen in de vorm van ornamenten en mozaïeken doen feeëriek aan.

Bezoek het in ´t donker en overdag

Aan de Nevsky prospekt staan teveel schitterende gebouwen om allemaal te benoemen. In dit artikel staan alleen korte beschrijvingen van enkele gebouwen. In de boekwinkel op nummer 28 ligt een Engelstalig boekje over deze straat. Overigens heeft elk pand een apart nummer, wat inhoudt dat je vaak 100 of soms zelfs 200 meter verder moet lopen om voor het gebouw van het opeenvolgende nummer te staan. Daarnaast is het een aanrader om deze straat zowel 's avonds als overdag te bezoeken. In de avonduren zijn de gebouwen mooi uitgelicht, wat soms mooiere foto's oplevert dan overdag.

Pushkin en een Nederlandse baron

Op nummer 36 is de grote zaal van het St Petersburg philharmonisch orkest gelegen. Op hetzelfde nummer zit eveneens het Grand hotel Europe, waarschijnlijk het duurste hotel van Sint Petersburg waar volgens de overlevering Johan Strauss ooit heeft geslapen. Hierna kom je erg dicht in de buurt van het arts square. Dat is gelegen aan het eind van een aantal zijstraatjes aan de even kant van de straat. Dit plein is een bezoekje waard, omdat ten eerste het wereldberoemde Mikhailovsky theater er staat. Misschien wil je wel een kaartje voor een balletvoorstelling of opera kopen. Daarnaast staat er het Russian museum waar je onder andere kunstwerken van Malevich en Kandinsky kan aantreffen. Op nummer 35 staat de Gostiny dvor, wat overigens eveneens de naam is van een metrostation dat hieronder ligt. Het is een gebouw uit 1785 wat toen het af was eventjes het grootste bouwwerk van de moderne tijd is geweest. De voorgevel is maar liefst 58 meter breed en het totaaloppervlak van dit huisje is 53.000 vierkante meter. Als je er rondom loopt leg je al gauw een kilometer af. Het gebouw is namelijk zeer diep naar achteren. Onder de galerijen, zowel op de begane grond als de eerste verdieping, zijn allerlei winkels gevestigd. Het gebouw kijkt uit op de weg die naar Peterhof leidt, een alleraardigst stadje uit de omgeving van St Petersburg dat zeker de moeite waard is om te bezoeken. Op nummer 48 staat een schitterend gebouw met een grote winkel arcade van 180 meter lang. Het heeft een glazen koepel en de Nederlandse ambassadeur Baron van Heeckeren in schijnt in 1836 ver een sleutelrol hebben vervuld tijdens de dood van de Russische sprookjesverteller Pushkin. Binnenin deze winkelarcade zijn ruim 60 winkels gevestigd waar men vooral peperdure prullaria verkoopt.

Bibliotheek, poppentheater en paleis

Op nummer 37 staat de nationale bibliotheek van Rusland. Het heeft een gevel met vele rondingen en pilaren. Deze bibliotheek herbergt 300.000 boeken die van een prive-collectie uit polen komen. Polen hoorde vroeger bij Rusland en na de afscheiding zijn deze boeken in Sint Petersburg beland. Naast de bibliotheek ligt een smal straatje en vervolgens het Alexandrine theater. Voor dit theater staat een standbeeld van Catherine de Grote. Aan de overkant van deze straat staat een poppentheater. Voor westerlingen mag het kinderachtig kijken als een zaal vol volwassenen naar poppen zit te kijken maar voor Russen en Russinnen schijnt dit de gewoonste zaak van de wereld te zijn. Naast dit gebouw is een winkelstraat gevestigd waar een fotograaf als standbeeld staat, met een camera uit eind 19e eeuw en een paraplu erboven. Het is aangenaam om dit straatje even in te lopen. aan het begin van de straat staat een fonteintje met een rollende bal erin, tenminste als het geen winter is. In de winter werkt er geen enkele fontein in Rusland; die gaan pas de tweede helft van de lente weer lopen. Op nummer 39 staat een paleis wat er van buiten uitziet als groot uitgevallen herenhuis. Binnenin is onder andere een wintertuin te bewonderen. Naast de Fontanka rivier op nummer 41 is een rood barokgebouw opgetrokken; dit is eveneens een paleis.

Pastelkleurige straat

Nummer 49 is de plek waar het Radisson SAS royal hotel staat, voorheen hen Moskou hotel. Het stamt uit de 19e eeuw. Dit gebouw heeft een geel en oranjeachtige kleur. Veel van de gebouwen aan de Nevsky prospekt hebben pastelkleurige gele en rode, soms lichtblauwe gevels, wat het een opvallend lichte straat maakt. Aan de overkant zit hier al in de hogere nummers. Nummer 68 is een huis wat in de jaren 50 is gebouwd vanwege de verwoesting door een Duitse bom, maar het huis ernaast op nummer 70 stamt uit 1820. Ooit woonde er een generaal die een held was omdat hij Napoleon tegen had gehouden. Op nummer 72 staat een gebouw waar in het hofje een bioscoop is gevestigd waar ooit de eerste Sovietfilm met geluid heeft gedraaid. Dit is een van de weinige bioscopen waar je soms een film kunt zien die Engels is gesproken. De meeste films zijn in het Russisch nagesynchroniseerd.

Oblowmow

Op nummer 51 staat een huis waar Goncharow het beroemde boek 'Oblomow' schreef. Het gebouw zelf is niet echt bijzonder. Nummer 57 is een neo-classicistische gebouw waar lange tijd de Russische schaakassociatie heeft gezeteld. Nummer 65 is zwaar met sculpturen gedecoreerd gebouw. Het is gekocht met geld van een bankier die veel aan speculaties deed. In 1904 was het af. De eigenaar, ene Heinrich Blokk, heeft er niet lang van genoten; in 1906 ging hij failliet en pleegde zelfmoord. Op nummer 67 staat zowaar een nog mooier gebouw wat als het ware een cross-over is van neo-classicisme en art nouveau. Lange tijd heeft er een Saturn bioscoop gezeten maar in de Sovjettijd draaide men hier kunstfilms.

Plein ploschad vosstanya

Dit artikel besluit met het Ploschad vosstaniya oftewel het Oprijzende plein waar een saaie pilaar staat met een communistische, gouden ster erboven op geplakt. Aan dit plein is een groot treinstation gevestigd. De Nevsky prospekt loopt met een kleine knik verder door naar het St Alexander Nevsky klooster maar dit deel van de straat is een stuk saaier, smaller en simpeler dan het deel vanaf het plein tot het admiraliteitsgebouw.