Gooise Meren: de fusiegemeente van Bussum, Muiden en Naarden

Er was al lang sprake van de noodzaak om enkele kleine gemeenten in de Gooi- en Vechtstreek samen te voegen tot één fusiegemeente. Al in 2007 was er door de provincie Noord-Holland een plan gemaakt om Bussum en Naarden te laten fuseren, tezamen met Muiden en Weesp. Eerder was ook al eens sprake geweest van een fusie waarbij ook Hilversum en Huizen betrokken zouden zijn, maar uiteindelijk is er dus gekozen voor de variant Bussum, Naarden en Muiden. Vanaf januari 2016 is de nieuwe gemeente een feit en deze draagt de naam "Gooise Meren".

Achtergrond

De noodzaak voor schaalvergroting van gemeenten is niet iets van nu; al decennia lang is er een ontwikkeling gaande dat kleine gemeentes slecht of niet in staat meer zijn om aan de nieuwe eisen en verplichtingen te voldoen. De kosten van een efficiënt bestuurlijk apparaat en onderhoud van de infrastructuur kunnen in kleine gemeenten vaak niet meer gedragen worden door het relatief klein aantal inwoners en bedrijven. Daarnaast is er de recente ontwikkeling waarbij diverse taken van het rijk worden overgeheveld naar gemeenten. Dit speelde vanaf 2015 met name bij gebieden als de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de jeugdzorg de nieuwe richtlijnen rond de arbeidsparticipatie.

Zo was er in deze regio al eerder de mogelijkheid dat de gemeente Huizen zich bij deze nieuwe gemeente zou aansluiten, waardoor een gemeente Gooi-Noord zou ontstaan met ongeveer 100 duizend inwoners. Tegelijkertijd zouden Blaricum, Eemnes, Hilversum en Laren moeten fuseren tot de gemeente Gooi-Zuid. Verder zouden de gemeenten Stichtse Vecht, Weesp en Wijdemeren intensiever moeten gaan samenwerken.

Struikelblokken

Na verzet van de gemeente Huizen om in een fusie te worden meegenomen werd er dan gekozen voor de variant van Bussum, Naarden en Muiden. Eén van de struikelblokken in de onderhandelingen was de slechte financiële positie van de Muiden. Deze gemeente kampte al jaren met een aanzienlijk begrotingstekort en de andere gemeenten waren bang dat dit tekort mee zou worden genomen in de fusie. Ook Naarden moest drastisch bezuinigen, om niet in de rode cijfers te belanden.

De verschillende gemeenten Bussum, Naarden en Muiden

Bussum was ten tijde van de fusie met circa 33.000 inwoners de grootste gemeente, in de nieuwe situatie de 'kern', en werd dan ook vanaf 1 januari 2016 de zetel van gemeenteraad Gooise Meren. Het oude gemeentehuis van Bussum was ruim genoeg om de ambtenaren van de nieuwe gemeente de kunnen herbergen, dus de plaats van het gemeentehuis werd daarmee ook bepaald. Wel vond er een verbouwing plaats om het nieuwe ambtenarenapparaat te kunnen herbergen. Naarden was in 2016 met ruim 17.000 inwoners de tweede gemeente en Muiden had toen ruim 6.000 inwoners. Muiden kent twee dorpskernen, te weten het vestingstadje Muiden en het brinkdorp Muiderberg.

Muiden, het buitenbeentje

Voor de gemeente Muiden is het gunstig dat zij onderdeel is geworden van een grotere, financieel krachtigere gemeente maar de bewoners van Muiden en Muiderberg moesten nog wel even aan de praktische gevolgen van de fusie moeten wennen; vanaf 1 januari 2016 moeten zij voor alle burgerzaken naar Bussum, waar het nieuwe gemeentehuis is gevestigd. Daarvoor zijn zij grotendeels aangewezen op de vaak drukke A1, want de provinciale weg tussen Muiden en Muiderberg is niet op alle momenten toegankelijk voor verkeer. Gelukkig is in 2017 de A1 flink verbreed waardoor files in beide richtingen minder voorkomen. Er bestaat bovendien een goede busverbinding tussen de drie kernen: lijn 110 van Connexxion is voor veel Muidenaren dé verbinding met het centrum van de nieuwe fusiegemeente Bussum.

De keuze van de naam

Er is in de loop der tijd veel vergaderd, onderzocht en inspraak geweest over de keuze van de naam. En zoals altijd in dit soort gevallen liepen de gemoederen daarbij hoog op. Bussum vond dat de naam Bussum zou moeten worden gebruikt, omdat dit de grootste van de drie gemeenten is, Naarden vond dat zij, als enige 'echte' stad het meeste recht hadden op de naam "Naarden" enz.

Inwoners van de drie gemeenten konden suggesties voordragen. In totaal hebben 750 personen, bedrijven en andere partijen gereageerd waaruit 389 namen zijn voorgedragen. Op de shortlist stonden onder andere Gooimere, Gooilands Kroon, Gooise Meren, Naarden-Bussum en Naardingerland. De laatste drie namen zijn door een beoordelingscommissie uitgekozen en daar is uiteindelijk de naam Gooise Meren (zonder "de") uit voortgekomen. De naam Gooise Meren is door D66’er Olaf Vroom “de meest vlakke en minst aansprekende naam” genoemd, maar er was geen meerderheid te vinden voor één van de andere, meer karakteristieke namen.

De vier kernen, Bussum, Naarden, Muiden en Muiderberg behouden wel hun naam. Er is namelijk gebleken dat de inwoners van deze oude gemeenten bijzonder hechten aan deze namen.

De herkomst van de naam

De naam verwijst naar twee eigenschappen van de fusiegemeente; enerzijds een verwijzing naar het Gooi, het gebied in de provincie Noord-Holland waar zowel Bussum als Naarden onderdeel van zijn. Anderzijds wordt er met "meren" verwezen naar het waterrijk gebied rond en in de gemeenten, te weten het Gooimeer bij Naarden, het IJmeer bij Muiden en het Grote Meer en Naardermeer, het beschermd natuurgebied ten noordwesten van Bussum.

Planning

De fusie kreeg zijn beslag op 1 januari 2016. Vanaf die datum was de gemeentelijke herindeling een feit en wonen de inwoners van Bussum, Naarden, Muiden en Muiderberg in de gemeente Gooise Meren. De inwoners kunnen nu voor alle ambtelijke kwesties terecht op het nieuwe gemeentehuis in Bussum, waar nu het gehele ambtelijke apparaat is gehuisvest. Alleen buitendiensten, zoals openbare werken en gemeentereiniging, worden nog vanuit de 'kernen' aangestuurd.