Argentinië, land van extremen

Argentinië reikt van de tropische regio rond de indrukwekkende watervallen van Iguazu tot de ijswereld van Patagonië en de meest zuidelijk gelegen stad ter wereld, Ushuaia. Daartussenin vinden we wijnvelden, turkooisblauwe bergmeren, besneeuwde Andespieken, kolonies met miljoenen pinguïns, walvissen, de wereldstad Buenos Aires. Te veel om op te noemen. We nemen even een kijkje bij een aantal toppers uit Argentinië.

Wereldstad Buenos Aires

Wie Argentinië gaat bezoeken zal hoogstwaarschijnlijk via Buenos Aires het land binnenkomen. Een bezoek aan het land zal voor de meeste mensen dan ook beginnen met een kennismaking met de hoofdstad Buenos Aires, gemakkelijk de meest cosmopolitische hoofdstad van het continent en een sfeervolle aaneenrijging van 47 verschillende districten, de zogenaamde “barrios”. Vele van die “barrios” hebben elk hun specifieke eigenheid en karakter, wat een bezoek aan Buenos Aires een plezierige ontmoeting maakt met de vele aspecten van Argentinië.

Van Evita tot de Moeders van het Mei-Plein

Een van de meest befaamde pleinen van de stad is Plaza de Mayo. Hier vinden we het regeringspaleis, la Casa Rosada. Dit was oorspronkelijk een fort dat uitkeek op wat nu Plaza Colon is maar wat toen de rivieroever was. Het plein heette oorspronkelijk Plaza del Mercado en kreeg na een aantal naamsveranderingen de naam Plaza de Mayo (mei-plein) ter herdenking van de maand mei 1810 wanneer Argentinië onafhankelijk werd van Spanje. Sindsdien wordt het plein door alle denkbare partijen, bewegingen en stromingen gebruikt als punt om zich te laten horen en/of zien. De bekendste groep mensen die al jarenlang op dit plein hun standpunt duidelijk willen maken, zijn de Moeders van het mei-plein, las Madres de la Plaza de Mayo. Met stil protest proberen deze vrouwen al jaren opheldering te krijgen over hun familieleden die verdwenen tijdens de ‘vuile oorlog’ onder het militaire bewind van de jaren 70. Jaren achteraan kwam deze groep vrouwen elke donderdagnamiddag in stilte protesteren op het mei-plein. Sinds kort zouden ze hiermee gestopt zijn.

Van op het balkon van la Casa Rosada (het Roze Huis) spreken staatsleiders meestal het Argentijnse volk aan. Ook Eva Peron sprak van op dit balkon het volk toe. Op het plein staat eveneens de kathedraal, de zetel van het aartsbisdom Buenos Aires. Het neoklassieke bouwwerk werd in de loop van verschillende decennia gebouwd en afgewerkt in 1827. Het is de laatste rustplaats van generaal San Martin, de grote onafhankelijkheidsheld die niet alleen Argentinië de onafhankelijkheid van de Spanjaarden bezorgde maar eveneens Chili, Peru, Bolivië en Uruguay.

Sfeervol Buenos Aires

De San Telmo-wijk van de stad was ooit één van de meest verloederde delen van de stad tot zijn geschiedenis, architectuur en lage huurprijzen in de jaren 60 zorgden voor een toevloed van artiesten en intellectuelen die de wijk een nieuwe impuls gaven. Vandaag de dag is het een kleurrijke wijk doorspekt met artiestenstudio’s, restaurantjes en café’s, antiekzaken en vlooienmarkten. Het is ook de plaats bij uitstek om de tango mee te maken. De plaatsen die hiervoor bij uitstek dienen zijn de zogenaamde "milonga's", gelegenheden waar de lokale bevolking zelf tango gaat dansen (in tegenstelling tot de meer toeristische gelegenheden met tango-shows).

De arbeidersbuurt van La Boca was ooit de plaats waar vele Genuese zeemannen en dokwerkers in de 19de eeuw neerstreken en zich een onderdak verschaften. Vandaag de dag is het een pittoreske buurt geworden die vooral gekend is omwille van de met golfplaten en oud ijzermateriaal opgetrokken huizen die onder invloed van de lokale kunstschilder Benito Quinquela Martin in de meest fleurige en opvallende kleuren werden geschilderd. Vooral het straatje El Caminito bezit met de fel beschilderde façades, de openluchtmarkt van kunstschilders en de authentieke huizen een heel hoog Montmartre-gehalte.

Mondain Buenos Aires

In het moderne San Nicolas-gedeelte van de stad is het Colon-theater terug te vinden. Dit theater is Buenos Aires’ symbool van hoogstaande cultuur en één van de redenen waarom Buenos Aires in het begin van de 20ste eeuw bekend werd als het “Parijs van Latijns-Amerika”. Bij de bouw van het theater dat in 1907 werd afgewerkt werkten drie architecten mee. Toch hield men vast aan de oorspronkelijke plannen en het theater werd een amalgaam van stijlen: Italiaanse rennaissance, Frans, Grieks. De centrale hal telt zeven verdiepingen en heeft zitplaatsen voor bijna 3500 toeschouwers. Meer dan 1000 mensen werken in het theater dat naar verluidt een nagenoeg perfecte akoestiek zou bezitten. Het theater wordt dan ook tot de grote theaters van de wereld gerekend.

Recoleta, ook wel Barrio Norte genoemd, laat een glimp zien van wat sommigen de Gouden Jaren noemen (1880 – 1920): ettelijke pompeuze gebouwen en herenhuizen sieren er de boulevards. In deze wijk ligt ook het Recoleta-kerkhof waar de “rich and the famous” begraven liggen. Het kerkhof toont als het ware een dwarsdoorsnede van de architectuurgeschiedenis van de stad sinds 1882. Vele grote namen uit de Argentijnse geschiedenis liggen hier begraven, inclusief Eva Peron (hoewel sommigen beweren dat dit niet het geval is).

De watervallen van Iguazu

Iguazu is het drielandenpunt tussen Argentinië, Paraguay en Brazilië waar één van de meest indrukwekkende watervallenfenomenen ter wereld te bewonderen valt.

Op de grens van de drie landen komt de Iguazu-rivier samen met de Parana-rivier en stort zich op dit punt over een breedte van 4 km in de diepte (4 x zo breed als Niagara). Door verschillende eilanden in de rivier bestaat het hele watervallenstelsel uiteindelijk uit meer dan 270 watervallen waarvan de hoogste 82 meter in de diepte stort. De watermassa die hierbij betrokken is, maakt van Iguazu een uitzonderlijk spectaculair fenomeen.

De watervallen werden in 1541 ontdekt door Alvar Nuñez Cabeza de Vaca en figureren sinds 1984 op de lijst van natuurlijk werelderfgoed van de Unesco.

Niet alleen de watervallen zelf zijn een bezoek waard, ook de indrukwekkende landschappelijke schoonheid van de tropische regio en de gevarieerde en uitbundige fauna en flora maken van een meerdaags verblijf op deze plek een schitterende kennismaking met een unieke natuur. De naam Iguazu werd afgeleid van een guarani woord (taal van de lokale indianen in Paraguay) wat betekent “groot water”.

Het noordelijke hoogland, de "altiplano"

Een vrij ongekend en minder bezocht gedeelte van Argentinië is het noordelijke hoogland, in het noordwesten van het land. Toch biedt deze regio indrukwekkende natuur, ongekende nationale parken, kleine Andesdorpjes en zelfs één van Argentiniës wijnstreken. Opnieuw voor elk wat wils dus.

Salta is in die regio de grootste stad en zowat de meest koloniale stad van het land. Verschillende koloniale kerken en kloosters sieren er het stadsbeeld en nodigen uit tot een verkennende wandeling. Het is ook een ideaal uitvalspunt voor een bezoek aan die hele noordwestelijke regio. Zeker een bezoek waard zijn de bizar geërodeerde valleien als de Quebrada de las Conchas en de Quebrada de Humahuaca, waar speciale rotsformaties wel natuurlijke beeldhouwwerken lijken. In de loop der jaren en eeuwen sculpteerden felle regens hier in brede valleien het landschap in unieke vormen. Bij het pittoreske plaatsje Purmamarca zorgen mineralen in de bergwanden voor een soort gigantisch abstract kleurenschilderij op de flanken die achter het dorpje oprijzen, El Cerro de los Siete Colores. Zoutvlaktes, reuzencactussen, paleontologische vondsten en nog veel meer vervolledigen het plaatje.

Van pinguïns en walvissen, de natuur in volle glorie

Ergens halfweg Argentinië, zo'n 165 km ten zuiden van het plaatsje Puerto Madryn, vinden we de plaats Punta Tombo, waar duizenden Magellaan-pinguïns jaarlijks komen paren. Punta Tombo heeft dan ook de grootste kolonie Magellaan-pinguïns ter wereld. Bezoekers kunnen er rustig wandelen tussen de ettelijke pinguïns, zien hoe ze hun nesten bouwen en heen en weer huppen op hun “pinguïn-snelwegen” tussen hun nesten en de oceaan om uiteindelijk in grote getale de zee in te duiken. Punta Tombo kreeg op die manier de toepasselijke bijnaam “Pinguïns Highway”. De pinguïns komen er aan in september en blijven er tot maart.

Het Valdes-schiereiland ligt er in de buurt en is één van de belangrijkste wildreservaten van Argentinië. Het figureert sinds 1999 op de lijst van natuurlijk werelderfgoed van de Unesco. Dit schiereiland is een broedplaats voor walvissen, zeeleeuwen en zeeolifanten alsook voor een hele resem watervogels waaronder pelikanen, aalscholvers en oestervangers. Met wat geluk kunnen ook guanaco’s (wilde lama-achtigen) gezien worden. Het schiereiland bevat eveneens het laagst gelegen gebied van Zuid-Amerika, zo’n 40 meter onder de zeespiegel. Langs 200 km kust leven ongeveer 40.000 zeeolifanten, de enige dergelijke kolonie ter wereld (buiten Antarctica) die over land bereikbaar is. Elk jaar worden er ongeveer 10.000 puppies geboren tussen einde augustus en begin november. Een bezoek aan het schiereiland is dan ook een natuurervaring van de bovenste plank.

Imposante gletsjers

En nog is de natuur van het reusachtige Argentinië niet uitgekaart. We kunnen verder zuidwaarts reizen, dwars door de Patagonische steppe, tot bij het stadje El Calafate. Dit stadje werd op de kaart van Argentinië geplaatst als de toegangspoort tot het Glaciares Nationaal Park. De stad ligt aan de zuidelijke oever van het Argentino-meer en dient als uitvalspunt voor tochten naar de verschillende gletsjers die het Nationaal park rijk is. Het N.P. Los Glaciares werd opgericht in 1937 en beslaat een oppervlakte van bijna 730.000 ha. In het park liggen een 47-tal spectaculaire gletsjers en nog eens een 200-tal kleinere gletsjers. Sinds 1981 behoort het park tot het natuurlijke werelderfgoed van de Unesco.

De gletsjers van het park maken allemaal deel uit van de Patagonische ijskap die zich uitstrekt over een groot deel van het extreme westelijke deel van de provincie Santa Cruz (en zich daarnaast ook ten dele in Chili bevindt) en beschouwd wordt als een van de belangrijkste voorraden van drinkbaar water ter wereld. De ijskap bevindt zich op ongeveer 1.500 meter boven zeeniveau en heeft een oppervlakte van ongeveer 14.000 km².

Gletsjers worden ingedeeld in verschillende categorieën, naar gelang de temperatuur van de gletsjer en de morfologie. Een van de bekendste soorten is de “calving”-gletsjer. Dit is een categorie gletsjer waarbij het einde van de gletsjer in contact staat met water, waardoor regelmatig grote stukken van de gletsjer afkalven en als ijsbergen of ijsschotsen wegdrijven. Heel wat gletsjers in het Los Glaciares-park behoren tot deze categorie, waaronder ook de befaamde Perito Moreno gletsjer, één van de grootste ter wereld.

De Perito Moreno-gletsjer is naar schatting ongeveer 30.000 jaar oud en heeft een oppervlakte van bijna 195 km2. De voorste wand van de gletsjer is bijna 5 km lang en op sommige plaatsen bijna 60 meter hoog. Wie wil, kan een kleine minitrekking maken op de ijsreus om zo van dichtbij kennis te maken met dit indrukwekkende natuurfenomeen. Ook een korte boottocht op het Argentino-meer laat u toe de indrukwekkende ijsmuur vanuit een kikvorsperspectief te zien te krijgen, een onvergetelijk spektakel. In elk geval een natuurfenomeen dat de bezoeker werkelijk sprakeloos achterlaat!

De aangroei van de gletsjer duwt het water van de Brazo Rico (deel van het Argentino-meer) samen zodat het waterniveau van deze zijarm tot 30 meter hoger komt te staan dan het Argentino-meer zelf. Hierdoor wordt druk uitgeoefend op de ijsmassa’s. Er ontstaat vervolgens een tunnel met een boog van meer dan 50 meter waarlangs het water van de Brazo Rico terug naar het Argentino-meer stroomt. De erosie die deze stroming veroorzaakt, zorgt uiteindelijk voor een instorting van de boog, een ontzettend spectaculair moment. Dit fenomeen treedt op met heel onregelmatige intervallen. De laatste van deze instortingen deed zich voor op 13 maart 2006, een tweetal jaar na de vorige instorting van maart 2004. In 2004 was het echter 16 jaar geleden dat het fenomeen zich nog had voorgedaan (februari 1988). Wie heel veel geluk heeft, kan dit fenomeen dus voor zijn ogen zien gebeuren, en de ijsmassa's met volle kracht in het Argentino-meer zien storten.
De Perito Moreno beweegt zich voort met een gemiddelde snelheid van 2 meter per dag, ongeveer 700 meter per jaar.

De gletsjer werd genoemd naar Francisco Moreno, oprichter van de Sociedad Cientifica Argentina en actief verkenner van zuidelijk Argentinië.

Vuurland, "Tierra del Fuego", het einde van de wereld

Wie Argentinië van punt tot punt wil bezoeken, kan nog wat verder zuidwaarts trekken tot bij Tierra del Fuego, Vuurland, eveneens een nationaal park. Hier vinden we ook de stad Ushuaia, de meest zuidelijk gelegen stad ter wereld. Ten zuiden van Ushuaia loopt het Beagle-kanaal, het kanaal waarlangs C. Darwin ooit voer op zijn weg naar de westkust van het continent. Een tocht langs dit kanaal laat kolonies zeeleeuwen en zeehonden zien, alsook een rijke vogelpopulatie.

Bezoekers kunnen een tocht maken in het nationaal park van Vuurland en krijgen op die manier een zicht op de omringende bergen, bossen, meren en baaien. Ook even in het stadje Ushuaia flaneren blijft natuurlijk een belevenis, al was het maar voor het gevoel op de rand van de wereld te wandelen. Wie wil, kan ook een bezoekje brengen aan het lokale maritiem museum. Dit museum is ondergebracht in een voormalige gevangenis en toont de geschiedenis van de ontdekking van Antarctica, fauna van de regio, geschiedenis van de eerste nederzetters… De gevangenen werden hier ooit onderworpen aan dwangarbeid in de houtkap. Met een kleine trein werden ze getransporteerd van de gevangenis tot bij de plaats waar ze aan het werk moesten. Een reproductie van deze gevangenistrein rijdt vandaag de dag eveneens een traject tussen Ushuaia en het Tierra del Fuego Nationaal Park en werd met de toepasselijke naam Tren del fin del Mundo (trein van het einde van de wereld) bedacht. Ook dit ritje kan voor de bezoeker een leuke ervaring zijn op de meest zuidelijke tip van Zuid-Amerika.

Het mag duidelijk zijn dat deze culturele en natuurlijke hoogtepunten, samen met nog heel wat onbesproken delen van Argentinië, van het land een absolute topbestemming maken voor elke reiziger.