Nederlandse plaatsnamen in het buitenland

Een stadsdeel als Harlem in New York, een plaats als Zutphen in Michigan VS, Johannesburg in Zuid-Afrika, Breda in Spanje, Delft in Sri Lanka, Kalkfontein in Botswana, Cape van Diemen in Australië, Groningen in Suriname. Dit is slechts een greep uit de selectie van Nederlandse naamplaatsen wereldwijd. Voor het overgrote deel is dit te linken aan de 17e-eeuwse wereldreizen van de Nederlandse handelsvloten. Ze drukten een stempel zowel op de wereldgeschiedenis als letterlijk op de landkaart.

Nederland: ontdekkingsreizigers en handelaren de wereld rond

Dat Nederland een reislustig volk is, is een bekend gegeven. In de 17e eeuw, de tijd van de VOC (de Vereenigde Oostindische Compagnie) en de West-Indische Compagnie, was de reislust indrukwekkend maar de daarmee gepaarde handel ook omstreden. Het drijven van handel betekende onder meer landen veroveren, bezetten, forten stichten, volken onderdrukken. De hele wereld rond. Dat Nederland de wereld rond voer is letterlijk zichtbaar in de namen op de huidige wereldkaart. Om de Barentszzee, Nieuw-Zeeland en Tasmanië als enkele voorbeelden te noemen. Vooral in Zuid-Afrika, Suriname, de Nederlandse Antillen en Australië zijn er tal van plaatsnamen te noemen die refereren naar het (illustere) koloniale verleden van de Nederlanden. Ook de Verenigde Staten telt behoorlijk wat topografische referenties naar Nederland. Voor een deel naar aanleiding van de eerdergenoemde kolonisten uit de 17e eeuw en voor een ander deel door de Nederlandse immigranten uit de 19e eeuw.

Verenigde Staten van Amerika, bol van topografische verwijzingen naar Nederland

Zoals hierboven aangegeven, is de origine van de Nederlandse plaatsnamen in de Verenigde Staten te splitsen in twee delen van de geschiedenis. De tijd van het kolonialisme en de tijd van de grote emigratiegolf naar Amerika. De tijd van de settlers. Beginnen we bij het 17e eeuwse kolonialisme, dan denkt men al gauw aan New York. De stad die bij veel Nederlanders bekend staat als het deel van Noord-Amerika dat Nederland ruilde voor Suriname.

New York en haar stadsdelen van origine Nederlandse plaatsnamen

New York, in 1625 gesticht als Nieuw Amsterdam. Het is de grootste stad van de Verenigde Staten. De Nederlandse historie achter New York is nog steeds zichtbaar in de namen van de stadsdelen van New York, maar ook bijvoorbeeld in de straten, zoals de Waalstraat, beter bekend als Wallstreet.

Een paar voorbeelden:

• Brooklyn (Breuckelen) - stadsdeel van New York
• Bushwick (Boswijck) - buurt in stadsdeel Brooklyn
• Flushing (Vlissingen) - wijk in stadsdeel Queens
• Harlem - wijk in stadsdeel Manhattan
• New Utrecht (Nieuw-Utrecht) - wijk in stadsdeel Queens
• Staten Island, Staten Eyland (naar de Staten-Generaal) - stadsdeel van New York
• The Bronx (Bronck’s land) - stadsdeel van New York

De rest van de Verenigde Staten ook bol van de Nederlandse plaatsnamen

De aanwezigheid van de Nederlanders is ook elders in de Verenigde Staten goed zichtbaar aan de hand van de topografie. Waarbij hier de invloed van de Nederlandse immigranten uit de 19e eeuw een rol speelde, op zoek naar een nieuw leven in de VS.

Om een paar plaatsen uit de verschillende staten te noemen:

• Amsterdam - Ohio
• Batavia - Illinois
• Beukendaal - New York
• Breda – Iowa, VS
• Breda – Minnesota VS
• Deventer - Missouri
• Drenthe - Michigan
• Graafschap - Michigan
• Groningen – Minnesota
• Harlingen – Texas
• Holland - Michigan
• Leyden - Massachusetts
• Nederland - Texas
• New Almelo – Kansas
• Noordeloos - Michigan
• Oostburg – Wisconsin
• Vriesland - Michigan
• Zeeland - Michigan
• Zeeland - North Dakota
• Zutphen – Michigan
• Zwolle - Louisana

Zuid-Afrika met verwijzingen naar Nederlandse steden en plaatsen

Ook Zuid-Afrika toont een landschap vol naamsverwijzingen naar het verleden met Nederland. Het verleden met Nederland laat zich natuurlijk ook zien in de taal, en zoals onderstaande lijst laat zien, daarmee ook in de topografie:

• Bredasdorp
• Bloemfontein
• Johannesburg
• Kaapstad
• Nooitgedacht
• Pietersburg
• Pretoria (vernoemd naar Andries Pretorius)
• Stellenbosch
• Swellendam
• Vryheid

Hieronder ook een lijst met een selectie aan plaatsnamen die zowel in Nederland zijn te vinden als ook in Zuid-Afrika.

• Alkmaar
• Amersfoort
• Amsterdam
• Delft
  Bron: Peggy Marco, Pixabay
• Dordrecht
• Ermelo
• Gouda
• Haarlem
• Marken
• Middelburg
• Utrecht

Nederlandse plaatsnamen terug te vinden op het Afrikaanse continent

Naast Zuid-Afrika kennen ook andere Afrikaanse landen plaatsnamen die zijn te herleiden naar de geschiedenis met Nederland.

• Grootfontein – Namibië
• Vlissingen Noord - Namibië
• Vlissingen Suid - Namibië
• Draaihoek - Botswana
• Vaalhoek - Botswana
• Groote Laagte - Botswana
• Kalkfontein - Botswana

Nederland in Zuid-Amerika: Suriname, Guyana en de Nederlandse Antillen

Wanneer men het heeft over de tijd van de kolonisten, komt men ook al gauw uit bij Suriname en de Nederlandse Antillen. En net als in Zuid-Afrika toont hun topografie de link met Nederland.

Nederlandse plaatsnamen in Suriname

Hieronder een greep uit de lijst met Nederlandse plaatsnamen te vinden in het tropische Suriname.

• Nieuw-Amsterdam
• Lelydorp
• Groningen
• Alkmaar
• Domburg
• Nieuw-Rotterdam
• Wageningen

Guyana

Guyana, buurland van Suriname en van 1616 tot 1812 een Nederlandse kolonie. En waar je het misschien minder zou verwachten, Guyana heeft nog tal van verwijzingen naar deze tijd, te zien in de namen van steden, dorpen, straten en zelfs de krant: de Stabroek News. Stabroek was het toenmalige hoofd van de West-Indische Compagnie.

• Beterverwagting
• New Amsterdam
• Meten-Meer-Zorg
• Schoon Ord
• Stabroek
  Bron: WikiImages, Pixabay
• Uitvlucht
• Vreed en Hoop
• Weldaad
• Wel te Vreeden
• Zeeburg
• Zeelandia

Nederlandse Antillen

Naast het misschien onverwachte Guyana, de wat meer voor de hand liggende Nederlandse Antillen wat Nederlandse plaatsnamen betreft. Zo is er:

• Oranjestad – Aruba
• Oranjestad – Sint Eustatius
• Philipsburg – Sint Maarten
• Willemstad – Curaçao
• Oranjedorp – Curaçao

Australië: ontdekt en hernoemd door de Nederlanders

Ontdekkingsreizen uit de 17e eeuw leidden de Nederlanders helemaal naar Australië, Nieuw-Zeeland en Tasmanië. De laatste twee tonen duidelijk de Nederlandse invloeden van destijds: New Zealand and Tasmania. Maar ook in Australië zijn nog altijd plaatsen, eilanden, meren en gebieden te vinden die destijds door de Nederlanders een naam kregen en het altijd hebben behouden.

• Cape Keerweer
• Coen River (naar Jan Pietersoon Coen)
• DeWitt Island
• Geelvink Channel
• Nassau River
• Maatsuyker Island
• Van Diemen Inlet

Andere soms verrassende landen met Nederlandse plaatsverwijzingen

Naast bovengenoemde landen zijn er meer landen die een of meer plaatsnamen hebben die zijn vernoemd door Nederlanders of naar Nederland verwijzen. Hieronder ter afsluiting nog een kleine selectie de wereld rond:

• Barentsburg – Noorwegen
• Bloemendhal – Sri Lanka
• Delft – Sri Lanka
• Dutch Quarter (Holländisches Viertel) – wijk in Potsdam, Duitsland
• Holland – Canada
• Flushing – VK (Cornwall)
• Het eiland Mauritius
• Easter Islands – zo genoemd door de Nederlandse ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen die als eerste dit eiland bereikte en het Paasch Eiland noemde, omdat het die bewuste dag Pasen was.