Paleis van Queluz: het Versailles van Portugal bij Lissabon

Het kasteel van Queluz was eigenlijk een reactie op Versailles. Queluz werd in de rococostijl uitgevoerd. Deze kunstvorm is een stijl die spotte met het bombastische van de barok. In eerste instantie was dit charmante kasteel een toevluchtsoord en zomerresidentie van de portugese koninklijke familie.

Het Paleis van Queluz

Het Queluz paleis ligt in de nabijheid van Lissabon. Het ligt in de bekende stad Sintra, die wel meer paleizen herbergt. Zoek op de kaart naar Sintra Lissabon of Sintra Portugal. Het is echt een van de Lissabon bezienswaardigheden. Het paleis is een van de finale uitingen van de rococo in Europa. Het is de zomerresidentie van de latere echtgenoot (Dom Pedro van Braganza) van koninging Maria I. Maria was zijn nicht. In deze omgeving probeerde men later Maria te beschermen tegen de buitenwereld. Dit om te verhullen dat zij langzaam weggleed in de waanzin na de dood van haar echtgenoot. Deze plek bleef lange tijd de officiële residentie van een aantal portugese prinsen. De bouw aan het paleis begon rond 1750. Na 1755 werd het werk stilgelegd: de bouwvakkers waren nodig om de steden na de grote aardbeving weer op te bouwen. Dat gaf wel de mogelijkheid een aantal constructies in de stad te vernieuwen.

Rococo

Deze kunstvorm is een stijl die spotte met het bombastische van de barok. Na de bouw van het paleis van Versailles was men toe aan een speelsere kunststijl. De barok had namelijk een sterke symmetrie, was groots, strak. De rococo maakt gebruik van zachte kleuren. Men hoeft niet alles onder controle te houden. Dus geen volk dat overtuigd hoeft te worden van de grandeur van de heerser. Geen wrekende goden. Onderwerpen die regelmatig terugkeren zijn de natuur en meer geestig bedoelde zaken. De kunstwerken hadden een kleinere schaal en geven een intiemer gevoel. Men moet de rococo zien als meer verfijnd, elegant en sierlijk.

De vergelijking met Versailles

Alhoewel velen steeds Versailles als uitgangspunt nemen kun de het kasteel van Queluz en het enorme franse complex niet met elkaar vergelijken. Versailles had als primaire doel ontzag op te wekken. Het kasteel van Queluz is een toevluchtsoord van de koninklijke portugese familie. Men kan zich er verschuilen en uitrusten. Daarvoor is het geschikt. Een intiem, luchtig kasteel met een aangename, vrijzinnige sfeer. In die tijd werd de koninklijke familie aangemoedigd zich terug te trekken en het politieke gekonkel aan anderen over te laten. Op het moment dat het kasteel van Queluz werd gebouwd was er rijkdom en overvloed. Dat komt door het goud dat rond 1700 in de nieuwe portugese kolonie Brazilië werd gevonden. Die rijkdom werd vertaald in vele mooie kunstwerken door ontelbare nationale en internationale kunstenaars die
een bijdrage aan het kasteel leverden.

De tuinen van Queluz

De locatie van deze "schuilplaats" was zeker goed gekozen. In het verleden was het landgoed eigendom van de markies van Castelo Rodrigo. Hij werd beschuldigd van landverraad. Vervolgens werden eigendommen verbeurd verklaard. Uiteindelijk kwam deze locatie in het bezit van de tweede zoon van koning João IV: Dom Pedro.

Interieur van het paleis

De vele intieme ruimtes zijn beschilderd door franse kunstenaars. Daarvoor werden symbolische en geschiedkundige thema's gebruikt. De vloeren geven een warme sfeer door gladgeschuurde bakstenen. Als de temperaturen stijgen blijft de vloer koel aanvoelen. De kamers zijn niet allemaal even hoog. Er zijn een aantal lange kamers om de verschillende woondelen te verbingen. De mooie, gekleurde tegels geven het paleis haar authentieke sfeer. De belangrijkste kleuren zijn geel, blauw en rood. Helaas werd veel van de binnenkant van het kasteel beschadigd door een grote brand in het begin van de twintigste eeuw.

Lees verder

• Tempeliers Kasteel Almourol in centraal-Portugal
• Comino bij Malta: thuisbasis Maltheser ridders
• Évora bij Lissabon: 200 jaar middelpunt kunst en cultuur!
• Guimarães bij Porto in Portugal en Culturele hoofdstad 2012
• Conímbriga bij Porto: grootste Romeinse opgraving Portugal