Auschwitz - Birkenau en Krakau Polen, reisverslag Krakow

In november 2010 reisden we af naar Polen voor een vierdaags bezoek en verblijf in Krakau. Zoals voor zovelen die afreizen naar deze stad is een bezoek aan Auschwitz-Birkenau, zo'n 65 km ten westen van de voormalige Poolse hoofdstad een belangrijk onderdeel van deze beladen stedentrip. In "Krakow" studeerde en woonde Karol Wojtyla tot aan zijn uitverkiezing als de Poolse paus Johannes Paulus II. Meer over Oscar Schindler, de zoutmijnen van Wielicka en reisorganisator Creativ-Eventz.

Geen gebruikelijk reisverslag van Auschwitz

Al jaren reis ik, inmiddels midden veertig, kriskras door heel Europa, met veel plezier. In een ver verleden met de Interrailkaart alleen of met een kennis. Alsmaar verslagen schrijvend en souvenirs verzamelend. In later jaren op pad met partner en nu reizen we met onze kinderen samen vrolijk verder. In het najaar van 2010 vroeg mijn broer, die op dat moment al samen met mijn vader en andere broer een trip had gepland naar Krakau/Auschwitz of ik ook mee wilde.

Aanvankelijk was ik er niet enthousiast over. Eigenlijk heb ik niet zoveel met al die verhalen over de oorlog, ik leef meer in het nu en heden. De vooruitzichten op een uniek uitstapje van een vader met zijn drie zonen en het toe gemailde reisprogramma bleken voldoende om me over te halen. Het oorspronkelijk in mijn hoofd rondzingende: "we gaan naar Auschwitz" was nu vervangen door het feit dat we vier dagen naar de voormalige Poolse hoofdstad Krakau gingen, met inbegrip van een bijzondere en aangrijpende dagtrip naar Auschwitz-Birkenau. Bijna tot de dag van vertrek heb ik me er niet zoveel in verdiept en had ik geen idee wat ik er van zou en moest verwachten.

Auschwitz en kamp Birkenau nog altijd actueel

Een mens kan zich vergissen.
Vier onvergetelijke dagen in een onvergetelijk familieverband en kennismaking met een stel met een mooi achtergrondverhaal maakten op mij een onuitwisbare indruk. Na thuiskomst zoals gebruikelijk alle achterstallige kranten nog weer even door gelezen. Ik bemerkte tenminste drie artikelen over de Tweede Wereldoorlog en een aangrijpende foto van Josef Mengele en vier trawanten in Auschwitz en zag en begreep het feit dat al die gebeurtenissen nog altijd in het dagelijkse leven doorsijpelen en het beïnvloeden en dat er geen ontkomen aan is.

Hieronder mijn relaas en gevoelens, verwoord in een niet alledaags reisverslag, dat van iemand die zich niet ingelezen had, niet al te goed voorbereid was, maar overrompeld werd door al die niet gekende feiten.

Krakau, bruisende culturele hoofdstad Polen

De stad Krakau, derde qua grootte na Warschau en is Łódź, brengt evenwicht in deze reis. Na de emotionele dagtochten is het goed toeven in het historische stadscentrum met zijn eeuwenoude gebouwen, witte koetsjes en romantische steegjes. Krakow was niet voor niets ooit de Poolse hoofdstad (tot 1609). Het draagt nog altijd de titel Florence van Polen.

Reisleider Roland van de Giessen

Roland van der Giessen, onze reisleider en medewerker/eigenaar van Creativ-Eventz reizen is een atypische reisleider. Niet het prototype met de paraplu die je slaafs moet volgen, maar iemand met een visie en een mening die hij wil overbrengen op de reiziger die hij meevoert naar Polen. Hij heeft ontiegelijk veel feitenkennis en een duidelijke opinie en visie over wat aldaar gebeurt is in WO II. Hij heeft cursussen gevolgd om als gids te mogen fungeren in Auschwitz en Birkenau en deed dat ook verdomde goed. Het belangrijkste wat hij op ons over probeerde te brengen was het feit niet te oordelen over wat aldaar gebeurd was maar, alles te aanschouwen, en het te bezien in het licht en de tijdgeest van die jaren.

Roland, volgens eigen zeggen in een vorig leven en 25 kilo lichter Nederlands triatlon-kampioen, kwam op ons als een uiterst gedreven, eerlijk en bourgondisch mens over. Genietend van de biertjes en het vrouwelijk schoon en met meer dan oprechte belangstelling voor allen die hij begeleidde.

Chronologisch, zakelijk reisverslag

Zaterdag 13 november 2010

• 9.50 uur: Vertrek vanaf vliegveld Weeze (Duitsland) met vliegmaatschappij Ryanair naar luchthaven Katowice in Polen, geen vaste plaatsen, zoek maar een lekker plekje, vrijheid blijheid.
• Na aankomst in Katowice perfecte transfer in zwarte Mercedes minibus naar Ibis in centrum Krakau (ca. 20 minuten)
• Rond de klok van 12.00 uur in lobby Ibis traditionele welkomstdrank: wodka aangelengd met appelsap. Na zdrowie! (proost)
• Bezichtiging kamers (111 en 115) en aansluitend te voet naar centrum, ca. 15 minuten.
• Op advies van Roland smakelijke lunchgerechten gegeten, alles op basis van kip, in restaurant Yummie gelegen aan het centrale plein van Krakau. ( adres: Rynek Główny 25)
• Na lunch leidde Ronald ons rond in het centrum van Krakau met aansluitend een bezoek aan Wawel (heuvel met het voormalig paleis en de kerk waar alle Poolse koningen begraven liggen en ook de in 2010 verongelukte Poolse leider Lech Kaczynski.
• Onder aan de heuvel in een aanpalende straat bekeken we het huis waar Oscar Schindler gewoond heeft.

Zondag 14 november 2010

• ochtend: bezoek aan de zoutmijnen van Wielicka, een bezoek aan de voormalige zoutwinplaatsen, zo'n 65 m onder de grond, met lange gangenstelsels en zoutsculpturen, maar ook een restaurant, een kapel en een feestzaal, en dat alles zo diep onder de grond.
• middag: bezoek aan de restanten van kamp Plaszov van Amon Goeth, de filmset van Schindlers List, de Gettowall, de fabriek van Oscar Schindler, het plein waar de ingang van het Getto was en een slachting plaats vond en een bezoek aan de aanpalende Jodenwijk Kazimierz, het oorspronkelijke Getto .

Maandag 15 november 2010

• ochtend: bezoek Auschwitz I
• middag: bezoek Birkenau
• avond: afsluiting met gezamenlijk etentje (alle zes de reisgenoten en Ronald) in het karakteristieke Poolse restaurant Pod Wawel

Dinsdag 16 november 2010

• Transfer naar vliegveld Katowice, vlucht naar Weeze.
• Na mistige aankomst aldaar met reisgezelschap samen nog wat gegeten en gedronken en vervolgens in een telkens kleiner wordend wereldje heeft ieder, in steeds dichtere mist zijn eigen weg naar huis opgezocht.

Emotioneel reisverslag: mijn indrukken van Auschwitz en Birkenau

We reden met ons zwarte Mercedes-minibusje maandagochtend 16 november in ca. anderhalf uur naar Oświęcim toe. Vertrokken in mist, met een onderweg een uur lang een dvd met de verschrikkingen van Auschwitz, ter voorbereiding. Net voor het dorpje wordt de mist onheilspellend dik en donker, overeenstemmig de eindbestemming. Eenmaal rijdend in het dorpje was dat weer weg. Het klaart op.

Een dorpje zoals er zoveel zijn. Reclame van de Carre-Four (Franse supermarktketen).
Mijn gedachten dwalen af naar een reportage die ik het afgelopen jaar zag bij Netwerk over het plaatsje Oświęcim. (De bezetters vonden het te lastig om uit te spreken en wijzigden de naam in Auschwitz.) Jong Oświęcim wil eigenlijk af van het stigma Auschwitz: is er een leven mogelijk in het heden en nu? Men wil er verder, net zoals ik in elkaar steek. Bedenk me: zondagmiddag wordt er ook hier, zoals overal elders en bij ons, gevoetbald, zondagmiddag uit: Oświęcim, Auschwitz.

De ochtend in Auschwitz is voor mij bevreemdend en rustig. Een kazerneachtig terrein, een beetje herkenbaar als je zoals ik in Nederland in militaire dienst bent geweest. Het ziet er eigenlijk heel netjes uit. Schijn bedriegt. Al die achterliggende verhalen. Het gebouw met vitrines vol met achtergebleven Joodse koffers, brillen en afgeknipt meisjeshaar, de hologige portrettengalerij van allen die ten dode waren opgeschreven en, volslagen waanzin, een betonnen zwembad, voor degenen met zekere privileges.

Gebouw nr. 10, waar alle experimenten van Josef Mengele plaatsvonden. Je kunt er niet naar binnen. Er tegenover wel. Dat is verworden tot een toiletgebouw voor bezoekenden van Auschwitz. Mijn beide broers moeten er even naar binnen. Wacht maar af hoe ze naar buiten komen, grapt reisleider Roland nog cynisch, met het oog op de lugubere praktijken van Mengele aan de overkant. Ik raap een aantal grijze, platte stenen op in de paden tussen de gebouwen, voor mijn kinderen en mijzelf: zouden hier gestorvenen overheen gelopen hebben?

De middagpauze wordt doorgebracht in een lokaal restaurantje aan de overkant van de weg die langs Auschwitz I voert. Me verbazend over het feit iedereen zich weer over de menukaart buigt en met basale zaken bezig is, inclusief de schrijver van dit relaas doet me beseffen dat impact die de plek heeft waar we nu een gedeelte van gezien hebben te groot is om in één keer te bevatten, het moet bezinken.

Een half uur later, in Auschwitz-Birkenau wordt het schrijnende tastbaar. Zodra je onder de beruchte poort des doods door bent gelopen langs het doodlopende spoor en de immense oppervlak van het terrein zich aan je openbaart, treedt de vervreemding in. Wat is het immens hier. Het is onbarmhartig mooi weer, richting 20 graden, en dat midden in november.

We lopen door de barakken waar men opeengepakt zat. Beelden van de varkensstallen van mijn opa in mijn geboortedorp dringen zich aan me op. De climax van de middag nadert. We komen op het monument aan, op het einde van de doodlopende spoorlijn. Anderhalf miljoen Zweeds-granieten keitjes, symbolisch voor elke gestorvene in Birkenau. Roland gebaart ons te gaan zitten en te luisteren naar zijn uitleg. Mijn vader trekt op dat moment het rolletje uit zijn analoge fototoestel, in de veronderstelling dat het er een is van 24 opnamen, terwijl het er 36 zijn. Bijna klinkt er gevloek, weer dat basale, een mislukte fotoserie, pal op de plek waar tallozen ooit de gaskamer inliepen, we staan er met onze neus bovenop. De waan van de dag overheerst, misschien maar gelukkig ook.

Tien minuten later volgt mijn apotheose van dit bezoek: de plek waar nu niets meer te zien is. Een grasveld, een uiterst gebied van het Birkenau-terrein, gelegen aan een bosrand. Toen de capaciteit van de gaskamers niet meer voldeed werden hier ten langen leste de mensen gewoon maar naar toegedreven, doodgeschoten en verbrand. Drie verstilde zwart-wit foto's van een Griekse jood, die op een onverklaarbare wijze nog een camera had, foto's die op onverklaarbare wijze de wereld bereikten getuigen.

Ons reisgezelschap discussieert op deze plek over de legende dat hier nooit meer een vogel heeft gefloten sindsdien. Ik meen nu toch iets te horen maar hou mijn mond. Veel belangrijker is het dat er hier de ultieme rust zich meester van me maakt. Al die zielen van al die medemensen die hier het leven lieten: waarschijnlijk is er geen plek op aarde waar op zo'n beperkte oppervlakte zoveel mensen gestorven zijn. Ik ervaar er een rust die ik de laatste tijd zelden heb gehad en wens eigenlijk dat mijn medereizigers doorlopen en mij hier minstens een uur laten zitten. Mijn meest ultieme moment van deze reis.

Na afloop thuis en tijdens het bekijken van alle gemaakte foto's was er een die me trof en er uitsprong, Roland met zijn hand op de schouder van mijn vader, druk redenerend, weglopend van de bovenstaand beschreven plek des doods. Mijn vader die nog altijd de oorlog met zich mee draagt samen met Roland die dat alles kon relativeren en benoemen. Voor mij een passende finale van het beladen gedeelte van de reis.

Praktische informatie Creativ-EventZ

Creativ-EventZ bestempelt zichzelf als een sportief eventburo voor het bedrijfsleven, de sportclub, de school maar ook voor de particulier. Ze bieden behalve de citytrip naar Krakau en de excursies naar Auschwitz en Birkenau ook onderstaande activiteiten aan.

• citytrip Krakau, met excursies naar Auschwitz en Birkenau, zowel voor particuliere bezoekers als groepen, scholen of verenigingen
• bedrijfsuitjes in Nederland (Rotterdam/Zeeland/Brabant) of in de Duitse Eifel
• een school-werkweek naar Duitsland
• trainingskampen in zomer of winter op diverse locaties in Europa voor alle sporten
• een teamtraining
• wintersport in Polen
• vrienden/vrijgezellen weekend

contact

www.creativ-eventz.nl
info@creativ-eventz.nl
tel: 06-55748095

De Duinrand, Strandweg 4, Oostvoorne Nederland
Ferienpark Stadtkyll, Wirftstrasse 85, Stadtkyll Duitsland