Brandenburg: Scharmützelsee en Bad Saarow

De streek ten oosten van Berlijn tot aan de Poolse grens is tamelijk onbekend, zelfs voor de Berlijners zelf. Toch zijn er in de deelstaat Brandenburg een paar pareltjes die smeken om ontdekt te worden. Denk maar aan het pittoreske stadje Storkow. Of aan het mondaine kuuroord Bad Saarow, waar je honderd jaar teruggaat in de tijd. De langgerekte, elf kilometer lange Scharmützelsee is dan weer een paradijs voor wandelaars en fietsers. Ook watersportliefhebbers allerlei komen hier zeker aan hun trekken. Je kan niet alleen met een jacht op het meer, ook waterskiërs, kanovaarders, kitesurfers en zwemmers kunnen hier hun gangen gaan.

Bad Saarow: ligging en sfeer

Op zo'n 70 km ten Zuid-Oosten van Berlijn, in het gebied Oder-Spree in deelstaat Brandenburg, vind je de Scharmützelsee. Op het einde van de Scharmützelsee, een langgerekt meer met groene eilandjes, ligt Bad Saarow. Met zijn bijna 5000 inwoners is het de grootste gemeente aan het elf kilometer lange meer. Heb je zin om eens lekker decadent te doen, dan moet je daar zijn. Deze mondaine badplaats en kuuroord voert je wel honderd jaar terug in de tijd, naar de periode van voor de eerste wereldoorlog. De parken en lanen zijn prachtig onderhouden, alles is pico bello in orde. Oude heren lopen in deftig maatpak rond en oudere dames in keurige mantelpakjes. De restaurants die uitkijken op het meer lijken wel kleine kasteeltjes. 's Avonds kan je buiten dineren met een dekentje, aangeboden door het huis, over je knieën. En toch zijn de prijzen hier niet overdreven. Voor minder dan 20 € per persoon heb je al een driegangenmenu. Duitse kost weliswaar, eenvoudig maar daarom niet minder lekker. Een soepje of een slaatje, een stuk vis met aardappel en een toetje.

Geschiedenis

De naam Scharmützel

De naam Scharmützel komt niet van "schermutseling" zoals men wel zou kunnen denken, maar van het Slavische "tschremucha" dat overeenkomt met de Prunus Virginiana. In 1774 telden Saarow, Pieskow en Silberberg slechts zo'n 225 inwoners.

Saarow wordt populair in 1881

In 1881 bezocht dichter-filosoof Theodor Fontane het dorpje Saarow. Hij beschreef zijn bevindingen in zijn boek "Wanderungen durch die Mark Brandenburg". Het was ook hij die de term Märkische Meer bedacht. In 1906/1907 worden de eerste vijf huizen gebouwd. De planning van de villawijk is van Ludwig Lesser, Emil Kopp en Ernst Kopp. Het prachtige gebied is omgeven door bossen en water en trekt al gauw heel wat mensen aan.

Samenvoeging Saarow en Pieskow

In 1907 worden Saarow en Pieskow samengevoegd. Pieskow is het oudste stadsgedeelte van Bad Saarow. De watertoren, die er nu nog steeds staat, wordt in 1908/1909 gebouwd. Het station Saarow-Pieskow dateert van enkele jaren later, namelijk uit 1912. Het is ook in die tijd dat in Pieskow de kunstenaarskolonie "Meckerndorf" ontstond. Max Rosengarten koopt in 1920 de terreinen rond de Scharmützelsee op. In 1922 telt de gemeente 998 inwoners.

Saarow wordt Bad Saarow

In 1923 krijgt Saarow officieel de titel van Bad. Saarow-Pieskow wordt officieel dus Bad Saarow-Pieskow. Het oord wordt een kuuroord, dé genezingsplaats voor huidziekten, en tevens dé ontmoetingsplaats voor de Berlijnse cultuur-en filmscène "Goldenen Zwanziger". Beroemdheden kopen hier grond en bouwen huizen en tweede verblijven. Het postgebouw dateert uit 1925. In 1927 wordt op 175 meter diepte een bron met chloor en calcium gevonden. De temperatuur van het water loopt op tot 35°C. In de jaren '30 werden er in het kuuroord ook internationale schaaktoernooien georganiseerd.

Wereldoorlog I

Daarna volgt een zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de mondaine badplaats. Tijdens WO II kreeg het kuuroord het hard te verduren. Het werd aangevallen en gebombardeerd. Getuige hiervan is de in 2008 onthulde gedenksteen Stolpersteine van Gunter Demnig. SS - leiders en leden van het Rode Leger nemen er hun intrek. In 1947 wordt op het Johannes-R-Becher-Platz een gedenksteen voor de slachtoffers van het fascisme gezet, dat in 1989 verhuisd naar het Waldfriedhof. Ten tijde van de DDR waren grote delen van de gemeente militair domein en dus niet vrij toegankelijk. Toch telde Bad Saarow-Pieskow in 1971 bijna 3500 inwoners.

1998: erkenning als kuuroord

In 1989 wordt het Sovjet-Russische sanatorium voor de bevolking geopend. Tijdens de jaren '90 wordt het centrum heropgebouwd. In 1993 is het inwonersaantal opgelopen tot 4000. Nog steeds ziet men waar het militair domein was. In 1998 wordt Bad Saarow erkend als kuuroord en worden de nieuwe Saarow Therme geopend. In 2002 ontstaat het KUNSTraum Saarow. Oorspronkelijk worden de tentoonstellingen gehouden in een kleine galerie in het postkantoor maar in 2008 verhuisd de vereniging naar het station. In het station bevindt zich nu ook het VVV-kantoor van de streek. Bad Saarow is nu een welstellende, drukbezochte vakantieplaats voor buitenlanders en gestresseerde Duitsers.

Wat te doen op en rond de Scharmützelsee

Boten en jachtjes

Vanuit Bad Saarow vertrekken geregeld toeristenboten van de Weisse Flotte. De boten hebben allemaal een naam van een naburig dorp. Zij maken een toertje over het meer, naar het zuidelijke punt Wendisch Rietz en varen dan terug.
Ook met kleine jachtjes die overal te huur zijn kan je de Scharmützelsee op. De Scharmützelsee is door een hele hoop andere meertjes, kanalen en sluizen bevaarbaar tot Berlijn. Voor sommige delen is een vaarbewijs wel vereist, maar niet voor het Scharmützelmeer. De Scharmützelsee is wel het eindpunt, je kan er maar uit langs de plaats waar je bent binnengevaren, de handbediende sluis van Wendisch Rietz. Op de Scharmützelsee zijn verschillende aanlegplaatsen, die allemaal beheerd worden door de gemeente. Vooral het Saarow Marina Fontanepark, ten noorden van de Scharmützelsee, nabij de landengte, is erg chic en prima in orde. Wel moet je hier een kuurtax per persoon bijbetalen. Tijdens het varen op het meer moet je wel even oppassen voor alle andere motorbootjes en zeilboten, alsook voor de waterskiërs en kitesurfers. Vooral in de zomer wil het daar wel eens hectisch zijn!

Te voet en per fiets: een stevige tocht!

Stevige stappers kunnen het meer rondwandelen. Bedenk wel dat het bijna 40 kilometer is! Per fiets is het zeker prima te doen. Reken toch maar een volledige dag. Een andere mogelijkheid is een eerste overnachting in Wendisch Rietz, dan een dag te voet of met de fiets naar Bad Saarow, daar overnachten en dan langs de andere oever terug naar Wendisch Rietz. Of je kan binnendoor naar het dorpje Storkow, zo'n 15 kilometer verder, ook een stevige maar mooie tocht voor diegenen die te voet gaan.

Kleinere wandelingen: natuur of cultuur

Mensen die het iets bescheidener willen houden, kunnen gewoon in het kuurpark gaan rondwandelen. Je vindt hier een standbeeld van de Moorhexe met haar kat. Model voor deze heks was de schilderes Katherina Kohlhoff. Zij leefde alleen met haar dieren en deed aan waarzeggen en hekserij. Regelmatig vind je pontons die over het meer tussen het riet zijn aangelegd. Zo kan je van dichterbij gaan kijken naar watervogels, broedend in april en met kroost in mei. Zwanen, kuifeenden, waterkippen zijn hier vaste gasten. Echt mooi om te zien hoe ze hun nestje bouwen, zitten te broeden en voor hun nageslacht zorgen.
Met de vijf kilometer lange "Schmeling-Rundwanderweg" kom je voorbij alle belangrijke huizen uit de gemeente. Waar nu het Hotel Esplanade is, logeerde ooit Winston Churchill. De Russische schrijver Maxim Gorki herstelde in het kuuroord van tuberculose. Regisseur Ernst Lubitsch verbleef hier. Ook de helden van het witte doek ten tijde van de stomme film zoals Käthe Dorsch en Harry Liedtke hadden hier een optrekje. Ook die kom je tegen tijdens de uitgestippelde wandeling. Ook leuk is om je te laten vervoeren met een fietstaxi. Je waant je wel in Azië wanneer je met de pousse-pousse door de straten van Bad Saarow zoeft!

Te water: zwemmen en waterfietsen

Verder kan je op verschillende plaatsen gaan zwemmen. Ook waterfietsen en waterskiën behoren tot de mogelijkheden.
Op de rechteroever vind je Bad Saarow Strand. In het Noorden, op de oever van Bad Saarow, is er ook een strandje bij een restaurant met een kleine speeltuin, voor iedereen vrij toegankelijk.

Dierenpark

Naast het Bad Saarow Strand vind je het Fasanen-und Wildpark Bad Saarow met siervogels, chinchilla's, kangoeroe's etc.

Rodelen

Bij Petersdorf is er sinds 2010 een rodelbaan van wel één kilometer lang. De Scharmützel-Bob-GmbH vind je Am Fuchsbau 7 in 15526 Bad Saarow.

Vissen

Ook vissen behoort tot de mogelijkheden van het meer. Hier heb je wel een visvergunning voor nodig. Deze is beperkt geldig en ook maar voor een bepaalde streek. Je kan ze bekomen bij de havenmeester. In het restaurant Saarower Fischtopf in Bad Saarow staan een hele rij infoborden met de verschillende soorten vis die je in het meer kan vissen: paling, baars, snoek, forel, meerval, blikjes, etc.

Cultuur en kuren

Zoals reeds gezegd kan je hier ook voor cultuur terecht. In het station zijn geregeld tentoonstellingen. Verder heb je het Theater am See, met openluchtvoorstellingen. En dan is er natuurlijk ook het kuuroord met de thermen, de modderbaden, de sauna's en het zwembad.

Verblijf

Om te verblijven kan je terecht in de jeugdherberg van Bad Saarow die zich in Saarow-Pieskow bevindt. Ook in de verschillende bungalowparken rond het meer vind je zeker iets naar je zin. Er zijn ook een paar hotels. Verder zijn er ook verschillende campings met caravans en bungalows voor twee tot vijf personen. Heb je een motorboot gehuurd, dan heb je je eigen huisje bij. Bij de Marina's vind je faciliteiten als douches en toiletten. Voor elk wat wils dus, en voor elke beurs.

Meer info over de streek vind je alvast op www.scharmuetzelsee.de. Een boot kan je huren via onder andere www.leboat.com vanuit Potsdam of Marina Wolfsbruch.