Werelderfgoed van Australië – Fraser Island (zandeiland)

Het kleinste continent ter wereld bevindt zich op het zuidelijk halfrond en bestaat voor ruim 70 procent uit woestijngebied en savannes. Niettemin zijn er in Australië enkele van de prachtigste regenwouden te vinden met sprookjesachtige bountystranden. Fraser Island is een UNESCO-werelderfgoed en met 1800 km² aan natuurschoon wereldwijd het grootste zandeiland. Het eiland herbergt niet minder dan veertig zoetwatermeren en mag dus met recht een natuurlijk wereldwonder worden genoemd. Jaarlijks komen er zo'n half miljoen bezoekers van het landschap genieten en om bijvoorbeeld de dingo in zijn natuurlijke habitat te zien. Het langste wandelpad is 90 kilometer.

Inhoud

• Bountystranden en regenwoud
• Tropische oase
• Zoetwatermeren
• Vogels en dingo's
• Toerisme

Bountystranden en regenwoud

Fraser Island bevindt zich voor de kust ten zuidoosten van Queensland. Het grootste zandeiland ter wereld heeft een oppervlakte van ongeveer 1800 km². Het is ruim 120 km lang en 25 km breed (op de smalste plaats slechts 5 km). Opvallend zijn de uitgestrekte bountystranden van niet minder dan 250 kilometer lang, de rode zandsteenformaties en het schitterende laaglandregenwoud. Het is het enige regenwoud dat op zandgrond groeit.

UNESCO

Sinds 1992 staat dit bijzondere eiland op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. Het is tevens het grootste eiland van zowel Queensland als de hele oostkust van Australië.

Tropische oase

De Aboriginals vernoemden het eiland naar de godin K'gari, die na de schepping het natuurschoon op Fraser Island zo mooi vond dat ze er wilde blijven. Conform deze legende noemden de Aboriginals het eiland later 'paradijs'. Het bewijst dat Fraser Island ook in vervlogen tijden en in de vele legenden van de oorspronkelijke bewoners een tropische oase is geweest. In de afgelopen 5000 jaar bewoonden de Aboriginals het zandeiland met enkele permanente nederzettingen.

Thomas Cook

Naar verluidt kreeg Thomas Cook in mei 1770 het eiland als eerste Europeaan in zicht. Enkele decennia later zeilde kapitein Mathew Flinders langs de kust. Hij was in die tijd een van de meest gerespecteerde cartografen. Op Sandy Cape ging hij aan land. De Europese kolonisatie van het eiland, begin 19de eeuw, bleek rampzalig voor de Aboriginals. Er vond een 'grootschalige' houtkap plaats, een soort plundering van de zeer soortenrijke regenwouden waarbij er nog net geen sprake was van kaalslag. Naast de hoge (ca. 70 m) satinay waren ook de houtsoorten Queenslandkauri en de araucária in Europa in trek.

Eliza Fraser
Door gebrek aan voedsel en de opkomst van fatale importziekten waren er eind 19de eeuw nog maar enkele honderden Aboriginals op Fraser Island over. De eerste tijdelijke Europese nederzetting was in 1836 een feit. Het zeilschip Stirling Castle, op weg van Sydney naar Singapore, liep op de rotsen. Het eiland werd vernoemd naar de kapiteinsvrouw – Eliza Fraser – die samen met enkele anderen de scheepsramp overleefde en op het eiland woonde. De schipbreukelingen leefden tussen vijandige Aboriginals en werden zes weken na de scheepsramp gered.

Zoetwatermeren

Fraser Island is ontstaan dankzij de drie vulkaanrotsen Indian Head, Waddy Point en Middle Rock, waaromheen het aangespoelde zand zich honderdduizenden jaren lang afzette en zo het zandeiland vormde. Na de laatste ijstijd steeg de zeespiegel en maakte het eiland zich los van de Australische kust. Van de regenwouden is tegenwoordig nog slechts een klein deel over in het binnenland. Niettemin is het landschap zeer gevarieerd. Met heide aan de kust en (sub)tropisch regenwoud in het binnenland, omringd door de fraaiste, parelwitte stranden van Australië. Onder de 40 zoetwatermeren bevinden zich ook zogenaamde perched lakes, die zich volledig boven de grondwaterspiegel bevinden en door regenwater gevoed worden.

Regenwoud en duinen
Het eiland bestaat voor een deel uit regenwoud met enkele van de zeldzaamste varensoorten en al even zeldzame kikkers en vogels. Verder eucalyptusbossen, mangrovegebieden, heide, veen en zandduinen. Zoals op elk tropisch eiland groeien er palmen en acacia's. De bodem van dit kleine eiland aan de zuidkant van het Great Barrier Reef is sinds ruim 140.000 jaar weer in beweging. Sommige sikkelduinen zijn 250 meter hoog, gevormd door passaatwinden. Duinen die jaarlijks ongeveer drie meter in noordwestelijke richting schuiven door de niet-aflatende zuidoostenwind.

Vogels en dingo's

Dankzij het zeer gevarieerde landschap telt Fraser Island ruim 300 vogelsoorten en is het een geliefd oord voor trekvogels die pendelen tussen Australië en het hoge noorden van het Europees-Aziatische continent, waaronder Siberië. In de mangrovegebieden houdt zich de mangrovehoningeter op, een zangvogel. Op de heide telt Fraser Island ook enkele zeldzame bodemparkieten. De edelparkiet geeft de voorkeur aan het regenwoud. De tientallen zoetwatermeren zijn een trekpleister voor de Isabelle-wulp en de Mongoolse plevier. In vergelijking tot de vogelsoortenrijkdom telt Fraser Island relatief weinig zoogdiersoorten, waaronder dingo's en vleermuizen. Van de insecten is de buldogmier een mierensoort die alleen in Australië en op de naburige eilanden voorkomt.

DNA

Raszuivere dingo's waren vroeger heel gewoon op het eiland. Het aantal dieren met zuiver dingo-dna is echter drastisch afgenomen. Om kruising en ziekten onder de oorspronkelijke dingo-populatie te voorkomen, worden er op het eiland geen honden toegelaten. Het eiland herbergt ongeveer 100 soorten reptielen en 20 soorten slangen.

Toerisme

Er zijn veerbootverbindingen vanaf Hervey Bay en Rainbow Beach naar Fraser Island. Ook de chartervluchten zijn populair. De meeste 'wegen' zijn alleen begaanbaar met terreinwagens (te huur). Aan vakantieresorts en campings geen gebrek. Veel toeristen worden aangetrokken door het bijzondere natuurschoon, en ze willen natuurlijk de dingo in zijn natuurlijke omgeving zien. Bovendien zijn er scheepswrakken uit vervlogen tijden te bezichtigen, waarvan de 'Maheno' zelfs op het strand ligt. Zwemmen in zee wordt afgeraden vanwege de haaien en de sterke stroming. De inlandse meren zijn ideaal om te zwemmen. Naar verluidt is het water zo zuiver dat het drinkbaar is. Zeer fraaie en bekende meren zijn Lake Wabbey en Lake McKenzie.

Wandelen en vissen

Fraser Island is een paradijs voor wandelaars. Onder de trekkingmogelijkheden is de goed verzorgde Fraser Island Great Walk van 90 kilometer lang zeer populair. In de kreken en meren mag overigens niet gevist worden, wel aan de oostkust en aan de veel kalmere westkust. De luchtvochtigheid is altijd hoog op het eiland. Niettemin heerst er een mild klimaat met de meeste regenval in de zomer en herfst (ca. 1200 mm) en een temperatuur tussen de 21 C° en 27 C° met uitschieters naar 34 C°. Men kan gebruikmaken van de comfortabele resorts of kiezen voor een basiscamping met weinig faciliteiten.

Lees verder

• Werelderfgoed van Australië – Ayers Rock (Uluru)