Waddeneiland Schiermonnikoog – eiland van schiere monniken
Waddeneiland Schiermonnikoog dankt zijn naam aan monniken die grijze pijen droegen. Het waren niet de biddende monniken maar de broeders die op het land werkten, die het eiland aan zijn naam hielpen. Zij droegen de grijze pijen. Sinds de late Middeleeuwen wordt het daarom 'het eiland van de grijze monniken' genoemd. Eeuwen waren ze van het eiland verdwenen, de naam bleef en er kwam een standbeeld ter nagedachtenis. In de eenentwintigste eeuw hebben zich opnieuw monniken op Schier gevestigd. Ze vinden er een prima plek voor spiritualiteit.
Het eiland van de schiere monniken
Waddeneiland Schiermonnikoog
Schiermonnikoog is het oostelijkste bewoonde Waddeneiland van Nederland. Het ligt tussen de eilanden Ameland en Borkum in. Rechts van Schiermonnikoog ligt nog Rottumerplaat, een onbewoond eiland met alleen een vogelwachtershuisje als accommodatie voor vogelwachters. Het eiland dat ook wel kortweg
Schier of liefkozend
Lytje Pole wordt genoemd is 18 kilometer lang en maximaal 4,3 kilometer breed. De oppervlakte van het eiland is 43,99 km². De oppervlakte van de gemeente Schiermonnikoog is 199,07 km², waarvan het grootste deel dus water is. Er wonen op 1 januari 2016 918 inwoners op het eiland en wat het aantal inwoners betreft is Schier de kleinste gemeente van Nederland.
Bosch en werelderfgoed Waddenzee
Schiermonnikoog ligt voor Lauwersoog in het werelderfgoed Waddenzee, maar schuift langzaam steeds meer naar het oosten. Natuurlijke processen van afkalving en aanslibbing laten het eiland ‘wandelen’. Het oostelijke deel van het eiland ligt in 2005 op de locatie waar eens
het eiland Bosch lag, dat tijdens de Allerheiligenvloed in 1570 werd verzwolgen. Het oostelijkste puntje lag toen ook in de provincie Groningen. Per 1 januari 2006 werd de grens gecorrigeerd, niet vanwege een provinciaal grensconflict, maar om duidelijkheid te scheppen over verantwoordelijkheden bij rampbestrijding: Schiermonnikoog ligt in de provincie Friesland.
Groningen
Bijna was Schiermonnikoog na de Tweede Wereldoorlog Gronings geworden. De burgemeester van stad Groningen, Pieter Cort van der Linden, wilde het eiland wel inlijven en hij zag zijn kans schoon aan het einde van 1945. Nederland had een organisatie, het Nederlands Beheersinstituut (NBI) in het leven geroepen die 'de vermogens van vijandelijke staten en personen' moest beheren. De burgemeester van Groningen schreef het NBI in het najaar van 1945 een brief. Hij vroeg of het NBI de gronden van het eiland niet wilde overdragen aan gemeente Groningen, zodat de gemeente spoedig kon beginnen om het eiland op te knappen en gereed te maken voor recreanten uit de stad en voor de bevolking van andere steden van Nederland. Gronings is het eiland niet geworden, een recreatieoord wel.
Het wapen met een schiere monnik /
Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (Publiek domein)De schiere monniken
Het eiland dankt zijn naam aan de schiere monniken, die de eerste bewoners zouden zijn geweest. De Cisterciënzer monniken van het klooster Claercamp in Rinsumageest bij Dokkum zouden zich er in de Middeleeuwen hebben gevestigd. Schier is grijs en de lekenbroeders die op het eiland op het land werkten, droegen grijze pijen. Hun broeders die niet op het land werkten droegen overigens witte pijen. Oog betekent eiland, zodat Schiermonnikoog het ‘eiland van de grijze monniken’ betekent. Het Provinciaal Archief van Friesland bezit een akte uit 1465, waar de naam van het eiland voor het eerste werd genoemd. De akte gaat over het verheffen van een kapel tot parochiekerk door de bisschop van Utrecht. In de akte staat op '
Schiramoneken aech'.
Standbeeld
In 1961 werd er een standbeeld van de Schiere Monnik onthuld, ter ere van deze eerste bewoners. Het is een bronzen beeld van beeldhouwer Martin van Waning.
Klooster op het eiland
In 2015 vestigen zich opnieuw monniken op het eiland. Vier monniken verlieten de abdij Sion bij Diepenveen bij Deventer omdat het klooster te groot en te duur was geworden voor de laatste acht overgebleven broeders. Ze schrokken na een berekening van de ecologische voetafdruk. Het klooster is verre van energiezuinig. Ondanks dat de verwarming er niet hoog staat en de monniken een warme pij met van alles er onder dragen, was het gasverbruik schrikbarend. Het gebouw is te groot en te weinig duurzaam gebouwd. Dat correspondeerde niet met de soberheid en zorg voor natuur en milieu waar de trappisten voor staan. Het klooster ging in de verkoop en de monniken verhuisden.
Trappisten
Vier Cisterciënzers van de Strikte Observantie, die trappisten worden genoemd, vertrokken er naar het eiland en de andere vier, overwegend bejaarde broeders, verhuisden naar een ander klooster op het vasteland. De vier eilandermonniken willen een miniklooster oprichten op Schiermonnikoog. Ze wonen tijdelijk in een woning op de hoek van de Langestreek en de Gratia Susannastraat. Het plan ontstond uit een grap. Daarna volgde een kennismaking met het eiland en vervolgens groeide de grap uit tot een heus plan. Abt Alberic schrijft:
"Door ons blijvend te richten op het wezenlijke, laten we de ballast achter ons. Bij alle veranderingen in verleden en heden, bleven er monniken over die aan de rand van afgronden opnieuw begonnen, die hun eigenheid weer doorgaven aan generaties die na hen kwamen. Dat stokje nemen we graag over".
Plek voor spiritualiteit
Abt Alberic vindt het een uitdagende gedachte om iets nieuws te ontwikkelen nu het aantal monniken wereldwijd drastisch terugloopt. De rust en de stilte van het eiland, én de sporen die de trappisten er al achterlieten maken van het eiland een passende locatie. De monniken bidden zeven keer per etmaal en leven in afzondering en stilte. Ze kunnen op het eiland niet zomaar overal gaan zitten bidden. De monniken moeten zich aan de regels van het eiland houden. Schiermonnikoog is een Nationaal Park en dat betekent ook dat je niet overal mag komen. Het grootste deel is vrij toegankelijk maar er zijn uitzonderingen voor bepaalde gebieden of bepaalde periodes in het jaar, zoals de broedtijd.
Bijdrage
De monniken willen iets bijdragen aan de gemeenschap en zich bezighouden met zaken die goed zijn voor de omgeving, voor de monniken zelf, voor de kerk en voor de wereld. Schiermonnikoog is een prima plek voor spiritualiteit.
Lees verder