De mooiste dorpen van Toscane - Cetona

Toscane heeft naast prachtige steden zoals Firenze, Siena, Lucca, Pisa, San Gimignano, Volterra, ... ook tal van kleinere pitoreske dorpen die in het Italiaans "borghi" worden genoemd. Deze "borghi" in Toscane maken net als deze in andere provincies deel uit van de classificatie "I Borghi più belli d'Italia" en zijn internationaal erkend omwille van hun cultuurhistorische waarde.

Ligging Cetona en hoe te bereiken

• Met de auto: Autosnelweg A1 - afrit Chiusi Chianciano Terme
• Met de trein: trein Firenze - Rome: station Chiusi Chianciano Terme

De oorspong van de naam

Waarschijnlijk komt de naam van de vroegchristelijke kerk die in enkele documenten vermeld staat onder de naam "baptisterium Sancti Johannis di Queteno". De naam Queteno is dan weer vermoedelijk een verwijzing naar de rivier "Chieteno" die ten zuiden van Cetona stroomt. In een historisch document uit 1275 wordt deze kerk vermeld als "Sancti Johannis de Scetona" waaruit dan uiteindelijk het woord Cetona zou zijn afgeleid.

Geschiedenis

• 7de- 6de eeuw v.c.: Enkele Etruskische nederzettingen ontstaan op de heuvels rond Chiusi en Sarteano. De eerste nederzetting in de buurt van Cetona is rond Camposervoli.
• 1207: De eerste vermelding van het kasteel van Cetona.
• 1260: Cetona wordt na een lange strijd met Siena, toegevoegd aan de Republiek Orvieto
• 1418: Na de verovering van Cetona door Braccio di Montone, krijgsheer van Perugia, wordt Cetona verkocht aan de Republiek van Siena
• 1556: Na bijna een eeuw onderworpen te zijn aan de Republiek Siena geeft de bevolking van Cetona, moe door de talrijke veroveringsoorlogen, zich zonder verzet over aan het koninklijke leger van het Groothertogdom Toscane wanneer deze aankomt aan de stadspoorten van Cetona. Voortaan behoort Cetona toe aan het Groothertogdom Toscane.
• 1558-69: Cetona wordt onder feodaal recht uitgeleend door de Groothertog Cosimo I aan de familie Vitelli. Dit is het tijdstip waarop een moment van welvaart begint voor Cetona. Na de uitleenperiode waarbij Cetona opnieuw onder gezag komt van het Groothertogdom Toscane duurt deze periode van welvaart door tot aan de éénwording van Italië.

Bezienswaardigheden

Het platteland rondom Cetona is zo adembenemend dat het wel rechtstreeks lijkt weggeplukt uit een landschapsschilderij. De combinatie van olijfbomen, wijngaarden en cipressen is nergens anders in Toscane te bespeuren.

stadsplattegrond en stadsmuren:

Cetona heeft een typisch middeleeuwse stadsstructuur gekenmerkt door smalle straatjes. De stadsmuren hadden oorspronkelijk drie ringen. Momenteel is er nog slechts een gedeelte van de derde muur aanwezig, daterend uit de tweede helft van de 16de eeuw.

Piazza Garibaldi:
Het centrale plein dat de naam Piazza Garibaldi kreeg, werd ontworpen in de tweede helft van de 16de eeuw door Gian Luigi Vitelli. Deze markies van de familie de Medici ontwierp dit ovale plein in renaissance stijl om indruk te maken op zijn opdrachtgever maar het valt onmiddellijk op dat dit plein in feite veel te groot is voor een borgo zoals Cetona. Rondom het plein zijn de belangrijkste gebouwen gegroepeerd. We zien er onder andere het antieke Palazzo Vitelli, de ex 16de eeuwse kerk SS. Annunziata (momenteel gebruikt voor tentoonstellingen) en de kerk S. Michele Arcangelo. De oorspronkelijke kerk werd gebouwd in 1155 maar grondig verbouwd in de 17de eeuw. In de loop der tijd echter zijn tegen deze kerk huizen gebouwd waardoor de kerk vanaf het centrale plein praktisch niet meer zichtbaar is. Verder op het centrale plein zien we nog de loggia, ooit nog gebruikt als overdekte marktplaats en tevens ontworpen door Gian Luigi Vitelli.

Antieke paleizen:

Vanuit het centrale plein steekt men de Rivellino over waardoor men terecht komt in een stijgende straat. In deze straat zijn heel wat antieke paleizen terug te vinden. We vinden er onder andere het justitiepaleis "Palazzo di Giustizia" terug (momenteel rijkswachtkazerne), het 18de eeuwse Palazzo Sgarroni en Palazzo Minutello, momenteel stadhuis en stadsmuseum.

kerk SS. Trinita:
Deze kerk is gelegen aan het plein "piazzetta della Collegiata" en is ongetwijfeld de mooiste kerk van Cetona. De in oorsprong éénbeukige kerk werd gebouwd tussen de 12de en de 13de eeuw. In 1751 werd de kerk uitgebreid en werd een tweede schip toegevoegd. Het vrij simpele interieur bewaart nog enkele originele laat 15de eeuwse fresco's zoals de Madonna Assunto aan de hand van de school van Pinturicchio (1454-1513).

Het oude kasteel:

Nu neemt men de omhoog lopende straat die naar het oude kasteel leidt. In het midden passeert men het kleine straatje "rione delle Monache". Op dit straatje, waarlangs nu woningen gebouwd zijn, was ooit de antieke stadsmuur gebouwd. Van hieruit heeft men een prachtig zicht op het platteland en op het omringende middengebergte dat gedomineerd wordt door olijfbomen en cipressen. Uiteindelijk bereikt men het oude kasteel "la Rocca". Helaas is dit kasteel privé bezit, evenals het prachtige park dat het kasteel omringt. Het is hier dat Cetona ontstaan is. Het kasteel dateert origineel uit de 10de eeuw maar werd in de 16de eeuw verbouwd tot woning en grondig uitgebreid.

18de eeuwse wijk:

Afdalend naar het centrale plein passeert men de tweede ring van de antieke stadsmuren. Vanuit de loggia op het centrale plein neemt men het licht stijgende straatje dat leidt naar de 18de eeuwse wijk, ontworpen in opdracht van Salustio Terrosi die hier in 1750 een prachtige villa met bijhorend park van 15 hectare groot, liet bouwen. Helaas is ook deze villa heden privé bezit.

Buiten de stadsmuren:

Buiten de stadsmuren treffen we het convent van S. Franciscus en het klooster van S. Maria a Belverde aan. Het convent van S. Franciscus werd gesticht in 1212 en is momenteel de hoofdzetel van de Christelijke gemeenschap "Comunità di Mondo X". Het klooster van S. Maria dateert vermoedelijk uit de 11de eeuw en begeeft zich temidden een bos van cipressen en eikebomen. De huidige structuur is deze van 1367 waarbij het oorspronkelijke klooster werd uitgebreid tot 2 verdiepingen met 3 oratorium. Het interieur bewaart nog enkele originele 14de eeuwse fresco's van de school van Orvieto.

Lokale gerechten

Cetona is vooral gekend om zijn olie en wijn en mag dan ook de erkenning dragen van "città dell'olio e del vino". Vooral de wijn "chianti dei Colli Senesi" is geroemd. Het typische locale gerecht dat in ieder restaurant geserveerd wordt, zijn de "pici". Dit is een handgemaakte dikke spaghetti die all'aglione (met look, rode peper en tomaten) of al ragù (vleessaus) wordt geserveerd.