Boedapest: een citytrip tussen extremen

Je kunt in Boedapest de geijkte paden bewandelen. Maar je kunt je ook laten verrassen door extremen. Als je vandaag een aanval op de portemonnee doet in het 'mooiste grand café ter wereld,' maak je het morgen goed door goedkoop maar prima te eten bij de.. Hare Krishna's! De wijken met socialistische bouwstijlen laten mensen vaak links liggen, maar het is erg informatief om een echo te zien van de naargeestige flats waarin vroeger de 'gewone mens' geacht werd te leven... en daarna de luxe penthouses aan de rivier te bewonderen. Tot slot gaat een beetje toerist sowieso naar de beroemde badhuizen. Echter, ons advies is net even anders dan standaard: weinig bekende wellness-centra in weggestopte hoekjes zijn minstens even aantrekkelijk als de beroemde Gellert-baden en hun 'zusjes en broertjes.' Boedapest? Doen, maar wel net ietsje anders! Natuurlijk kun je in Boedapest de platgetreden paden volgen. Dan zie je zeker veel moois, want hoe kunnen zo veel mensen ongelijk hebben? Anderzijds kun je ook het onbekende opzoeken. Dan ben je ten minste lekker verrassend bezig. Maar waarom zou je deze beide extremen niet combineren in één reis? Van het 'mooiste grand café ter wereld' tot een goedkoop, goed én door Hare Krishna's gerund eethuisje in een zijstraatje; van de beroemde, maar inmiddels nogal vervuilde en overbevolkte Szecheny baden tot het riante thermale privébad van Grand Hotel Margitsziget, dat verstopt is op het gelijknamige eiland.

Beter dan Parijs

Boedapest. De stad wordt weleens het Parijs van het oosten genoemd. Dat is niet per se een compliment in deze tijd van crisis. Wie recent in Parijs is geweest, is vermoedelijk met pijn in het hart voorbijgegaan aan tal van bedelaars, voorzien van kinderen, honden en karren. Verrassing: mits je in het centrum van de stad blijft, is Boedapest verbazend ordelijk voor een wereldstad.

Socialistische bouwkunst... tegenover protserige praal

Het eerste extreme stukje Boedapest kun je aantreffen als je vanaf de luchthaven naar het centrum reist (tip: de shuttle vanaf de luchthaven is betaalbaar, maar niet zo snel als een taxi). Om de arbeiders te huisvesten zijn massieve gebouwen met kleine appartementen gebouwd, zogenaamde 'teleps.' Ze zien er bepaald ongezellig uit, deze erfstukken van het socialisme. De overgang naar het stadscentrum is des te indrukwekkender. De Andrassy-boulevard is een voorname, brede boulevard die ijvert om te imponeren in de stijl van Lissabon, Londen, Parijs en andere wereldsteden. Doorstekend naar het centrum, vinden we peperdure, ultraluxe appartementen aan de randen van de kenmerkende rivier Danube.

Barok en gotiek

Wat te zien in Boedapest? In elk geval hét punt van aandacht, het parlementsgebouw. Helaas alleen van binnen te bezichtigen met een begeleide toer. Maar de buitenkant is al spectaculair genoeg. In het aangrenzende, contrasterend moderne café kun je prima koffie en hapjes krijgen. Eenmaal versterkt, kun je met de metro één halte verderop uitstappen. Daar verzamelen zich enkele andere aandachtstrekkers: de Mattiaskerk is weliswaar gotisch evenals talloze andere kerken in Europese wereldsteden, maar de dakbedekking in veelkleurige tegeltjes is een unicum. Bovendien maakt de kerk deel uit van een heel complex van prachtige bouwsels in allerlei bouwstijlen.Tip: begin onderaan de heuvel en bekijk de St. Anna, een van de mooiste barokkerken. Neem dan een taxi of bus, of de benenwagen (via een trap), en ga de Mattiaskerk bezichtigen. Wie nog tijd en zin heeft, kan de aandacht verdelen over het operagebouw, het koninklijk paleis, en de gerenoveerde orthodoxe joodse synagoge in de joodse wijk met haar tragische geschiedenis.

Socialistische 'klantvriendelijkheid,' maar wel baden tussen de paleizen

Niemand mag Boedapest verlaten zonder te genieten van de lokale thermale baden. Mede aangezwengeld door een langdurige Turkse bezetting, is Boedapest bekend om een historische badcultuur. De thermale baden zijn niet alleen van nature aangenaam warm, maar er wordt ook een helende werking aan toegeschreven op tal van gebieden. Denk aan huidkwalen, ademhalingsklachten, en gewrichtspijnen. Wees wel gewaarschuwd. Openbare baden zijn toeristische trekpleisters en zeer druk. Bovendien hoef je geen Thermae 2000 of Thermen Bussloo te verwachten. Het is er helaas doorgaans minder schoon, heel wat minder luxueus én het personeel lijkt een erfenis te vormen uit de Sovjet-tijd: tref je een klantvriendelijk exemplaar, dan heb je geluk. Dit gezegd hebbende, is vooral het buitenbad van het befaamde Szecheny-bad een belevenis door de gele paleis-achtige gebouwen eromheen, met 'slagroom' van wit stucwerk versierd. Heeft de recessie de fondsen voor behoud aangetast? Wie vóór de recessie de baden heeft bezocht, zal wat teleurgesteld zijn. De baden en paden zijn viezer en de wanden hier en daar beschimmeld. Na het donker wordt de sfeer toch nog vrij sprookjesachtig door de verlichting en, in de winter, ronddwarrelende stoomwolken. Maar het donker is ook de plek waar de spreekwoordelijke katjes geknepen worden - bereid je voor op de eventuele overdaad aan liefkozende paartjes, die soms de schaamte voorbij zijn. Check ook vooraf de agenda. Er worden tegenwoordig feesten gehouden, en omringd door jongeren met een drankje worden, luisterend naar moderne muziek - het moet maar net je 'ding' zijn.

Verstopte grande dame

Wat te doen als je liever in intiemere, meer luxueuze sferen wilt badderen? Zoek dan gewoon heel slim een hotel uit dat thermale baden heeft (let op, dat is niet hetzelfde als een 'Spa'.) De eerste kandidaat is hotel Gellert, maar dit is anno nu geschikter voor een bezoek aan de baden dan voor de hotelkamers. Bovendien ligt een flink deel ervan in de geluidszone van de voorbij denderende trams. Gek genoeg, liggen de economy-kamers nog het rustigst. Maar helaas, ze missen onderhoud. Bovendien is Gellert publiek toegankelijk, dus vaak erg druk.

Zoek liever naar een verstopt pareltje nabij Boedapest: een oude 'grande dame' met historie, het Grand Hotel Margitsziget. Let wel, er zijn twee hotels met deze naam. De Grande Dame flankeert een modern gebouw waar niet alleen nog een hotel maar ook thermale baden, sauna en turks bad voorhanden zijn. Een tunnel verbindt het hotel met de baden, zodat die voor beide types gasten te bereiken zijn. Je kunt dus gerust kiezen voor ofwel de Hongaarse landhuis-stijl van het Grand Hotel, of de moderniteit van het naastgelegen zusje. Let wel: hotel Margitsziget biedt fijne kamers, maar de keuken is om te huilen voor een viersterrenhotel: duur, vet en verrassend smakeloos.

Vandaag duur eten in het mooiste grand café ter wereld, en morgen voor een vriendenprijsje bij de Hare Krishna's

Een van de leukste manieren om je culinair te laten verrassen, is de extremen ook hier op te zoeken. Weleens het 'mooiste grand café van de wereld' genoemd, is Café New York een voormalige pleisterplaats van literaire beroemdheden, maar vooral een barokke schoonheid waar je echt geweest moet zijn. Geen plekje van muren en plafonds is onbedekt, het is een kakofonie van engelen, krullen, florale motieven en spiegels. De Hongaarse keuken is niet altijd even verfijnd, maar hier kun je wél goed eten en wordt eens niet een culinaire ramp veroorzaakt door ladingen kaas en vet over je stukje vis te draperen. Let wel, in kapitalistische tijden is de Boedapestse horeca er massaal toe overgegaan 15% 'service charge' aan je rekening toe te voegen. Reken die dus bij de toch al forse prijzen als je hier een hapje neemt. Maar je kunt evengoed besluiten alleen te genieten van de uitstekende koffie met het ruime assortiment gebakjes, als de portemonnee het grotere werk niet toelaat. Een andere optie is, om de volgende dag heel betaalbaar te gaan eten. Er is nog een manco aan de Boedapestse horeca, en dat is het gebrek aan dier- en milieuvriendelijkheid. Wie vegetarisch en diervriendelijk wil eten, kan in elk geval terecht in enkele eethuisjes die deze vervelende situatie aan het veranderen zijn. In een zijstraat van het centrum zijn inmiddels alweer twee vestigingen te vinden van de door Hare Krishna's gerunde eethuis Govinda. Vegetarisch, smakelijk én uiterst betaalbaar.

Daarmee besluiten we de korte reis door Boedapest onder het thema 'de extremen opzoeken.' Laat je uitdagen en verrassen door de extremen in architectuur, thermale baden en al dan niet culinaire genoegens.' Op naar het Parijs van het Oosten!