Limburgse wandelgebieden: het Leudal

Limburg staat bekend om de mooie wandelgebieden. Het Leudal is in dat opzicht wel heel bijzonder. Dit land van bossen, beken, dwergmennekes en ridderverhalen moet u beslist eens gaan bekijken als u een weekendje in Midden-Limburg bent. De drie beschreven wandelingen vormen een uitstekende kennismaking. Dwars door het Leudal loopt een mooie fietsroute. En het Bezoekerscentrum Leudal is een bezoek waard. Regelmatig worden er tentoonstellingen gehouden over de flora en fauna in het gebied.

Inhoud

• Driestromenland Leudal
• Wandelroutes in het Limburgse Leudal
• Rode route
• Groene route
• Blauwe route
• Bezoekerscentrum Leudal

Driestromenland Leudal

Het Leudal ligt tussen de dorpen Haelen, Heythuysen, Roggel en Neer. Een gebied van pakweg 1500 hectare, waarvan ruim 500 hectare in beheer is van Staatsbosbeheer. De streek wordt ook wel het driestromenland van de Leubeek, Zelsterbeek en Haelensche Beek genoemd. In feite maakt het Leudal deel uit van het uitgestrekte zandgebied van Noord-Brabant, Limburg en de Belgische Kempen, ontstaan in de laatste ijstijd toen de wind dikke lagen zand afzette.

De Maas
Het zandpakket wordt ook wel ‘dekzand’ genoemd. Aangezien een groot deel van het achterland sindsdien wordt afgewaterd via de beken van het Leudal naar de Maas zijn er in de loop der tijd diepe ravijnachtige beekdalen in de zandlagen ontstaan. Een deel van het dekzand verwaaide tot stuif- of zandduinen. Ook de verstilde mysterieuze sfeer van deze beboste duinen heeft menige sage en legende vormgegeven.

Wandelroutes in het Limburgse Leudal

In het Leudal zijn verschillende wandelroutes uitgezet. De mooiste zijn de rode, de groene en de blauwe route. Om ze alle drie te lopen hebt u een dag nodig, maar dan hebt u ook genoten van de rijke flora en fauna, misschien oog in oog gestaan met een ree en een ijsvogel gespot. Wellicht ziet u een vos, een havik of andere roofvogels tijdens een van deze wandelingen. Ga dan wel door de week. Dan is het rustig in het Leudal. In het weekend kan het er heel druk zijn met gezinnen en wandelaars uit de omgeving. Pas op voor teken en in het voorjaar voor de eikenprocessierups, maar dat behoeft geen betoog. Zoals voor alle andere wandel- en natuurgebieden geldt:

• Honden aan de lijn.
• Pluk geen planten uit de vrije natuur.
• Voorkom beschadigingen aan of verstoringen van het groen.
• Wandel alleen op de paden.
• Heb respect voor alles wat groeit en bloeit.

Rode route

St. Ursulamolen, 2 km

Langepad

De rode route – uitstekend gemarkeerd met paaltjes – volgt het Langepad naar de molen. Links en rechts ziet u laanbeplanting (acacia en Amerikaanse eik). Links is een naaldbos (grove den) en rechts voornamelijk loofbos (ruwe berk). Verder links bevinden zich ook enkele zandduinen die hier nog een bescheiden hoogte hebben. U bereikt twee holle weggetjes. De eerste voert naar de Koebrug (terugweg). De tweede holle weg leidt van het Langepad over een bruggetje dat als overlaat voor de molen dient en dat een constant waterpeil voor het waterrad garandeert. Vissoorten maken van deze overlaat gebruik om de stroomopwaarts gelegen paaigebieden te bereiken. Hier ziet u een authentiek stukje Midden-Limburgs beekdallandschap.

Watermolen

De molen is eind jaren vijftig van de vorige eeuw gerestaureerd en in gebruik voor educatieve doeleinden. Volgens de legende zou de non St. Ursula, de schutspatrones van de watermolenaars, tijdens een prediktocht in Duitsland bij een beek zijn omgebracht. Het houten beeldje boven de ingang stelt de patrones voor. De kolkende waterstroom komt verderop weer tot rust. Geniet hier van de verstilde schoonheid, geaccentueerd door gele plomp, pijlkruid en blauwe libellen.

Leubeek
U volgt een hol weggetje omhoog, langs grazende Schotse hooglanders. Vervolgens loopt u in een bos, waar u ongeveer 100 meter verder rechtsaf gaat, opnieuw over een hol weggetje en dalend naar de Leubeek met de Koebrug. Een oude meander van de beek is er aan het verlanden. Misschien ziet u hier de ijsvogel. Het Leudal vormt namelijk een van de zeldzamere gebieden waar ‘de blauwe flits’ voorkomt, een rood, wit en blauw gekleurd vogeltje dat in de steile oevers van de Leubeek nestelt.

Koebrug

Links van het pad, achter de Koebrug, ligt een mooi eikenbos. Op de overgang naar de hogere gronden ziet u moeraszegge. Het greppelwater is afkomstig van kwel, ofwel grondwater dat aan de oppervlakte komt. Via dit pad bereikt u het Langepad naar het beginpunt van de wandeling.

Groene route

Kloosterhof, 3,5 km

Beukenlaan

De groene paaltjes brengen u naar het westelijk deel van het Leudal, richting Heythuysen en voor een deel over de St. Elisabethsdreef. Volg het fietspad door deze ‘beukenlaan’. Links bevindt zich het klooster. De afzonderlijke toren is een restant van het in de 13de eeuw gestichte complex. De grachten van de kloostertuin krijgen water van de Leubeek en geven het geheel een ingetogen karakter. Verderop staat een houten werkschuur van Staatsbosbeheer. Na nog eens 100 meter gaat u linksaf, opnieuw een laan in met de Amerikaanse eik. Het pad voert naar een authentiek stukje Midden-Limburgse zandgrond met het spreekwoordelijke bronsgroen eikenhout.

Bosven

De Kloosterhof is een karakteristiek voorbeeld van een in carré gebouwde hoeve, maar opener dan de Zuid-Limburgse boerderijen. Bekijk ook het bakhuisje. Verderop, bij de bosrand, hebt u een mooi uitzicht op de boerderij en het omringende landschap. Rechts passeert u een bosven. Hier ziet u padden en kikkers, en ’s avonds reeën die er komen drinken. Aan het einde van het pad ziet u in de verte de boerderij Speckerhof liggen. U gaat daar linksaf en passeert via de Speckerbrug de Leubeek, met mooie begroeiingen van pijlkruid, egelskop en fontijnkruid.

Duvelskoel

Bij de brug bevindt zich de oudste weidepoel van het Leudal, de Duvelskoel, waar volgens een legende de duivel zich zou ophouden. U volgt de groene paaltjes en bereikt het natte, laaggelegen Elzenbroekbos, een stiltegebied. Uiteindelijk belandt u bij een vijfsprong en daarna bij het fietspad langs de Roggelseweg, waar u linksaf gaat naar de brug over de Leubeek. De watermolen werd in 1944 door de Duitsers verwoest. Op de brug ziet u aan de oevers van het beekje eik-, muur- en steenbreekvaren. Na nog eens 100 meter komt rechts het beginpunt van de wandeling in zicht.

Blauwe route

Sterrenbos, 3 km

Amerikaanse eik
De route leidt u over lange bospaden, waarbij de Amerikaanse eik het geheel het karakter van een laan geeft. U bereikt ‘Den Driehoek’, waar struikheide, de grove den, de ruwe berk en de grassoort bochtige smele in een concurrentieslag verwikkeld zijn. Het bosklimaat zorgt voor een relatief vochtige omgeving met mossen en varens. U ziet er onder andere de buizerd, de havik en de zwarte specht.

Landgoederen

U bereikt het Sterrenbos met een landschapspatroon dat aan een landgoed doet denken. In de vorige eeuw was deze landschapsarchitectuur in de mode. U passeert vervolgens het voor publiek toegankelijke landgoed ‘De Bedelaar’, waar in vervlogen dagen de illustere professor Dubois heeft gewoond. Ook zou volgens de legende in een van de vennen een kasteel zijn verzonken. Over de stuifzandrug passeert u enkele naaldbossen, volgt u een laan met Amerikaanse eiken en arriveert u weer bij het beginpunt van de blauwe route.

Bezoekerscentrum Leudal

Voordat u een wandeling maakt in het prachtige natuurgebied is het misschien handig – als voorproefje – om het Bezoekerscentrum Leudal aan te doen. Regelmatig zijn er tentoonstellingen. En in het museum ontdekt u allerlei wetenswaardigheden over het Leudal en de omliggende dorpen. Voor een souvenir kunt u terecht in het winkeltje. Verder kunt u er een excursie aanvragen, ook in het kader van schoolprojecten en bedrijfsuitjes. Een fraaie fietsroute loopt door het natuurgebied en doet via de fietsknooppunten 49 en 46 het bezoekerscentrum aan.

Lees verder

• Limburgse wandelgebieden: de Meinweg
• De onstuitbare opmars van de vos
• De eikenprocessierups dodelijk voor uw viervoeter