Quanzhou China, begin van de maritieme Zijderoute

Het stadje Quanzhou in Fujian is ons onbekend, maar was honderden jaren lang het centrum van handel. Arabische handelaren gaven het de naam Zaytun, wat klinkt als het woord voor olijf (symbool van vrede) in het Arabisch en de oorsprong is van ons woord satijn. Via Quanzhou werd eeuwenlang de rijkdom uit het oosten vervoerd naar het westen, natuurlijk zijde, maar ook porselein en specerijen.

• Maritiem Museum en Islamitisch Centrum
• Guandi Tempel
• Qingjing Moskee
• Kaiyuan Tempel
• Overige bezienswaardigheden
• Praktisch

Maritiem Museum en Islamitisch Centrum

Maritiem Museum

Met een dergelijke illustere historie in de scheepvaart is een museum hierover onontbeerlijk. Het Maritiem Museum bevindt zich in een wat oud aandoend gebouw. Ervoor ligt een vijver met een houten boot erin zodat je weet dat je op de juiste plek bent.

Het museum bestaat uit twee verdiepingen en vier delen. Je begint op de begane grond rechts waar de historie van de Zijderoute wordt uitgelegd: waar liep deze, waarom was Quanzhou zo belangrijk en wat vervoerde men zoal. Op de eerste verdieping bevinden zich in beide delen veel scheepsmodellen. Deze zien er toch echt anders uit dan wat wij voor ogen hebben als je aan oude schepen denkt, want dan zien wij gelijk de oude VOC-schepen. De ontwikkeling van de scheepvaart in het algemeen wordt aan de rechterzijde besproken. De linkerzijde spitst zich toe op de schepen in de Zijderoute. Er wordt meerdere malen met genoegen gewezen op hoe de Chinezen bepaalde technieken al veel eerder toepasten dan de westerlingen, zoals het ontwerp van de scheepsromp of het beweegbare zeil voor wind uit iedere richting.

Ten tijde van mijn bezoek in april 2011 was het linkerdeel op de begane grond gesloten, maar hier stonden eerst grafstenen tentoongesteld. Mogelijk wordt voor dit deel een nieuwe bestemming gezocht nu deze grafstenen verhuisd zijn naar het Islamitisch Centrum.

Islamitisch Centrum

In een groots spiksplinternieuw gebouw in islamitische bouwstijl bevindt zich het Islamitisch Centrum. Loop eenvoudigweg de trap op naar de eerste verdieping (vier sets trappen) en hier staan allerlei grafstenen tentoongesteld. Ook binnen doet alles islamitisch aan met de typische blauwe kleur en spitse doorgangen. De vertaling van de opschriften wordt in het Engels gegeven, maar na een paar stenen bekeken te hebben, zien ze er allemaal al gauw hetzelfde uit. Er staan ook tombes en stenen die de grafzerken bedekten.

Op de tweede verdieping van het Centrum was ten tijde van mijn bezoek in april 2011 een tentoonstelling van moderne kunst en was de tijdelijke tentoonstelling op de derde verdieping net ten einde.

Buiten

Achter het museum zijn nog meer grafstenen en -toebehoren te vinden. Alles ligt enigszins ongeordend in het gras. Grotere grafstenen staan op een rij opgesteld naast de parkeerplaats voor bussen.

Praktisch

Het Maritiem Museum en Islamitisch Centrum liggen vlak naast elkaar oostelijk van het stadscentrum, naast het viersterrenhotel Hotel Quanzhou en East Lake Park (Dong Hu Gongyuan). Entree tot zowel het museum als het centrum is gratis. De beheerders hebben graag dat je je naam tekent in het gastenboek in het museum met ook je land van herkomst. Je kunt het museum bereiken met de bussen 7, 13, 19, 22, 25, 32, 202 (de halte is recht voor het museum), waarvan nummer 22 en 202 vanaf het station komen. Een taxi nemen kan ook voor ca. 20 yuan (vanaf treinstation). De karakters voor het museum zijn 海外交通历史博物馆 (Hǎiwài jiāotōng lìshǐ Bówùguǎn) wat letterlijk betekent Overzees Transport Museum.

Guandi Tempel

Quanzhou heeft verschillende tempels en dit is de op-een-na interessantste. De tempel is niet alleen aardig om te bezoeken, maar is ook echt in gebruik door de plaatselijke bevolking. Je ziet dus niet enkel toeristen met camera's ronddwalen, eigenlijk zelden, maar gelovigen die komen om wierookstokjes aan te steken en te bidden.

Guandi Tempel is gewijd aan Guan Yu, die wordt afgebeeld met een rood gezicht en een zwarte snor op heel veel plekken in China. Guan Yu heeft een heel assortiment aan namen zoals Guan Di (vandaar de naam van de tempel), God van de Oorlog en Heer met de Prachtige Baard. De echte Guan Yu leefde ergens in de 2e of 3e eeuw en was een indrukwekkende generaal in zijn tijd. Zijn verhaal werd mondeling doorverteld en zowel de Boeddhisten als Taoïsten maakten een god van hem. Uiteindelijk in de 14e eeuw kwam het verhaal op schrift als De Romance van de Drie Koninkrijken waarin zijn moed, loyaliteit en gevoel voor gerechtigheid worden beschreven. Tegenwoordig is hij niet alleen te vinden op huisaltaren, maar ook in computerspelletjes die de Romance naspelen.

Praktisch

Guandi Tempel ligt aan Tumen Jie, tussen Zhongshan Lu en Wenling Lu. Entree is gratis. De karakters zijn 关帝庙 (Guān dì Miào).

Qingjing Moskee

Op een steenworp afstand van Guandi Tempel ligt ineens een heel ander soort gebouw: een moskee. En twee nog wel, want een moderne staat naast een van de oudste moskeeën in China. Quanzhou had ooit een stuk of zeven moskeeën, maar dit is de enige waarvan nog wat overeind staat. De moskee is gebouwd in 1009 en 300 jaar later gerenoveerd. Oorspronkelijk was er een koepel over de Gebedshal maar deze is tijdens een aardbeving in 1607 ingestort. Wat nog wel overeind staat is de 20 meter hoge entree, de vier muren van de Gebedshal en enkele kolommen. Links van de Gebedshal is een klein museumpje met wat informatie over moslims in Quanzhou en er liggen wat sarcofagen. Achter de Gebedshal is een 1000 jaar oude put die volgende de lokale legende nog nooit is drooggevallen. Bijzonder is de houder voor wierookstokjes versierd met lotusbloemen van bijna 1000 jaar oud, want moslims gebruiken nooit wierook. Mogelijk hebben hier we te maken met wat mixen van religies of, zoals het bijbehorende bord vertelt, werd de houder gebruikt om sandelhout in te branden voor reiniging van de lucht. Achter in de tuin hangen ook nog twee stenen inscripties aan de muur. De ene is een keizerlijk bevel uit 1407 dat de Islam beschermt, de andere beschrijft de renovaties.

Praktisch

De Qingjing Moskee ligt aan Tumen Jie, tussen Zhongshan Lu en Wenling Lu. Entree is 3 yuan. De karakters zijn 清静寺 (Qīngjìng Sì).

Kaiyuan Tempel

Daterend uit het jaar 686 is dit een van de belangrijkste religieuze centra van China en de grootste in Fujian provincie (78.000 m²). Het tempelcomplex is dus geen kleintje en er zijn vele gebouwen te vinden. Dwaal gerust eens rond, want het is een rustige plek met zithoekjes en bloembedden. De hoofdhal is de "Paarse Wolkenhal", zo genoemd omdat ten tijde van de bouw er paarse wolken boven hingen. Hier zie je 24 apsara's (hemelse engelen) die de draagbalken ondersteunen. Elke apsara is anders en heeft andere dingen in haar handen. Foto's maken is helaas niet toegestaan.

Achter de hoofdhal is de Boeddhistische Bibliotheek met 37.000 stukken zeldzame literatuur. Vreemd genoeg zie je op de zuilen Shiva, een Hindoeïstische godheid. Deze zuilen zijn hierheen gebracht van een ingestorte Indiase tempel wat aantoont dat er al vroeg handel was tussen China en India. De Indiase invloed is ook zichtbaar in de twee interessantste bezienswaardigheden van de tempel: de Oost en West Pagodes.

Deze twee pagodes zijn de misschien de best bewaarde pagodes in heel China. Ten tijde van Culturele Revolutie (1966-1976) werd al het oude veracht en zijn heel veel oude gebouwen en tempels verloren gegaan. Eeuwig zonde natuurlijk, maar dat maakt het des te specialer dat deze pagodes de haat van de Rode Garde wel hebben overleefd. Beide pagodes hebben vijf verdiepingen en zijn met prachtige steenreliëfs versierd. Sommige hiervan zijn beter bewaard gebleven dan andere, maar je kunt het vakmanschap erin herkennen. De Oost Pagode was oorspronkelijk van hout gebouwd in 670, maar zo'n 200 jaar later herbouwt uit steen en is ruim 48 meter hoog. Deze pagode hoort de natie te beschermen. De West Pagode, voor verdienstelijkheid en lang leven, is gebouwd in 916. Hier vind je twee bijzondere reliëfs. De eerste is de Godin van Barmhartigheid die oorspronkelijk een man was en nog een baard heeft. De tweede is de apenkoning die in heel China beroemd is vanwege het 16e eeuwse verhaal Reis naar het Westen. Maar deze pagode is honderden jaren eerder gebouwd! Hoe kan dat? Volgens de overlevering had de Oost Pagode al vier verdiepingen toen abt Faquan overleed en de Indiase monnik Tianxi de rest van de bouw overzag. Het is dus heel goed mogelijk dat het reliëf Hanuman voorstelt, de apenkoning uit het veel oudere Hindoe verhaal de Ramayana. Mogelijk is het Chinese verhaal hierop gebaseerd.

In het complex is ook een Boeddhistisch museum, waar een buste van de donateur Mr. Lin voor staat. Rechts hiervan is een ruimte waarin een schip uit de Song Dynastie (960-1279) staat tentoongesteld dat in 1974 werd gevonden in Houzhu haven. Het schip van 24 bij 9 meter vervoerde bijna 2400 kilo hout toen het ondanks de waterdichte compartimenten onderin vlak voor de kust verging tijdens een tyfoon. Dat waterdichte compartimenten geen garantie zijn voor een onzinkbaar schip blijkt uit een verhaal waar wij bekender mee zijn: de Titanic.

Praktisch

Kaiyuan Tempel ligt aan Xi Jie (West Straat). Deze straat kruist zich met Zhongshan Road bij de kloktoren. De entree is in het midden van het tempelpark en kost 10 yuan. De karakters zijn 开元寺 (Kāiyuán Sì).

Overige bezienswaardigheden

• In het straatje vlak achter de Qingjing Moskee is een poppenwinkel en -museum. Quanzhou is bekend om haar fijne marionetten met soms hele lange touwtjes en luxe handpoppen. De gezichten worden van hol hout gemaakt en met de hand beschilderd. Het kan weken duren voordat een hoofd af is. Ook de kleding wordt precies nagemaakt.
• Er is ook een museum van Quanzhou's marionettengroep. Deze groep heeft ook in het buitenland opgetreden, o.a. in Londen. Het schijnt prachtig te zijn, maar was helaas gesloten ten tijde van mijn bezoek. Voor wie een poging wil wagen: het museum is op nummer 24 van Tongzheng Xiang, een steegachtig straatje dat begint aan Zhongshan Road en in westelijke richting gaat.
• Zhongshan Road is de winkelstraat van Quanzhou waar het moderne China je uit luidsprekers tegemoet schalt. Hier staan wel wat historische huizen in Islamitische stijl, dus kijk vooral ook omhoog.

Praktisch

Quanzhou is bepaald niet een toeristische plek voor westerse bezoekers, dus verwacht niet dat er Engels gesproken wordt. Er hangen op sommige plekken wel informatieborden in het Engels. Een reis wordt makkelijker met het boek van Amerikaan Bill Brown over Quanzhou en omgeving, o.a. vanwege de plattegrondjes die er in staan. Dit boek kun je in Xiamen kopen voor 26 yuan in verschillende boekwinkels. Helaas meent Bill dat hij constant grappig moet zijn en bestaat de helft van het boek uit flauwe woordgrapjes en onleuke toevoegingen. Maar omdat dit het enige boek is over Quanzhou en het tussen de regels door heel wat informatie geeft over de stad en de bezienswaardigheden, is het toch aan te raden om het te kopen.

Vanuit Xiamen en Fuzhou kun je Quanzhou als een dagtrip bezoeken met de hogesnelheidstrein. In de tabel vind je een overzicht van de treintijden en -prijzen zoals deze nu (april 2011) zijn vanuit verschillende Chinese steden. De prijzen verschillen soms omdat een iets snellere trein met minder stops duurder is. Richtlijn bij de prijzen is 32 yuan per 100 kilometer in de 2e klas en 38 yuan in de 1e klas. Het uiteindelijke doel is om een hogesnelheidsverbinding te hebben tussen Guangzhou/Shenzhen (bij Hong Kong) en Shanghai. Momenteel is alleen de route tot Xiamen af, maar binnenkort kun je dus ook vanuit verder zuidelijke plaatsen de trein nemen. De verwachte datum is in 2011, maar er zijn conflicterende berichten over juli of december.

Lees verder

• Xiamen en Gulang Yu, China
• Basis Mandarijn Chinees voor toeristen en backpackers
• Hangzhou: de mooiste stad van China
• Reistips en suggesties voor Beijing (Peking), China
• Tellen in Mandarijn Chinees (met uitleg over tonen)