Kelantan 'de wieg van de Maleise cultuur'

Kelantan is gelegen op het Maleisische schiereiland in het noordoosten en het grenst aan Thailand. Het is van de westelijke kuststreek gescheiden door het centrale bergland. Het staat bekend als de 'wieg van de Maleise cultuur'. Maar het is tevens een beetje de beste bewaarder van die cultuur. Nieuwe investeringen in infrastructuur moet ook deze deelstaat een nieuw elan bezorgen. De cultuur, de natuur, gaande van bergland met tropische regenwouden tot de kuststrook met mooie stranden aan de Zuid-Chinese zee zorgen er voor dat ook deze deelstaat interessant is voor toeristen. Men hoopt dat dit ook de traditionele ambachten overlevingskansen kan bieden.

Algemene informatie

Kelantan ligt op het Maleisisch schiereiland. In het Noorden grenst het aan Thailand, in het Noordoosten aan de Zuid-Chinese zee, in het Oosten aan de Maleise deelstaat Terengganu, in het Zuiden aan Pahang en in het Westen aan Perak. Het beslaat een oppervlakte van 15.105 km² en telt 1,62 miljoen inwoners. Er wonen dus 107 inwoners per km². De bevolking is hoofdzakelijk Maleis (95 %) en islamitisch. Verder zijn er nog 3 % Thai en bijna 2 % Chinezen. Het heeft zijn Maleise cultuur vooralsnog het best bewaard. De hoofdstad is Kota Bahru. Ook de sultan resideert in de stad. De sultan van Kelantan deed ook dienst als zesde koning van Maleisië tussen 1975 en 1979.

De vlag is rood. De kleur symboliseert het volk. In het midden staan een wassende maan en ster, twee speren en twee kerissen (krissen) die de kracht verbeelden van de Maleiers uit Kelantan. Het wit staat voor de onschendbaarheid van de heerser.

Een beetje geschiedenis

Kelantan kende al bewoning in prehistorische tijden. In de 15e eeuw wist het zich los te maken van Siam (Thailand). Het was dan een belangrijk handelscentrum. In 1499 kwam het evenwel onder invloed van het sultanaat Malakka. Niet voor lang want na de val van Malakka in 1511 raakte het verdeeld onder kleinere heersers die schatplichtig waren aan Patani, nu in het zuiden van Thailand. In de tweede helft van de 18 de eeuw wist een krijgsheer heel Kelantan te verenigen. Zijn zoon volgde hem op als sultan in 1800. Diens opvolging kwam er pas na een hevige strijd. Met de steun van Siam wist een neef zich als sultan te vestigen. In 1909 stond Thaïland het gebied en andere in de omgeving af aan de Britten. Bij de Japanse invasie tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebied opnieuw bestuurd vanuit Thailand. Na de oorlog werd het bij het verdrag van Bangkok afgestaan aan de Britten die het onderbrachten in de Maleise Federatie. Vanaf dan loopt de geschiedenis samen met de rest van het schiereiland en werd het onderdeel van het onafhankelijke Maleisië in 1957.

Economie

De economie is vooral gebaseerd op de teelt van rijst, rubber en tabak, op visvangst en de kweek van gevogelte. Daarnaast is ook de houtproductie van belang. Het belang van het toerisme neemt toe en het wordt door de overheid gezien als een van de belangrijke middelen om de staat verder te ontwikkelen. Dit biedt mogelijkheden om de bestaande traditionele ambachten te herwaarderen en te bewaren. De economische groei bedroeg in 2012 6,5% en de werkloosheidsgraad was 2 %.

Toeristische troeven

Kelantan ligt wat in een uithoek van Maleisië, weg van de grote verkeersaders. Misschien daarom en omdat het overwegend een Maleise bevolking heeft vind je er de Maleise cultuur in zijn meest pure vorm. Maar uiteraard is er ook natuurschoon, mooie stranden en eilanden.

Kota Bharu

De hoofdstad Kota Bharu biedt binnen loopafstand een hele resem interessante 'attracties'. Misschien moet je hier maar starten met een bezoek aan de markt, de beste manier om het plaatselijke leven te zien. De markt Siti Khadijah is genoemd naar de echtgenote van de profeet Mohammed, een ondernemende vrouw. Een passende naam want de markt is vooral in vrouwenhanden. Er is van alles te vinden, van verse producten tot traditioneel handwerk en gebak. Maar bovenal geeft het een kleurrijk, geurig beeld van de plaatselijke gemeenschap.

De stad heeft een aantal opmerkelijke gebouwen zoals de staatsmoskee, het paleis en de sultan Ismaïl Petra Boog.
Het paleis, de Istana Belai Besar dateert uit 1840. Nu dient het nog uitsluitend voor staatsfuncties en het heeft een indrukwekkende troonzaal. Het Koninklijk museum is gewijd aan de koninklijke familie van Kelantan. Het toont huisraad, schilderijen en zilverwerk. Verder in de straat staat nog het Jahar paleis. Het gebouw zelf is een museumstuk met het mooiste klassieke houtsnijwerk uit Kelantan dat er te vinden is. Terecht is het dan ook omgevormd tot een museum van kunst en cultuur uit Kelantan. In het cultureel centrum maak je kennis met andere culturele uitingen zoals uitvoeringen met schaduwpoppen, Silat, een Maleise gevechtssport, Rebana, Maleise drums, tollen, reusachtige vliegers, traditionele muziek en dans.

Het staatsmuseum is gevestigd in een oud koloniaal gebouw. Het bevat prehistorische vondsten, oud Chinees keramiek en bijdragen over het rijke culturele patrimonium van Kelantan, kunst en muziek. De stad heeft ook een islamitisch museum dat aandacht schenkt aan de geschiedenis van deiIslam in Kelantan. Het ambachtenmuseum geeft een mooi overzicht van de verschillende traditionele ambachten. In het er naast gelegen 'Balai Getam Guri', het ambachtendorp, kan je de ambachtslieden aan het werk zien. Een enige gelegenheid om kennis te maken met traditioneel borduurwerk, het weven van songket, het vervaardigen van batik, het maken van houtsnijwerk en zilverwerk. Je hebt er ook de gelegenheid om originele stukken te kopen, maar dat kan eventueel ook aan een goede prijs in de Buluh Kubu Bazaar.

Kelantan stond lange tijd onder voogdij van Siam (Thailand). Het mag dan ook niet verbazen dat er nogal wat Thaise boeddhistische tempels te vinden zijn, in Kota Bahru maar ook dichter bij de grens met Thailand, onder meer in Tumpat.
Het zou ook jammer zijn als je in Kelantan niet zou proberen om wat plaatselijke gerechten te proeven.

Wil je de natuur intrekken?

Dat kan onder meer in het staatsreservaat Gunung Stong (GSSP). Het is een uitzonderlijk mooi berggebied met een van de hoogste watervallen van Maleisië, de Jelawang. Het 21.950 ha groot gebied is belangrijk voor het behoud van de rijke flora en fauna maar leent zich ook tot ecotoerisme. Het is onder andere een van de leefgebieden van de Maleisische tijger. Maar ook de Rafflesia, de neushoornvogel, tapir en unieke palmen zijn er te vinden. Om zo veel mogelijk te ontdekken is het dan ook aangewezen om met een gekwalificeerde gids te trekken. In het park is een kampeerplaats voorzien. De hoogste top is ideaal om zonsondergang en zonsopgang te bewonderen. Een bezoek aan de grotten van Dabong behoort ook tot de mogelijkheden.
Het Kuala Koh Nationaal park is een onderdeel van het Taman Negara. Ook hier houdt de spectaculaire flora en fauna je in de ban. Daarnaast zijn er ook andere recreatiemogelijkheden zoals rafting, kanoën en vissen.

De jungle spoorweg van Tumpat naar Gemas in Negeri Sembilan slingert door het berglandschap en de aloude wouden. Tenminste op het gedeelte tussen Kuala Lipis en Qua Musang. Je moet wel zorgen dat je aan een raam zit, weten dat de vensters niet open kunnen en dat het dus zo goed als onmogelijk is om goede foto's te maken.

De goudgele zandstranden zijn er niet alleen mooi, gelegen aan het kristalheldere water, ze dragen ook poëtische namen zoals het maanlicht-strand, het strand van de zeven lagunes, of het strand van de fluisterende wind. Zoals ook elders zijn ze vaak omzoomd met casuarina-bomen. Tijdens de Noord-Oost moesson van november tot april is het er prima om te surfen. Voor velen gaat er evenwel niets boven rustig luieren onder de bomen, te nippen van een koele kokosnoot en te luisteren naar het gefluister van de wind door de bomen. De zonsopgangen zijn er schitterend. Pantai Cahaya Bulan is het populairst, maar Pantai Irama zou het mooist zijn.