Stavoren - havenstad aan het IJsselmeer in Friesland

Stavoren is één van de elf Friese steden. Deze oude havenstad ligt aan het IJsselmeer. Bij Stavoren bevindt zich de Johan Frisosluis. Vanuit het IJsselmeer kunnen boten via die sluis het Johan Frisokanaal invaren, dat in verbinding staat met de Friese Meren. Hierdoor is Stavoren een buitengewoon interessante plaats voor watersporters die zowel op het IJsselmeer als op de Friese Meren willen varen. Het pittoreske stadje Stavoren is ook een mooie pleisterplaats voor toeristische fietstochten in het zuidwesten van Friesland. Interessante monumenten in deze omgeving zijn onder meer het standbeeld van het Vrouwtje van Stavoren en het gedenkteken voor de Slag bij Warns. Vanuit Stavoren kan men per veerboot naar Enkhuizen in Noord-Holland reizen. De officiële Friese benaming van Stavoren is Starum.

Geschiedenis Stavoren

Stavoren is een stad met een zeer rijke geschiedenis. In de middeleeuwen was het een welvarende Hanzestad, van waaruit men op grootschalige wijze handel dreef met de belangrijkste havensteden van de Noordzee en de Oostzee. Stavoren werd de ‘hoofdstad van de Friese kusten’ genoemd. Een beroemd verhaal over de glorietijd en het verval van deze stad is ‘Het Vrouwtje van Stavoren’. In de 21e eeuw is Stavoren nog maar een kleine plaats met circa 950 inwoners.

Bezienswaardigheden

Standbeeld ‘Vrouwtje van Stavoren’

Bij de haven van Stavoren staat een standbeeld ter ere van het beroemdste fictieve personage dat deze Friese stad heeft voortgebracht: het Vrouwtje van Stavoren. Zij staart richting het water, alsof zij nog altijd hoopt dat ooit haar schepen terug zullen keren. Op informatieborden bij dit beeld wordt in diverse talen een korte versie van dit volksverhaal verteld.

Nicolaaskerk

Het prominentste kerkgebouw in Stavoren is de Nicolaaskerk. Deze kerk bevindt zich aan de Voorstraat 69. De Nicolaaskerk werd in de jaren zestig van de negentiende eeuw gebouwd op de plek waar daarvoor een 16e-eeuwse kerk stond. De Nicolaaskerk van Stavoren is vooral bekend vanwege het befaamde orgel uit 1785 dat zich hierin bevindt. Zowel de kerk als het orgel zijn beschermde rijksmonumenten.

Stadhuis Stavoren

Aan de Voorstraat 94 bevindt zich het voormalige Stadhuis van Stavoren. Dit monumentale pand werd gebouwd rond 1880. Tot aan 1984 deed dit gebouw dienst als gemeentehuis. Na de fusie van Stavoren met andere gemeenten verloor dit pand die functie. Het is vervolgens een hotel geworden en later een 'Bed and Breakfast', dat de naam 'Stadeshuys' draagt.

Nautische bezienswaardigheden

In Stavoren bevinden zich ook diverse nautische bezienswaardigheden die de status van rijksmonument hebben. Daartoe behoren de Oude Zeesluis, de Havenlichten en de Vuurtoren van Stavoren. Die vuurtoren wordt ook wel de 'Lichtopstand van Stavoren' genoemd. De toren heeft een hoogte van 15,7 meter en is gebouwd in 1884.

Station en veerboot

Stavoren beschikt over een treinstation. Het is het eindpunt van de lijn Leeuwarden-Sneek-Stavoren. Eens per uur arriveert hier een trein. Vlakbij het station bevindt zich de haven van de veerdienst Stavoren-Enkhuizen. Deze veerdienst bestaat sinds 1886. De boten varen overigens niet in de winter, maar alleen van april tot en met oktober. Het is mogelijk om op deze veerboot uw fiets mee te nemen. Op de boot is er de mogelijkheid om te lunchen.

Bep Glasius

De veerboot is populair bij toeristen, mede ook omdat de boot in Enkhuizen arriveert nabij zowel het treinstation als het Zuiderzeemuseum. De overtocht duurt ongeveer anderhalf uur. Het bedrijf dat deze veerdienst exploiteert is V & O Rederij BV uit Enkhuizen. De boot draagt de naam Bep Glasius. De kaartverkoop voor de veerboot is in Stavoren bij het kantoor van TIP (Tourist Information Point), bij de plek waar de veerboot aanmeert.

Watersport: Marina Stavoren

Voor velen is Stavoren het Mekka van de watersport in Friesland. Het is een perfect startpunt voor boottochten op zowel het IJsselmeer als ook op de Friese meren. Aan de zuidkant van Stavoren liggen naast elkaar twee jachthavens van Marina Stavoren. Aan de kant van het IJsselmeer ligt de Marina Stavoren Buitenhaven, die vooral bedoeld is voor sportieve zeilers en de wat grotere recreatieboten. Op loopafstand van die buitenhaven bevindt zich, iets meer landinwaarts aan het Johan Frisokanaal, de Marina Stavoren Familiehaven. Bij deze twee havens bevinden zich de camping Sudermeer en het vakantiewoningenpark Waterrijck.

Horeca en strand

De ooit zo bloeiende havenstad Stavoren is in de 21e eeuw nog maar een klein plaatsje. Voor zo'n kleine plaats is er echter nog wel behoorlijk wat horeca in Stavoren te vinden. Ook beschikt het over een supermarkt. Aan de zuidkant van Stavoren bevindt zich een klein zandstrand bij het IJsselmeer, waar men in de zomer kan zonnen en vanwaar men het meer in kan zwemmen.

Fietsen

Een bezoek aan het pittoreske Stavoren is uitstekend te combineren met bezoeken aan andere fascinerende Friese steden in deze regio, zoals Hindeloopen, Workum en Sneek. Stavoren is ook een mooie pleisterplaats voor fietstochten in deze regio, waarbij historisch geïnteresseerde toeristen ook een bezoek kunnen brengen aan de nabij Stavoren gelegen Roode Klif en het aldaar aanwezige monument ter nagedachtenis aan de Slag bij Warns.

Gemeente Súdwest-Fryslân

Tot 1984 was Stavoren de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente. Daarna werd het een onderdeel van de gemeente Nijefurd. In 2011 fuseerde Nijefurd met diverse andere gemeenten. De nieuwe gemeente kreeg als naam: Súdwest-Fryslân. Qua oppervlakte behoort dit tot de grootste gemeenten van Nederland. De hoofdplaats van Súdwest-Fryslân is Sneek.

Staveren, Stavoren en Starum

Door veel inwoners van Stavoren wordt hun woonplaats 'Staveren' genoemd. Dit was namelijk tot in de jaren zeventig de officiële spelling van de plaatsnaam. Vervolgens werd die spelling veranderd in 'Stavoren', mede omdat die schrijfwijze van de plaatsnaam internationaal zo bekend was vanwege het beroemde verhaal over het 'Vrouwtje van Stavoren'. Doordat veel bewoners de stad toch nog 'Staveren' noemen, vermoeden buitenstaanders dikwijls dat dit de Friese benaming voor de plaats is, maar dat klopt niet. De officiële Friese naam van deze stad is Starum.

Lees verder

• Het vrouwtje van Stavoren - een Friese sage
• De geschiedenis van Stavoren