Bezienswaardigheden op het Eilandje in Antwerpen

Bij een bezoek aan Antwerpen is de wijk het Eilandje (of ’t Eilandje) een must voor wie van hip en trendy houdt! Ooit was het anders. Deze wijk in het noorden van Antwerpen was lange tijd een verloederde, vergeten buurt. Pas aan het einde van de 20ste eeuw kwam daar verandering in en zette de stad de stap naar een opwaardering van het gebied. En met succes! Het Eilandje is nu een bruisende buurt waar veel te beleven valt zowel op gebied van cultuur als op vlak van ontspanning. Je kan er musea bezoeken, wandelen langs de mooi aangelegde kades, een rondvaart maken, lekker eten in een van de vele restaurants of gewoon vanop een zonnig terrasje genieten van een wijntje en kijken naar de bedrijvigheid in de jachthaven. Kortom, het Eilandje is zeker een bezoekje waard!

• Vanwaar komt de naam 't Eilandje?
• Geschiedenis van 't Eilandje
• Karakter
• Musea en erfgoed
• Ontspanning
• Besluit

Vanwaar komt de naam 't Eilandje?

Het gebied in het noorden van Antwerpen dat omsloten is door de Schelde, dokken en de oude haven werd al gauw het Eiland genoemd omdat de wijk helemaal door water omringd was. In het Antwerps dialect klinkt ’t Eiland hetzelfde als Thailand en om verwarring te voorkomen sprak men al gauw van ’t Eilandje.

Geschiedenis van 't Eilandje

Het Eilandje is het oudste havengebied van de stad Antwerpen. Het is ontstaan in de 16de eeuw nadat de stad aan de ondernemer Gilbert Van Schoonbeke de toestemming had gegeven om in het noorden een nieuwe woonwijk te bouwen. De wijk kreeg de naam ‘Nieuwstad'. Het was Napoleon Bonaparte die in de 19de eeuw de wijk omvormde tot maritiem gebied. Hij liet namelijk het Bonapartedok en het Willemdok aanleggen. Later werd ook het Kattendijkdok uitgegraven en zo werd ‘Nieuwstad’ een bloeiende stadshaven. De haven kende steeds meer uitbreiding en in de 20ste eeuw verplaatste men de activiteiten naar het noorden tot aan de Nederlandse grens, weg van de stad. Het Eilandje werd een vergeten wijk, een verlaten gebied tussen de stad en de haven. De bewoners trokken weg uit de wijk, er was veel leegstand en verkrotting.

In 1989 organiseerde de stad een internationale architectuurwedstrijd voor de heraanleg van de Scheldekaaien, het Zuid en het Eilandje. Hierdoor werd de interesse opgewekt voor de verloederde wijk in het noorden, men begon plannen te maken voor de opwaardering van het gebied. Het was de start van wat nu de meest hippe en bruisende buurt is van Antwerpen. Drie momenten hebben in grote mate bijgedragen tot de ontwikkeling van de buurt:

• de opening van de jachthaven in het Willemdok in 2002
• de omvorming van het Sint-Felixpakhuis tot het FelixArchief in 2006
• de start van de bouw van het MAS (museum aan de stroom) in 2006

Met de opening van het MAS in 2011 stond het Eilandje definitief op de kaart als een toeristische trekpleister met een jachthaven, musea, uitstekende restaurants en hippe café’s. De ontwikkeling van de wijk is nog steeds in volle opmars. De stad wil er een echte woonbuurt van maken en oogt op meer dan 6000 bewoners in 2020. Talloze nieuwbouwprojecten schieten als paddenstoelen uit de grond.

Karakter

Als voormalig havengebied heeft het Eilandje uiteraard een maritiem karakter. Bijna 1/3 van de totale oppervlakte is water. Het water is een troef als toeristische trekpleister en wordt dan ook benadrukt. Denk maar aan de jachthaven, het drijvend openluchtzwembad in het Kattendijkdok, de ligplaatsen voor woonboten en de museumhaven met historische schepen in het Bonapartedok. De wijk wordt gekenmerkt door een structuur van straten en dokken die loodrecht op elkaar staan en door een aantal losstaande gebouwen. Typisch zijn ook de pakhuizen en de historische kranen, de bruggen en de sluizen. Dit authentiek maritiem karakter moet zoveel mogelijk bewaard blijven bij de renovatie. De stad hanteert dan ook strenge regels wat betreft heraanleg van straten en dokranden en restauratie van bruggen, sluizen en ander historisch erfgoed. Er moet gekozen worden voor materiaal dat de authentieke sfeer oproept: kasseien, bakstenen, staal enz.

Musea en erfgoed

De Oude Dokken

Het centrum van het Eilandje wordt gevormd door de Oude Dokken, de buurt rond het Willemdok en het Bonapartedok. Het vormt de schakel tussen de binnenstad en de rest van het Eilandje. Het is er heerlijk wandelen langs het water, in de zomer zijn er talrijke terrasjes met zicht op de jachthaven in het Willemdok en je vindt er uitstekende restaurants. Eén van die restaurants is gelegen in het voormalige Sint-Felixpakhuis.

Het Sint-Felixpakhuis

Dit pakhuis werd na 25 jaar leegstand gerenoveerd. De 70 m lange binnenstraat verbindt het Eilandje met de binnenstad en is de blikvanger van het gebouw. In 2006 werd het Sint-Felixpakhuis omgedoopt tot het FelixArchief: hier bewaart men alle documenten van de stedelijke administratie sinds de 13de eeuw.

Het MAS

Tussen het Bonapartedok en het Willemdok staat het 62 m hoge statige torengebouw van het MAS (museum aan de stroom). Vroeger stond hier het Hanze-, of Oosterhuis, een opslagplaats. Het MAS is gebouwd in de vorm van een enorm pakhuis met veel hoge glaspartijen zodat de bezoeker vanuit alle hoeken en kanten een uitzicht heeft over de stad. Het mooiste panorama heb je vanop het dak. Van hieruit zie je de stad, de Schelde en de haven in een oogopslag. De rode gevel van het MAS is versierd met Antwerpse handjes in aluminium. Het museum bezit meer dan 470.000 kunstobjecten. De vaste collectie staat in het thema van de verbondenheid van de havenstad Antwerpen met de wereld en toont kunst en erfgoed over de stad en haar stroom, over de haven en de wereld.

De Nassaubrug

Als je buitenkomt uit het MAS kan je de Nassaubrug opwandelen. Ze verbindt het Willemdok met het Bonapartedok en was ooit de oudste brug van Antwerpen. Ze werd gebouwd in 1822 en daarna herhaalde malen gerenoveerd. De brug die je nu ziet is een replica. Ze is alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers.

Het Loodswezen

Tussen het Bonapartedok en de Schelde staat het Loodswezen, een loodsgebouw uit 1894. Voor het gebouw aan de kant van de Schelde prijkt het monument van de gesneuvelde zeelieden. Beide zijn beschermde monumenten.

De Montevideowijk

Deze wijk ligt aan het Kattendijkdok en is de culurele trekpleister van het Eilandje.Hier zijn het Ballet van Vlaanderen en de Filharmonie gehuisvest. Je kan hier ook het Red Star Line-museum bezoeken.

Het Red Star Line-museum

Dit museum werd geopend in 2013. De vaste collectie toont de verhalen van de bijna 3 miljoen Europeanen die van hieruit inscheepten op de Red Star Line om hun geluk te zoeken in Amerika of Canada.

De Cadixwijk

Tegenover de Montevideowijk, aan de andere kant van het Kattendijkdok ligt de Cadixwijk. Deze buurt is nog in volle renovatie en wordt de woonbuurt bij uitstek van het Eilandje. Er zijn tal van nieuwbouwprojecten gerealiseerd met woningen en appartementen in alle prijsklassen. De stad wil het sociale karakter van de buurt behouden.

Ontspanning

Rondvaarten

Aan de Londenbrug tussen het Kattendijkdok en de Oude Dokken is een aanmeerplaats voor plezierboten. Er is keuze uit verschillende rondvaarten.

Park Spoor Noord
In het verlengde van het Eilandje, op een 24 hectaren groot oud spoorwegemplacement ligt het Park Spoor Noord. Het is als het ware de achtertuin van de bewoners uit de buurt met veel open grasvlaktes om te sporten, te spelen of gewoon te luieren. In de zomer is Bar Noord een heerlijke plek. Je kan er zalig luieren en zonnen in de strandzetels met zicht op de fonteinen die het geluid van de branding nabootsen. Als je je ogen sluit waan je je aan zee!

In juli 2016 werd de Parkbrug officieel geopend. Het is een brug voor voetgangers en fietsers die over de leien heen een verbinding vormt tussen het Eilandje en het Park Spoor Noord.

Besluit

Van verloedering en leegstand is helemaal niets meer te merken, integendeel! Het Eilandje heeft een ware metamorfose ondergaan.en is zowel voor Antwerpenaren als voor toeristen 'the place to be'!