Venetië: La Giudecca, Burano, San Giorgio, San Lazarro

De kwantiteit én kwaliteit van kerken, musea en palazzi in Venetië is onvoorstelbaar. Niet enkel in de stad zelf, maar ook iets verder weg valt er voor de cultuurliefhebber heel wat te ontdekken. Op het dichtbij gelegen eiland La Giudecca pronkt de opvallend witte gevel van Il Redentore, een ontwerp van Palladio, de toeschouwer toe. Iets ten oosten ligt het eiland van San Giorgio Maggiore, met de gelijknamige prachtige kerk. Gelijkaardig is San Lazzaro degli Armeni, een kloostereiland gewijd aan de Armeense cultuur en geloofsbeleving. Op Murano zijn de San Pietro Martire en Santi Maria e Donato alleen al omwille van de mozaïeken de moeite waard. En na al die cultuur kan men heerlijk relaxen op het strand in Lido.

Inhoudsopgave

• San Pietro Martire: parochiekerk van Murano
• Santi Maria e Donato
• San Giorgio Maggiore
• La Giudecca en Il Redentore
• San Lazzaro degli Armeni
• Heerlijk relaxen in Venetië: het strand in Lido

San Pietro Martire: parochiekerk van Murano

Op het eiland Murano, bekend voor zijn schitterende glasproductie, vindt men twee mooie kerken terug. Een daarvan is de San Pietro Martire, de parochiekerk van het eiland. Gesticht in de veertiende eeuw als kerk van een klooster van de Dominicanen, werd het in de zestiende eeuw mooi weer opgebouwd in bakstenen. Net als vele andere kerken en kloosters in Europa moest ook de San Pietro Martire, gewijd aan de marteldood van Petrus, eraan geloven onder het bewind van Napoleon. Het klooster werd gesloten en de kunstschatten gestolen. De kerk oogt dan ook 'kaal'.

Er zijn echter nog twee mooie werken overgebleven, die de kerk tijdens een bezoek aan Murano zeker de moeite waard maken. Er is een Doop van Christus door Tintoretto; maar het is vooral de schitterende Pala Barbarigo van Giovanni Bellini (1488) die toeristen lokt. We zien een tronende Maagd Maria in een stralend blauwe mantel. Ze toont het Kind Jezus aan doge Agostino Barbarigo (vandaar ook de naam van het altaarstuk). Die doge wordt aan de Maagd voorgeleid (het lijkt wel 'voorgesteld') door de evangelist Marcus, patroon van de stad. Rechts staat in een schitterend bisschopsgewaad, met mijter en staf, de Heilige Augustinus. Hij was de patroonheilige van de doge (Agostino). Er zijn twee musicerende engelen te zien; rechts op de achtergrond een stadje en bergen. De Pala Barbarigo is een van de hoogtepunten uit het werk van Bellini en van de gehele Renaissance.

Santi Maria e Donato

Deze kerk is een van de oudste kerken van Venetië. Sommige gedeelten dateren uit de zevende eeuw. De kerk is toegewijd aan de Heilige Maagd Maria, maar sinds 1125 ook Sint-Donatus van Arezzo. Deze heilige zou bisschop van Arezzo geweest zijn en onder keizer Julianus de Afvallige de marteldood gestorven zijn. Zijn stoffelijke overblijfselen werden in de twaalfde eeuw naar deze kerk gebracht. De kerk is beroemd omwille van de schitterende mozaïeken. Hier merkt men zeer goed hoe Venetië lang onder invloed van het Byzantijnse Rijk heeft gestaan. Merk ook de bizarre, zeer grote apsis op: deze bestaat uit twee verdiepingen, een zeldzaamheid. Op de tweede verdieping is een galerij, waaruit hoge gasten de kerkdiensten konden volgen zonder zelf opgemerkt te worden.

San Giorgio Maggiore

Het kleine eilandje San Giorgio Maggiore ligt in het verlengde van het veel grote La Giudecca, ten oosten ervan. Het is bij uitstek een kloostereiland. Al in de achtste eeuw werd er door de autoriteiten een kerk voor de Heilige Gregorius, paus van 590 tot 604, opgericht. De toenmalige kerk was veel bescheidener dan het huidige complex. De echte geschiedenis van het eiland begint aan het einde van de tiende eeuw, wanneer de doge het eiland aan de kloosterorde van de Benedictijnen schonk. Zij stichtten er een groot klooster. Belangrijker werd het nog toen de kerk relikwieën van de Heilige Stephanus uit Constantinopel wist te halen. Deze heilige, de eerste martelaar van het christendom, wordt gevierd op 26 december.

Door het toenemende belang van de kerk en het zich verderzettende verval, besloot men in 1565 de kerk en het bijbehorende klooster grondig te verbouwen. De opdracht werd in handen van Andrea Palladio gelegd. Hij gaf de voorgevel van de kerk een typisch uitzicht: schitterend wit marmer, grote Corinthische zuilen en de 'driehoeken' die in elkaar lopen. De kerk lijkt dan ook zeer sterk op de grotere en nog wat beter uitgebalanceerde Il Redentore. De Campanile van de kerk is maar liefst 75 meter hoog en biedt een onvergelijkelijk uitzicht over de stad en de eilanden. Niet aan te raden voor mensen met hoogtevrees. De kerk bezit twee schitterende werken van Jacopo Tintoretto: Manna zoeken en Het Laatste Avondmaal. Beide doeken lijken erg druk en onevenwichtig. De toeschouwer heeft even tijd nodig om alles goed te laten doordringen.

Op het eiland is tegenwoordig de Fondazione Giorgio Cini gevestigd. Deze stichting houdt zich bezig met het bestuderen en bewaren van alle uitingen van de Venetiaanse cultuur. Zij biedt geleide rondleidingen door het klooster en de kerk van San Giorgio aan. Kostprijs: 10 euro (in 2016). Deze rondleidingen vinden elke zaterdag en zondag plaats tussen 10 en 17 uur. De Engelstalige rondleidingen starten om 11, 13, 15 en 17u. Men bezoekt het hele complex, inclusief de beroemde Trap van Longhena, de refter, bibliotheek en de tuin. Vooraf reserveren is niet noodzakelijk.

La Giudecca en Il Redentore

De kerk Il Redentore vertoont heel wat gelijkenissen met een andere schitterende Venetiaanse kerk: de Santa Maria della Salute. Beide kerken werden opgericht na een grote pestepidemie. In het midden van de zestiende woedde deze verschrikkelijke ziekte in de stad. Wanneer de pest zou bedwongen worden, beloofden de autoriteiten een kerk voor de Verlosser van de Mensheid te bouwen. De bouw startte in 1577 en werd voltooid in 1592. De Santa Maria della Salute werd opgericht in 1687 omwille van dezelfde reden. Deze kerk is gewijd aan Maria. De Redentore werd ingericht op het eiland La Giudecca, een van de armste gebieden van de stad. Reden? Het uitzicht vanuit de sestiere San Marco is magnifiek. Het herinnert de Venetianen er steeds aan dat zij Christus dankbaar moeten zijn.

De architect van de kerk was niemand minder dan Andrea Palladio, een van de beroemdste architecten en theoretici uit de geschiedenis. De Redentore werd een van zijn meesterwerken. Hij koos (onder druk) voor een langwerpig grondplan, een klassieke basiliekvorm. Hij plaatste een schitterend witte koepel in het midden, zodat er toch ook elementen van centraalbouw aanwezig waren. De voorgevel is het echte neusje van de zalm: een reeks 'driehoeken' lopen door elkaar heen en vormen toch een geheel. De gigantische Corinthische zuilen maken het plaatje helemaal af. Het interieur is eveneens sober, maar zeer uitgebalanceerd. De aandacht van de gelovigen werd als het ware naar het hoogaltaar getrokken. De kerk is zeer waardevol op architecturaal gebied. Schilderijen of beelden van grote kunstenaars treft men er niet aan.

San Lazzaro degli Armeni

De luchtfoto van het eilandje San Lazzaro degli Armeni maakt meteen de charme ervan duidelijk. Net zoals San Giorgio Maggiore is het een kloostereiland. Hier leven enkel monniken. In de dertiende eeuw werd het eiland nog gebruikt om melaatsen te isoleren, enigszins vergelijkbaar met het eiland Molokaï, waar pater Damiaan werkte. Dat bleef zo tot in de achttiende eeuw. Toen besloot La Serenissima het eiland aan de Armeense gemeenschap te schenken. De Armeniërs werden vervolgd door de Turken, ook nu is de relatie tussen de christelijke Armeniërs en de islamitische Turken vaak gespannen. Een aantal van de Armeniërs kwam in Venetië terecht. Zij maakten deel uit van de Armeens-katholieke Kerk, een onderdeel van de rooms-katholieke Kerk. Belangrijk: zij erkennen het gezag van de paus, maar hebben eigen tradities en een eigen liturgie. Deze liturgie lijkt sterk op de orthodoxe variant. Om de Armeniërs de nodige ruimte te geven om hun cultuur en geloof te beleven kregen ze dit eilandje.

Momenteel wonen er ongeveer een twintigtal mensen, voornamelijk monniken. Deze kloosterlingen behoren tot de Mechitaristen, een kloosterorde met nog slechts een vijftigtal leden. Het is mogelijk om het klooster te bezoeken onder begeleiding van zo'n pater, maar er is er slechts één per dag, rond kwart over drie in de namiddag, een rondleiding. Uiteraard is het eiland enkel met de vaporetto te bezoeken.

Heerlijk relaxen in Venetië: het strand in Lido

Wat doet meer deugd dan na enkele dagen musea en kerken bezoeken eens lekker onderuit zakken op het strand? Venetië biedt een van de oudste stranden van West-Europa: het Lido. Dit werd al in de negentiende eeuw als relaxstrand gebruikt. Het woord Lido betekent dan ook gewoonweg 'strand'. Men kan het Lido best met de vaporetto bereiken. Dan komt men aan bij de Gran Viale Santa Maria Elisabetta, de belangrijkste en meest luxueuze straat van het eilandje. Let erop dat de meeste stranden op het eiland, zoals vaak in Italië, privéstranden zijn. Ze behoren dan tot een nachtclub, café of verhuurbedrijf. Men moet dan betalen om op het strand te mogen. Er zijn wel enkele publieke stranden, maar die liggen aan de uiteinden van het eiland. Zelfs wanneer men niet op het strand wilt of kan liggen, is flaneren over de boulevard en de schitterende architectuur uit de negentiende en het begin van de eenentwintigste eeuw bewonderen een must!

Lees verder

• Tien vakantieboeken voor een reis naar Italië
• Vaticaanstad bezoeken - Musea, kerken en tuinen
• Bezienswaardigheden in de wijk San Marco in Venetië