Langs de Maas in Zuid-Limburg is het heerlijk fietsen

Wandelaars en fietsers blijven in Zuid-Limburg vaak aan de Oostkant van het Julianakanaal, maar dan doen ze zichzelf tekort. Van Borgharen tot Maasbracht kunt u tussen kanaal en Maas genieten van de rust en het groene landschap. Het drukke verkeer lijkt ver weg. Alleen vlak bij de brug van Stein over de Maas hoort u het lawaai van de autoweg. Voor de rest overheerst de rust van het boerenland. In Berg kunt u met de fiets of de auto gemakkelijk aan de Belgische overkant komen. Daar ligt een waar fietsparadijs. Overigens ligt ook het dorp Eijsden, in het onderste puntje van Zuid-Limburg, net onder Maastricht, op een prachtige plek aan de Maas, waar men direct naast de rivier op diverse plekken koffie kan drinken.

Zuid-Limburg en de Maas

Bij veel toeristen roept dat meteen de heuvels van het uiterste zuiden van Limburg in gedachten, maar er is meer. De Maas zelf is Limburgs mooiste sieraad met haar kronkelige bochten, haar natuurgebieden, zandige fiets- en wandelpaadjes langs de oevers en haar steeds wisselende uitstraling. Op zomerse dagen zitten bijvoorbeeld de terrasjes in Eijsden bomvol.

Wandelen in een kasteeltuin

Eijsden ligt namelijk op het uiterste puntje van Nederland, net onder Maastricht aan de Maas. Het is een leuk plaatsje met oude, goed gerestaureerde huizen, straatjes met keien en (natuurlijk) een prachtig kasteel. Dat is privébezit en men kan er geen rondleiding krijgen, maar de kasteeltuin is voor een groot gedeelte toegankelijk. Vooral in het voorjaar mooi om te bekijken en foto’s te maken.

Dorpjes en gehuchten langs de Maas

Van Eijsden uit omhoog langs de Maas liggen verschillende dorpen en gehuchten. Allereerst is daar Itteren, dat in de loop van de tijd al vaker geteisterd is door hoog water als “Moeder Maas” weer eens kuren had. Ook Borgharen heeft daar soms problemen mee. Bij Borgharen gaat een gedeelte van het Maaswater naar het kanaal.

Geen scheepsverkeer over een bepaald gedeelte van de Maas

Tussen Borgharen en Maasbracht was vroeger geen scheepsverkeer mogelijk, vanwege het grotere verval dat de Maas tussen die twee plaatsen had en tevens door de vele kronkelingen van de rivier op dat traject. Het rond 1930 gegraven Julianakanaal overbrugt nu de afstand op een goede manier.

Kanovaarders op de Maas

Kanovaarders maken dankbaar gebruik van die verkeersluwe en u ziet ze dan ook regelmatig peddelen op de stroom van de Maas. Soms geeft dat wel eens problemen. In de zomer kan het waterpeil van de Maas in de buurt van Elsloo af en toe zo laag staan dat men bijna over de Maaskeien naar de Belgische kant kunt lopen. Dat is echter niet aan te raden, want er kunnen ook wel eens verraderlijke water kolken ontstaan. In het verleden zijn er dan ook regelmatig mensen bij het zwemmen in de Maas verdronken.

Smokkelaars maakten vroeger veel gebruik van de Maas

In vroegere tijden, toen het grootste gedeelte van de Limburgse bewoners nog erg arm waren, werd de Maas voornamelijk gebruikt om smokkelwaar vanuit België naar Limburg te halen.Het was soms een barre tocht en niet ongevaarlijk. Zeker niet in het voorjaar, als de Maas soms enorm veel water naar de zee moet vervoeren. In de zomer konden ze echter vanwege de lage waterstand soms te voet oversteken.

Fundamenten van het kasteel van Elsloo

Bij heel laag water kan men nog de fundamenten van het kasteel van Elsloo in het water zien staan. Daar waar nu de Maas stroomt, stond immers eens een trots kasteel. In de 15e eeuw werd het verwoest door de Maas en daarna nog eens door de Spanjaarden.

Later gedeeltelijk herbouwd

Later is het op de oever gedeeltelijk herbouwd en verbouwd tot het uiteindelijke resultaat dat er nu nog steeds staat. De toren op de hoek is het oudste gedeelte van het huidige kasteel. Naast het kasteel staat nog een oude watermolen. Beide monumenten worden tegenwoordig gebruikt voor de gastronomie.

De Maasband ligt pal aan de Maas

Na Borgharen vinden we niet alleen het mooie dorpje Geulle, met zijn kasteel en zijn basiliek, maar verderop ligt tevens het dorp Meers, dat in een fikse bocht van de Maas ligt en bij hoog water ook wel eens natte voeten heeft. Ook de gehuchten Veldschuur en de Maasband liggen in het groene gedeelte tussen Maas en Julianakanaal en zijn vooral in de zomer bij wandelaars en fietsers zeer geliefd. Het is er rustig en de natuur nodigt uit tot ontspannen.

Elsloo en Stein

Deze twee dorpen die tegenwoordig samen met Meers, Berg en Urmond de “Gemeente Stein” vormen lagen vroeger aan de Maas. Door het in 1935 in gebruik genomen Julianakanaal zijn ze nu van de rivier afgesneden. Het Julianakanaal is indertijd gebouwd voor het vervoer van kolen en antraciet vanuit de mijnen. De haven van Stein speelde daar een grote rol in. De haven van Stein wordt nog steeds gebruikt, maar kolen worden er niet meer verladen. Het gaat tegenwoordig meer om bulkproducten die op het Chemelot terrein geproduceerd worden.

De oude aanlegsteiger van Elsloo ligt er nog

In Elsloo ligt nog de aanlegsteiger van een veerpontje, waarmee vroeger de verbinding met het Belgische dorpje Kotem onderhouden werd. Sinds de aanleg van de brug over de Maas is dat veertje echter in onbruik geraakt. U kunt nu via de brug te voet, met de fiets en met de auto aan de overkant van de Maas komen, waar op Belgisch grondgebied overigens een uitstekend netwerk van fietspaden ligt.

Heerlijk rustige dorpen op weg naar het Noorden

Behalve de Maasband ligt ook het oude centrum van Urmond aan de Maasoever. Het heeft nog een aantal oude huizen en een oud kerkje in zijn kern. Het kerkje wordt tegenwoordig ook vaak als galerie voor beginnende schilders en fotografen gebruikt. Leuk om te zien.

Fietsen rond Berg aan de Maas

Even verderop ligt Berg aan de Maas, waar voetgangers, fietsers en auto’s eventueel met de veerboot ook de Maas kunnen oversteken om aan de Belgische kant verder te gaan. Na Berg volgen de dorpen Nattenhoven, Obbicht, Grevenbicht, Papenhoven en Schipperskerk. Het laatste dorp dankt zijn naam aan de schepen die regelmatig vlak voor de stuw van Born aanmeerden.

Een goede ijssalon en meer

Via rustige weggetjes kan men hier tussen kanaal en Maas wandelen en fietsen, zelfs tot voorbij Illikhoven, waar een super goede ijssalon vlak langs het fietspad aan de Maas ligt. Daar kunt u niet alleen lekker en goed bereid ijs krijgen, maar ook een klein hapje eten of zelfs een complete, lekkere maaltijd bestellen. Via Vissersweert, Ohé en Laak en het oude Stevensweert, dat overigens ook zeer bezienswaardig is bereikt u dan Maasbracht. Maar dan zijn we intussen al in midden Limburg beland.