Nederlandse plaatsnamen in Zuid-Afrika

Al sinds de VOC-tijd is er sprake van een band tussen Nederland en Zuid-Afrika, waardoor de Nederlandse invloeden er tot op de dag van vandaag nog steeds goed terug te vinden zijn. Het meest opvallend is uiteraard de taal, maar daarnaast zijn er ook tal van Nederlandstalige plaatsnamen terug te vinden; sterker nog: in Zuid-Afrika komen zelfs plaatsnamen voor die ook in Nederland bestaan. Bart de Graaff maakte een reis van 1599 kilometer door Zuid-Afrika langs deze Nederlandse plaatsnamen en schreef er toen een boek met zijn reisverhalen over. Bart de Graaff is historicus, filmschrijver en hoofdredacteur van het maandblad Zuid-Afrika. Hiernaast is hij schrijver van het boek "1599 km tussen Amsterdam en Gouda", waarin naast specifieke kenmerken en feiten, vooral veel interessante verhalen over de Nederlandse plaatsnamen in Zuid-Afrika te lezen zijn.

Alkmaar

In het noordoosten van de Zuid-Afrikaanse provincie Mpumalanga ligt het dorp Alkmaar. Het toeval wil dat dit dorp in een vallei ligt met de naam Schagen Valley terwijl de Nederlandse stad Alkmaar net onder het stadje Schagen gelegen is.

Amersfoort

Eveneens in de provincie Mpumalanga ligt aan de N11 de Zuid-Afrikaanse stad Amersfoort. De brug die er aan het einde van de negentiende eeuw over de rivier de Vaal werd gebouwd is een nationaal monument geworden.

Amsterdam

In tegenstelling tot de Nederlandse hoofdstad is Amsterdam in Zuid-Afrika een klein schaapsdorpje in de provincie Mpumalanga met nog net geen 1.000 inwoners. Naast de voor de hand liggende schaapsboerderijen heeft het ook veel eucalyptus plantages.

Delft

Het Zuid-Afrikaanse Delft ligt aan de rand van Kaapstad, net naast Capetown International Airport. Het werd aan het einde van de twintigste eeuw gesticht als eerste gemengde township waar kleurlingen en zwarten werden ondergebracht. Delfts blauw, waar de Nederlandse stad om bekend staat, is er in de Zuid-Afrikaanse stad niet te vinden.

Dordrecht

Dordrecht in Zuid-Afrika is een township in de Zuid-Afrikaanse gemeente Emalahleni. In tegenstelling tot het Nederlandse Dordrecht is het kleiner, ligt het vrij afgelegen en in een bergachtig gebied. Bijzonder is dat beide Dordrechten een stedenband hebben en samen projecten ontwikkelen om de inwoners te helpen.

Ermelo

In tegenstelling tot Dordrecht is het Zuid-Afrikaanse Ermelo juist veel groter dan de Nederlandse stad. Deze ook alweer in de provincie Mpumalanga gelegen stad is een belangrijk commercieel centrum in Zuid-Afrika, waar vooral wol geproduceerd wordt.

Gouda

In de Zuid-Afrikaanse provincie Westkaap ligt aan R44 de plaats Gouda die toebehoort tot de gemeente Drakenstein. Gouda oogt nogal grijs, maar in de buurt bevinden zich schilderachtige dorpjes als Tulbach, Riebeek-Kasteel en Riebeek-West.

Haarlem

Het Zuid-Afrikaanse Haarlem is eveneens gelegen in de provincie Westkaap. Het dorpje ligt aan de R62 en behoort tot de gemeente George. Haarlem heeft een echte missiegeschiedenis: in 1856 was het een missiepost aan Grootrivier en in 1860 is het in handen gekomen van een Duitse missionaris.

Marken

Marken in Zuid-Afrika ligt in het district Waterberg, ongeveer driehonderd kilometer ten noorden van Johannesburg in de provincie Limpopo. Het heeft niets van het met toeristen overspoelde Nederlandse Marken. Het Zuid-Afrikaanse Marken is een gehucht met drie straten, een kerk en een handjevol huizen aan de R518, waar nauwelijks verkeer langs komt.

Middelburg

In de Zuid-Afrikaanse provincie Mpumalanga ligt op ongeveer 125 kilometer ten oosten van Johannesburg het middelgrote stadje Middelburg. Het Zuid-Afrikaanse Middelburg wordt omgeven door diverse mijnen en is vooral bekend van de metaaldelving. Daarnaast worden er ook kolen, antraciet en andere grondstoffen gedolven.

Utrecht

Utrecht in Zuid-Afrika is een kleine stad aan de voet van de Balele Mountains in de provincie KwaZoeloe-Natal. De belangrijkste economische activiteiten van de inwoners van het Zuid-Afrikaanse Utrecht zijn het werken in steenkoolmijnen en het houden van vee op grote ranches. Het heeft verder niets van het Nederlandse Utrecht met de karakteristieke panden en grachten.

Voor interessante verhalen over het ontstaan en voortbestaan van deze elf Nederlandse plaatsnamen in Zuid-Afrika is het boek "1599 km tussen Amsterdam en Gouda", geschreven door Bart de Graaff, een aanrader (ISBN 978 90 5594 892 5).