Suriname, tropisch Zuid-Amerikaans paradijs

Suriname is aan weerszijden ingeklemd door Guyana en Frans Guyana. In deze Guyana-gebieden heeft een Indianenstam gewoond die de Surinen heetten. Van hen komt de naam Surinamers. Tegenwoordig wonen er diverse etnische groepen en culturen door elkaar in Suriname. De Surinamers zelf zeggen dat hun multiculturele samenleving wel is geslaagd, in tegenstelling tot de geforceerde multiculturaliteit in het westen. In Suriname leven Creolen, Hindoestanen, Joden, Libanezen, Javanen, Brazilianen, Guyanen, Chinezen en Europeanen in vreedzaamheid samen. In Paramaribo staat een synagoge broederlijk naast een moskee. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Enkele belangrijke gegevens
• Taal in Suriname
• Handelsvestiging
• Het begin van Suriname
• Plantages in Suriname
• Marrons
• Opgelegde onafhankelijkheid
• Na de staatsgreep
• Klimaat Suriname
• Enige praktische tips vakantie in Suriname
• Het van Blommensteinmeer
• Kaseko jazz
• Capoeira in Suriname
• Eerste krant van het Caraïbisch gebied
• Chinezen in Suriname

Enkele belangrijke gegevens

Suriname is vier maal zo groot als Nederland maar er woonden in 2012 maar 560.000 mensen. In de Lage Landen aan de Noordzee leven bijna 350.000 Surinamers. Dat betekent dat meer dan een derde van de Surinamers in Nederland wonen. De hoofdstad van Suriname is Paramaribo. Deze stad is vernoemd naar het Indiaanse dorp Paramaribo wat dicht bij de eerste handelsvestiging van de Nederlanders lag. 301 Jaar lang is Suriname een overzees rijksdeel van Nederland geweest. Suriname is in 1975 tegen de wil van het Surinaamse volk in onafhankelijk geworden. Nederland was in die tijd de mening toegedaan dat kolonies tot het verleden moesten behoren maar heeft niet ingezien dat een geleidelijke onafhankelijk worden middels autonomie binnen het Nederlands koninkrijk een betere stap was geweest.

Taal in Suriname

De voertaal in Suriname is Nederlands. Het land behoort samen met Nederland en België tot de drie landen die in de Taalunie zitten. Het Sranan Tongo is een lingua franca met veel elementen uit het Portugees, Engels, Afrikaans en Nederlands. Hindoestanen spreken onderling Sarnami, een variant van Hindoestaans. Andere bevolkingsgroepen spreken eigen talen zoals de javanen, Chinezen, Marrons en Indianen.

Handelsvestiging

De Engelsen zaten in de 17e eeuw volop aan de Caraïbische kusten van Zuid Amerika en Engelse oorlogsboten hebben meerdere malen de aanval geopend op Nederlandse handelsvestigingen. Daarom hebben de Nederlanders verscheidene forten gebouwd, waarvan fort Zeelandia de bekendste is. Middels een fort konden de Nederlanders de gebieden beter verdedigen. Nederland heeft vroeger meerdere handelsvestigingen in het noorden van Zuid Amerika gehad, ook een deel van wat Frans Guyana heet was een viertal jaar Nederlands. Voordat de naam Suriname werd gebruikt werd de verzameling handelsposten aan de noordkust van Zuid-Amerika Nederlands Guyana genoemd. Tot dit gebied behoorde een groot deel van wat later Brits Guyana is gaan heten. De grenslijn van Suriname is na een landruil met het Verenigde Koninkrijk ontstaan. In ruil voor het geven van Brits Guyana aan het V.K. kreeg Nederland het gebiedsdeel wat destijds de Oostenrijkse Nederlanden werd genoemd plus het bisdom Luik, thans gelegen in België.

Het begin van Suriname

Suriname is niet begonnen als Nederlandse kolonie. Het was eerst een Engelse kolonie. Paramaribo is wel als Nederlandse vestiging begonnen maar de Engelsen hebben het eenmaal tijdelijk veroverd. Tijdens de Tweede Engels-Nederlandse oorlog in 1667 bezette de Engelsen Nieuw Nederland in wat nu de V.S. is. Daar behoorde onder andere Manhattan toe, destijds Nieuw Amsterdam geheten en momenteel is dit eiland het bruisende hart van New York. De Nederlanders op hun beurt veroverden als vergelding voor de Engelse aanval de Engelse kolonie in wat nu Suriname heet. Enkele jaren later werd de derde Engels-Nederlandse oorlog gevoerd. In 1674 werd de vrede van Westminster getekend tussen Engeland en Nederland en werd de verdeling zo gemaakt dat de Engelsen in de V.S. bleven zitten en de Nederlanders in Suriname. De paar Engelse families die nog in Suriname waren verhuisden naar Jamaica.

Plantages in Suriname

In 1800 waren er 600 plantages in Suriname. Het gros daarvan lag in Commewijne, een gebied wat tegen de westgrens met Guyana is gelegen. In eerste instantie werd er veel suikerriet verbouwd. De geschiedenis van suiker is voor een deel geschreven op de plantages in Suriname. Door veranderende economische situaties en marktprijzen werd er steeds een ander gewas verbouwd. Uiteindelijk zijn veel plantages gesloten. De plantages hadden allemaal erg mooie namen zoals Peperpot, Rust en Werk, Wolfenbuttel, Nimmerdor, Vlammenburg, Goede Verwachting, Voorbaat, Beyenkorf, Leeuwenjacht, Bleyenhoop, Vrede, Present en Hoop, Schep Moed, Vlugt en Trouw, Gulden Vrijheid, Seldenrust, Goed Succes, De Lankmoedigheid en Claverbladt.

Marrons

De Marrons zijn mensen van Afrikaanse afkomst die na ontsnapt te zijn aan de slavernij, of bij de afschaffing van de slavernij in 1863, een op Afrikaanse traditionele leest gestoelde leefwijze in het oerwoud zijn gaan volgen. Marrons leven in heel het Caraïbsch gebied. Ze voerden in de slaventijd overvallen uit op plantages om andere slaven te bevrijden. De Hollanders hebben enige tijd strijd gevoerd met de Marrons. De Marrons veroverden vaak wapens op de Hollanders om hun eenheden krachtdadiger te maken. De Marrons waren de Hollanders telkens te slim af door de grens over te vluchten naar andere koloniale gebieden en diep in het moeilijk doordringbare oerwoud dorpen op te zetten. In 1760 hebben de Hollanders en de Marrons een vredesverdrag ondertekend; vanaf die tijd kregen de Marrons grondrechten. Hoewel er in heel het Caraïbisch gebied mensen ontsnapt zijn aan hun onvrijwillige slavenarbeid zijn de Marrons de enige die de Afrikaanse cultuur hoog hebben gehouden door in het woud te leven en zich niet teveel tre mengen met de rest van de bevolking.

Opgelegde onafhankelijkheid

In de jaren 70 was in Nederland de PVDA-premier Den Uyl aan het bewind. Onder zijn premierschap is Suriname de onafhankelijkheid in geduwd. Enkele historici doen het voorkomen dat de Surinamers graag onafhankelijk wilden zijn maar dat is en onjuiste weergave van de werkelijkheid. Vooral in socialistische kringen leed een deel van de Nederlandse bevolking aan misplaatst schuldgevoel ten aanzien van het kolonialisme. Nederland moest en zou Suriname onafhankelijk maken, wat door alle politieke experts in latere perioden als een misstap werd gezien. Desiré Bouterse had in Nederland een officiersopleiding gedaan bij het leger en is een maand voor de onafhankelijkheid naar Suriname vertrokken in 1975. Dat deed hij tegen de grote stroom in want er zijn in de maanden voor de onafhankelijkheid juist 100.000 Surinamers naar Nederland gekomen. Veel Surinamers zagen de onafhankelijkheid niet zitten. De plotselinge, ongewenste en opgelegde onafhankelijkheid leidde tot een politieke besluiteloze situatie in Suriname waarvan Desiré Bouterse gretig gebruik maakte door in 1980 een staatsgreep te plegen. Een groepje opstandige militairen besloten het land te leiden in plaats van de regering en richtten de Nationale Militaire Raad op waarvan Desiré Bouterse de leider werd.

Na de staatsgreep

De Nederlandse politici waren gek genoeg in eerste instantie blij met de staatsgreep omdat een sterke man Suriname misschien kon helpen. Deze naïeve opstelling werd snel bijgedraaid toen Desiré Bouterse politieke tegenstanders liet vermoorden en naar zeggen van enkele getuigen hoogstpersoonlijk twee mensen vermoordde. Dit gebeurde in december 1982 en het worden daarom de decembermoorden genoemd. Aan de moorden ging een groeiend onrust vooraf omdat de ingestelde militaire raad maar geen verkiezingen uitschreef. Vooraanstaande zakenlieden, vakbondsleiders en politici die hun onvrede met de militaire overheersers uiten werden opgesloten in fort Zeelandia waarna de afschuwelijke decembermoorden plaats vonden. Volgens de enige overlevende heeft Bouterse Ciryll Daal persoonlijk gemarteld en vermoord. In Suriname is Desiré Bouterse nooit bestraft voor de decembermoorden. Tijdens de decembermoorden werden 15 tegenstanders van Dersiré Bouterse vermoord. Deze diepe wond in de geschiedenis van het jonge land ettert nog altijd door omdat Desiré Bouterse voor een politieke loopbaan heeft gekozen; hij is inmiddels president van Suriname en heeft zijn politieke macht misbruikt door zichzelf onschendbaar voor misdaden te laten verklaren.

Klimaat Suriname

Suriname is dicht bij de evenaar gelegen en kent daarom een tropisch klimaat. Het is er altijd rond de 30 graden. In de nacht kan het in de koudste maand niet kouder worden dan 20 graden. In Suriname ontmoeten de passaatwinden elkaar. Het land heeft geen echte seizoenen maar wel regentijden waarin het duidelijk meer regent dan in droge tijden. Suriname heeft zowel een kleine regentijd als een grote regentijd en een kleine droge tijd als een grote droge tijd.

• Kleine regentijd (KRT), eerste helft december tot tweede helft januari
• Kleine drogetijd (KDT), tweede helft januari tot tweede helft maart
• Grote regentijd (GRT), tweede helft maart tot eerste helft augustus
• Grote drogetijd (GDT), eerste helft augustus tot eerste helft december

Enige praktische tips vakantie in Suriname

In Suriname kun je prima op vakantie gaan. Er is er veel te zien. De oud-Hollandse koloniale gebouwen eisen op diverse plaatsen een prominente plaats in het beeld van Suriname op. De noordkust van Suriname is vrij van malaria maar in de binnenlanden komt de malariamug nog voor. In Paramaribo kun je gewoon water uit de kraan drinken. Als je wilt bellen is het aan te raden een simlockvrij toestel uit je la te trekken om voor 5 of 10 dollar een simkaart te kopen in Suriname. Zo kun je lokaal goedkoop bellen. Draag lichte kleding wat het is er warm; overdag boven de 30 graden. Het kan zelfs 37 graden worden. In Suriname wordt met Surinaamse dollars betaalt en de euro is overal inwisselbaar. Sommige hotels accepteren de euro als betaalmiddel. Het elektriciteitsnet is 110 volt maar in grotere hotels is er een 220volt-aansluiting. De belangrijkste tip is: neem je goede humeur mee!

Het van Blommensteinmeer

In de jaren 60 van de vorige eeuw besloot de Nederlandse overheid dat er een stuwmeer moest komen in Suriname. Ingenieur van Blommenstein kreeg de opdracht het meer aan te leggen. Het stuwmeer stond destijds in dienst van de bauxietindustrie; daar ging het overgrote deel van de electriciteit die wordt opgewekt naartoe. Voor de aanleg van het van Blommensteinmeer of Brokopondomeer moesten mensen worden verhuisd naar transmigratiedorpen. Ieder persoon kreeg een vergoeding van 6 guldens, wat ook in die tijd niet veel was. De natuurlijke habitat van veel dier- en plantsoorten is opgeofferd voor het stuwmeer. De Surinamerivier komt op dit meer uit. Er zijn enkele eilanden in het meer; dat waren de bergtoppen van vroeger. Op sommige eilanden is een resort gecreëerd. De grootste activiteit bestaat uit vis vangen en in een bootje naar andere eilandjes varen.

Kaseko jazz

Suri-jazz of kaseko jazz is een Surinaamse vorm van jazz, entertainment- en dansmuziek waarbij veel blaasinstrumenten worden gebruikt. Suri-jazz is een mengvorm tussen jazz en Surinaamse melodieën en ritmes. Volgens sommigen is het reeds na de afschaffing van de slavernij ontstaan. In de jaren 40 van de vorige eeuw was in de Amerikaanse jazz het gebruik van big bands populair. Dit had zijn weerslag in de Surinaame Kaseko jazz. In de Tweede Wereldoorlog was ´Swing Club Paramaribo´ befaamd. Na de oorlog brak de band op omdat mensen in Nederland gingen studeren. Nederlandse impressario´s hadden te weinig geld om grote Amerikaanse jazzartietsen in te huren maar ze gaven Surinamers Engelse namen om publiek te trekken. Theodoor Kantoor trad in Nederland op als Teddy Cotton en Arthur Lodewijk Parsius werd bekend onder zijn artiestennaam ´Kid Dynamite´. Hij trad veel op in de Amsterdamse club ´Casablanca´.

Capoeira in Suriname

Een van de toonbeelden van multiculturalisme is Capoeira. Capoeira is een mengvorm van vechttechniek, zang, dans, muziek, theater, acrobatiek in één kunstvorm. Het is overgewaaid vanuit buurland Brazilië. De berimbau is het leidende instrument. Een groep muzikanten staat in een kring en de dansers, acrobaten vertonen hun kunsten in het midden als ware ze twee kemphanen die op leven en dood vochten. Er wordt echter nooit raak getrapt. Er is in feite een organische geestverbondenheid tussen de muzikanten en dansers. Capoeira wordt door mensen van alle afkomsten uitgevoerd.

Eerste krant van het Caraïbisch gebied

In 59 voor Christus werd voor het eerst een krant gepubliceerd onder de antieke Romeinen waarin staatsaangelegenheden stonden. In 911 verscheen de eerste krant ter wereld in China. In 1536 verscheen de eerste geschreven krant in Venetië, Europa. In 1772 verscheen de eerste krant in het Caraïbisch gebied; de Nieuwe Surinaamse Courant. Tegenwoordig kent Suriname vier dagbladen; De West, De Ware Tijd, Dagblad Suriname en Times of Suriname. Er zijn twee Chineestalige dagbladen die elk driemaal per week uitkomen.

Chinezen in Suriname

Toen de slavernij werd afgeschaft en in de jaren daarvoor, zijn er duizenden Chinese contractarbeiders naar Suriname gehaald. In 1838, 25 jaar voor de slavernijafschaffing, kwamen de eerste Chinezen naar dit land. Ze kregen een contract voor 5 jaar en waren daarna vrij om te gaan en staan waar ze wilden. Het leeuwendeel van de Chinezen is gebleven in Suriname. Sommige bleven gewoon op de plantages werken, anderen richten hun eigen zaak op. De Chinezen staan in heel de wereld te boek als harde werkers; zo ook in Suriname. In economisch, cultureel en culinair opzicht zijn de Chinezen een verrijking voor Suriname. De Chinese hadden vaak een sterke band met buurtgenoten doordat ze een winkel runden die vrijwel elke dag open was. Chinezen werden soms liefkozend Omu Snesie (Ome Chinees) genoemd. Chinezen hebben zich in Suriname volledig gemengd met andere bevolkingsgroepen door te trouwen met Afro-Surinamers. Veel Afro-Surinamers hebben een Chinese naam waaruit blijkt dat de Chinese invloed zeer groot is.

Lees verder

• Nederland, klein land, grote daden