Turku: stad in zuidwest-Finland

Turku (uit te spreken als: Toerkoe) is een stad in het zuidwesten van Finland en is de hoofdstad van de regio Varsinais-Suomi. In 2011 was Turku samen met Tallinn (Estland) de culturele hoofdstad van Europa. Turku heeft ruim 183.000 inwoners en daarmee de vijf na grootste stad van het land. De grote meerderheid van de bevolking spreekt Fins. Door een minderheid wordt er Zweeds gesproken. De tweetaligheid van de stad is terug te vinden in de straatnaamborden. Hierop staat een straat zowel in het Fins als Zweeds vermeld.

Algemene informatie

Turku is de oudste stad van Finland en de voormalige hoofdstad van het land. Turku is een multiculturele stad, omdat zo'n 15.000 inwoners een andere moedertaal spreken dan Fins of Zweeds. Hiervan beslaat de grootste groep uit Russen, Esten, Irakezen en Iraniërs.

Geschiedenis

Turku werd in de 13e eeuw opgericht op de plaats waar de Aura rivier, die de huidige stad in tweeën verdeeld, uitmondt in de Baltische Zee. Velen vermoeden dat de historie van de stad is begonnen met een brief, waarin Paus Gregory lX toestemming gaf om het bisdom te verplaatsen naar wat we nu kennen als de stad Turku. Het was de grootste stad van Finland en ook één van de grootste en meest belangrijke middeleeuwse steden van het Zweedse koninkrijk. De naam van de stad komt van het woord tǔrgǔ wat marktplaats betekent in het oude Russisch. In het Fins is dit vrij vertaald tori.

Dankzij de goede transportverbindingen verhuisden veel mensen en in het bijzonder kooplieden naar Turku. Beetje bij beetje werd de stad groter en welvarender. In die tijd was het stadscentrum gelegen waar nu de Turku kathedraal staat. De meeste gebouwen werden gebouwd van hout, met vele branden als gevolg. Turku Castle, welke is gelegen dichtbij het stadscentrum, was één van de belangrijkste bolwerken op Finse bodem. Ondanks de bescherming van het fort werd het toneel van verschillende middeleeuwse oorlogen.

Het belang van Turku als een bolwerk van het Zweedse rijk in het oosten werd in de 17e eeuw benadrukt door de oprichting van een aantal scholen en overheidsinstellingen. In 1617 werd de provinciale overheid er gevestigd, in 1623 werd het eerste Finse gerechtshof opgericht en in 1640 gaf de koningin van Zweden de opdracht om de eerste universiteit van Finland te vestigen.

In de jaren 1808 tot 1809 bevochten Zweden en Rusland een oorlog met het afstaan van Finland aan Rusland als gevolg. Het Russische rijk kreeg het zeggenschap over Finland en daarmee behoorde de Finse bevolking tot de Russische. In 1809 werd Turku de hoofdstad van een autonoom Finland en de centrale regering van het Groothertogdom werd in de stad geplaatst. Vanwege de historie waren er al belangrijke vestigingen in de stad. In 1812 werd echter besloten om Helsinki te benomen tot hoofdstad. Na de grote brand in 1827 volgde een verplaatsing van alle instellingen naar Helsinki, op de zetel van de aartsbisschop na. Een deel van Turku, gelegen op een heuvel, bleef uit de greep van de vlammen. Op deze heuvel, Luostarinmäki genaamd, staat tegenwoordig een museum waar te zien is hoe mensen leefden in de 19e eeuw. Turku bleef de grootste stad tot 1840.

Verkeer

Turku heeft een functioneel openbaar transport netwerk bestaande uit bus-, tram- en treinvervoer. Ook per weg is de stad goed te bereiken. Het heeft een goede connectie met andere steden, zoals Helsinki en Tampere. Turku heeft ook een luchthaven, die binnenlandse en internationale vluchten uitvoert. Met jaarlijks zo'n 350.000 passagiers kan het worden bestempeld als een kleine luchthaven. Er wordt onder andere gevlogen naar: Helsinki, Riga, Mariehamn, Stockholm en Gdansk.

Klimaat

Gelegen aan de Baltische Zee en met vele eilanden in de Turku Archipelago, heeft Turku een vochtig landklimaat. De stad heeft warme zomers waarop de temperatuur kan stijgen tot 30 °C en relatief koude winters met regelmatige sneeuwval. Met een gemiddelde temperatuur van 17,5 °C is juli de warmste maand van het jaar. Februari is daarentegen de koudste maand van het jaar met een gemiddelde temperatuur van -5,2 °C. De winter begint meestal vroeg in december en eindigt aan het einde van maart. April is de droogste maand van het jaar met 32 mm neerslag. De maanden juli en augustus zijn de natste maanden met 80 mm neerslag.

Onderwijs

Turku is een stad met zo'n 35.000 studenten. Er zijn twee universiteiten en verschillende hogescholen in de stad. De Universiteit van Turku is met 18.000 studenten, de op één na grootste universiteit van Finland. De andere universiteit in de stad is een Zweedse universiteit, de Åbo Akademi. Åbo is de Zweedse benaming van Turku. De Hogeschool van Turku (Turku Ammattikorkeakoulu) is na de Metropolia Hogeschool in Helsinki de grootste hogeschool van het land. Andere hogescholen in Turku zijn Diaconia Hogeschool en Novia Hogeschool.

Bezienswaardigheden

• Turku Kasteel: Kasteel wat dateert uit de 13e eeuw. Hoogtepunten zijn de twee kerkers en prachtige feestzalen. Daarnaast het historisch museum van het middeleeuwse Turku in een doolhof van gerestaureerde kamers.
• Turku Kathedraal: Torent hoog boven de rivier en de stad en is een van de belangrijkste kathedralen van Finland.
• Luostarinmäki: Heeft de grote brand in het begin van de 19e eeuw doorstaan. Nu is er een handwerkmuseum gevestigd.
• Aboa Vetus & Ars Nova: Laat enerzijds de historie van de stad zien en anderzijds moderne kunst.
• Ruissalo: Een schitterend nationaal park net buiten de stad.

Stedenbanden

Turku heeft stedenbanden afgesloten met:

• Aarhus (Denemarken), sinds 1946
• Bergen (Noorwegen), sinds 1946
• Bratislava (Slowakije), sinds 1976
• Constanţa (Roemenië), sinds 1963
• Florence (Italië), sinds 1992
• Gdańsk (Polen), sinds 1958
• Göteborg (Zweden), sinds 1946
• Keulen (Duitsland), sinds 1967
• Rostock (Duitsland), sinds 1963
• Sint-Petersburg (Rusland), sinds 1953
• Szeged (Hongarije), sinds 1971
• Tartu (Estland) sinds 1996
• Tianjin (China), sinds 2000
• Varna (Bulgarije), sinds 1963

Turku heeft samenwerkingsverbanden met:

• Tallinn (Estland)
• Kuressaare (Estland)

Geboren in Turku

• Abraham Niclas Edelcrantz (1754-1821), baron en dichter
• Johan Gadolin (1760-1852), scheikundige, natuurkundige en mineraloog
• Rafael Erich (1879-1946), politicus, diplomaat en hoogleraar
• Bror Wiberg (1890-1935), voetballer
• Paavo Nurmi (1897-1973), atleet
• Olavi Laaksonen (1921-2004), voetballer en voetbalcoach
• Mauno Koivisto (1923), politicus
• Jarno Saarinen (1945-1973), motorcoureur
• Tomi Jalo (1958-2009), voetballer
• Pertti Jalava (1960), componist en musicus
• Dan-Ola Eckerman (1964-1994), voetballer
• Erkka Petäjä (1964), voetballer
• Mika Aaltonen (1965), voetballer
• Marko Kitti (1970), schrijver
• Janne Oinas (1973), voetballer
• Petteri Kaijasilta (1974), voetballer
• Saku Koivu (1974), ijshockeyer
• Peter Enckelman (1977), voetballer
• Niklas Moisander (1985), voetballer
• Kasper Hämäläinen (1986), voetballer
• Jukka Lehtovaara (1988), voetballer
• Riku Riski (1989), voetballer