Waddeneiland Vlieland – tussen Texel en Terschelling

Vlieland is een lang en smal Waddeneiland, dat tussen Texel en Terschelling in ligt. Het is een rustig eiland, waar nauwelijks auto’s rijden en waar maar één dorp ligt. Een groot deel van het eiland bestaat uit duingebied en strand en er is relatief veel bos te vinden. De vijf Waddeneilanden vormen de top vijf van gebieden met schoonste lucht van Nederland en van die top vijf heeft Vlieland de schoonste lucht van allemaal. Kenmerkend bouwwerk is de korte vuurtoren op het Vuurboetsduin, het hoogste duin van de Nederlandse Waddeneilanden. Vlieland is het eiland van Dokter Deen.

Het eiland met de korte vuurtoren

• Vlieland en Vlie
• Vuurboetsduin en vuurtoren
• Gemeente Vlieland
• Buurman Texel
• Ramp van 1666 bij Vlieland en Terschelling
• Tweede Wereldoorlog
• Noord-Holland

Vlieland en Vlie

Vlieland, dat kortweg ook wel Vlie wordt genoemd, ligt voor Harlingen in de Waddenzee. De veerboot vertrekt vanuit de Friese havenstad en rederij Doeksen brengt je in anderhalf uur naar het eiland. De veerdienst doorkruist de Waddenzee, het werelderfgoed. Vlieland is het tweede bewoonde Waddeneiland vanaf het westen gerekend. Eerst komt Texel, dan Vlieland en de oostelijke buur is Terschelling.

Vuurboetsduin en vuurtoren

Vlieland heeft van alle Nederlandse Waddeneilanden niet alleen de schoonste lucht maar ook het hoogste duin. Het Vuurboetsduin of Vuurduin is 36 meter hoog. Daarbovenop staat de vuurtoren en dat is dan weer de kortste van alle Waddeneilanden, omdat hij al zo hoog op het duin staat hoefde hij niet langer. De toren zelf meet maar 16,8 meter. Hij is ontworpen door Quirinus Harder, de architect die ook de toren van Ameland ontwierp.

Rode kabouter

Het gietijzeren torentje, dat ook wel de rode kabouter wordt genoemd, werd in 1909 op het Vuurduin geplaatst. Het licht van de toren zit op een hoogte van 54 meter boven NAP en dat is bijna zo hoog als het licht van de Amelander vuurtoren. Dat zit op 58 meter boven NAP. Sinds 1980 is het een rijksmonument. De toren is eigendom van Rijkswaterstaat, maar VVV Vlieland exploiteert hem en stelt hem open voor publiek. De vuurtoren is een officiële trouwlocatie.

Gemeente Vlieland

Vlieland is een zelfstandige gemeente, net als alle vijf de Waddeneilanden van Nederland dat zijn. Ze werken wel samen om een vuist te kunnen maken richting Den Haag als het specifieke eilander onderwerpen betreft en om de zelfstandigheid te waarborgen. Het samenwerkingsverband heet De Waddeneilanden en het secretariaat zit in Harlingen.

Oost-Vlieland

Vlieland telt in 2017 iets meer dan 1100 inwoners, die bijna allemaal in het ene dorp wonen dat Vlieland rijk is: Oost-Vlieland. Na Schiermonnikoog is Vlieland de dunstbevolkte gemeente van Nederland.

Buurman Texel

Vlieland heeft in zijn ontstaansgeschiedenis net zoveel last van stormvloeden gehad als de andere eilanden. In de 13e eeuw werden Eierland en Vlieland eilanden. Eierland is nu het noordelijkste deel van Texel, maar zat voor de 13e eeuw aan wat Vlieland zou worden vast. Het Eierlandse Gat ontstond en werd een brede zeemonding. De twee delen waren voor altijd van elkaar gescheiden. Het westen van Vlieland had door de stroming enorme last van erosie en het dorp dat daar lag, Westeynde, verdween in 1736 in zee. Osteynde werd Oost-Vlieland.

Ramp van 1666 bij Vlieland en Terschelling

In 2016 was het 350 jaar gelden dat de ramp bij Vlieland en Terschelling plaatsvond, die bekend is onder de naam Holmes’ Bonfire of de Engelse Furie. Holmes was de Engelse schout-bij-nacht die de koopvaardijvloot, die bij de eilanden op de ree lag, in brand stak en het dorp West-Terschelling brandschatte. In 2016 werd die gebeurtenis op de beide eilanden uitgebreid herdacht.

Tweede Wereldoorlog

Net als de andere Waddeneilanden was Vlieland in de Tweede Wereldoorlog bezet door de Duitsers en werd het eiland een onderdeel van de Duitse Atlantikwall. Er stonden twee batterijen luchtafweergeschut op de duinen en er legerden op het eiland meer militairen dan er inwoners waren.

Noord-Holland

Vlieland en Terschelling hoorden tot 1942 bij Noord-Holland. De Duitsers deelden tijdens de Tweede Wereldoorlog het eiland in bij Friesland en na de oorlog heeft Nederland die situatie zo gelaten en bevestigd. Het Posthuis aan de westkust herinnert nog aan de Hollandse tijd. De post werd sinds 1677 via Texel naar Vlieland gebracht en ging van daar door naar Terschelling. Tegenwoordig komt de post met de veerboot van Doeksen, uit Harlingen.

Dialect

Ook al hoort het eiland bij Friesland, toch wordt er nauwelijks Fries gesproken, op een enkele Fries van het vasteland die er naartoe verhuisde na. Het Vlielands dialect is nagenoeg verdwenen. Het leek op het Tessels en lag wat betreft klank dicht bij het Wierings. Er zijn geen Vlielanders meer die het dialect spreken. De laatste overleed in 1993. Wat is overgebeleven zijn woorden van toen die nog doorsijpelen in de huidige taal van de eilanders.

Lees verder

• Terschelling – van zandplaat naar Fries Waddeneiland
• Waddeneiland Terschelling – en het Stryper Wyfke
• Waddeneiland Ameland is de maat
• Waddeneiland Schiermonnikoog – eiland van schiere monniken
• Borkum – Waddeneiland van jutters en walvisvaarders