Veendam, een plaats in de provincie Groningen - informatie

Veendam is een plaats in het oosten van de provincie Groningen. Tot de belangrijkste bezienswaardigheden voor toeristen in deze plaats behoort het Veenkoloniaal Museum. In Veendam zijn nog regelmatig stoomtreinen te bewonderen, die er rijden op de Museumspoorlijn STAR. Tot de belangrijkste voormalige inwoners uit de geschiedenis van Veendam behoort de encyclopedist Anthony Winkler Prins.

Geschiedenis

Turfafgravingen

Veendam is in het midden van de 17e eeuw ontstaan als een locatie voor turfafgravingen. Turf is gedroogd veen, dat in het verleden veel als brandstof werd gebruikt. De plaatsnaam 'Veendam' herinnert dus aan het veen dat daar in het verleden op deze plek op grote schaal werd afgegraven. Aan het begin van de 18e eeuw werd Veendam een zelfstandige kerspel (kerkgemeente). Door de bloeiende turfvaart (het vervoer van de turf richting zeehavens), beleefde Veendam vervolgens een behoorlijke groei.

Agrarische industrie

Op den duur werd de grond rondom deze plaats steeds meer voor landbouw gebruikt en ontstond er in Veendam een agrarische industrie (onder meer voor de verwerking van aardappels), die sindsdien altijd een belangrijke rol is blijven spelen in de regionale economie. Aan het einde van de 19e eeuw kwam daarnaast ook de metaalverwerkende industrie op in Veendam en ook dat is sindsdien een constante pijler gebleven in de economie van deze plaats.

Veenkoloniaal museum

In het centrum van Veendam bevindt zich het Veenkoloniaal Museum. Dit museum bestaat sinds 1939, oorspronkelijk zat het boven het politiebureau, maar sinds 1990 bevindt het museum zich in het gebouw van de vroegere R.H.B.S. Sinds 2004 is het gebouw van het museum verbonden met het gebouw van cultureel centrum 'Van Beresteyn'. Hierdoor zitten op deze locatie aan het Museumplein te Veendam veel culturele functies geconcentreerd onder één dak: het museum, de bibliotheek, de muziekschool, theater, enzovoort.

Rigazaal

Het Veenkoloniaal Museum van Veendam is een cultuurhistorisch museum, waarin onder meer aandacht is voor de geschiedenis van de turfafgravingen en landbouw in Veendam en omgeving, doch ook veel aandacht aan het rijke maritieme verleden van de Veenkoloniën. Met name in de eerste helft van de 19e eeuw speelde dit gebied een belangrijke rol in de Nederlandse scheepvaart. De handel vanuit de Veenkoloniën was voor een belangrijk deel gericht op de Oostzee, vandaar dat dit museum in Veendam bijvoorbeeld beschikt over een zaal genaamd de 'Rigazaal'. Het Veenkoloniaal Museum behoort tot de belangrijkste toeristische bezienswaardigheden van Veendam.

Anthony Winkler Prins

Voor het Veenkoloniaal Museum staat een standbeeld van één van de beroemdste voormalige inwoners van Veendam: Anthony Winkler Prins (1817-1908). Hij was vooral bekend als encyclopedist en dichter. Winkler Prins was de hoofdredacteur van de 'Geïllustreerde encyclopedie', die later als eerbetoon naar hem vernoemd is: de Winkler Prins Encyclopedie. Anthony Winkler Prins kwam in 1833 naar Veendam om daar predikant te worden bij de Doopsgezinde Gemeente. Hij was zeer maatschappelijk actief in Veendam, zo was hij onder meer de drijvende kracht achter het oprichten van een kweekschool voor onderwijzers, een Latijnse school voor meisjes, een HBS, een vrijmetselaarsloge en een trammaatschappij.

Museumspoorlijn STAR

Veendam is één van de plaatsen die de Museumspoorlijn STAR aandoet. STAR is een afkorting van de stichting Stadskanaal Rail. Deze organisatie bestaat sinds 1992 en heeft als doel om in de Veenkoloniën als industrieel monument een spoorlijn met stoomtreinen te behouden. Dit houdt onder meer in dat het dus mogelijk is om met een stoomtrein tussen Musselkanaal, Stadskanaal en Veendam te rijden.

Raadhuis Veendam

Veendam beschikt over een prachtig, pittoresk raadhuis. Hoewel het uiterlijk van dit gebouw doet vermoeden dat het veel ouder is, werd het gebouwd in de jaren 1877-1878. Er heeft in 1913 nog een verbouwing (en vergroting) van dit raadhuis plaatsgevonden. In het oude deel van het gemeentehuis bevindt zich de prachtige raadzaal, die als bijnaam draagt: 'de kleine Ridderzaal'. Dit is een populaire locatie voor trouwerijen.

SC Veendam en de Langeleegte

In het verleden had Veendam een profvoetbalclub genaamd SC Veendam. Het stadion van deze club droeg de naam 'de Langeleegte'. Voor SC Veendam speelden onder meer beroemdheden zoals Jurrie Koolhof, Johan Derksen, Pieter Huistra, Hennie Meijer, Ron Jans, Henk de Haan, Henk Nanninga, Ron Jans en Ruben Schaken. Helaas ging deze club in het voorjaar van 2013 failliet.

Algemene informatie over Veendam

Veendam heeft nooit stadsrechten gekregen en is dus officieel een dorp. Het is qua inwoneraantal in de 21e eeuw echter wel de op twee na grootste plaats in de provincie Groningen (na de stad Groningen en Delfzijl) en het is groter dan bijvoorbeeld de stad Appingedam. De plaats Veendam telt anno 2020 ruim 20.000 inwoners en heeft daarmee slechts enkele duizenden inwoners minder dan Delfzijl. De gemeente Veendam (waartoe onder meer ook Bareveld, Wildervank en Zuidwending behoren) heeft telt anno 2020 circa 28.000 inwoners.

Bekende personen die geboren werden in Veendam

Tot de beroemdheden die in Veendam werden geboren behoren de judoka Henk Grol, de museumdirecteur Wim Pijbes (Rijksmuseum), schaatsster Renate Groenewold, PSV-keeper Jeroen Zoet en de beroemde gereformeerde predikant Hendrik de Cock (1801-1842), die een hoofdrol speelde bij de zogenaamde 'Afscheiding van 1834'.

Adres VVV Veendam

VVV Veendam
Museumplein 5
9641 AD Veendam