Ik durf niet in de achtbaan! Hoe veilig zijn attracties

De veiligheid van achtbanen en andere attracties in pretparken en op kermissen. De laatste jaren horen we meer en meer jammerlijke berichten vanuit pretparken van over de hele wereld waar een ongeval of incident gebeurd is. Vaak is dat zelfs met dodelijke afloop tot gevolg. Moeten we ons nu echt zorgen beginnen te maken over onze veiligheid en die van onze medepassagiers wanneer we een ritje maken in onze favoriete achtbaan? Het is een vraag die wellicht reeds door het hoofd van menig pretparkbezoeker gespookt heeft. Tijd voor enkele cijfers en harde feiten om zo potentiële angsthazen, al dan niet, gerust te stellen.

Veiligheid in achtbanen en andere attracties

• Onveilige achtbanen en attracties sinds ze in ons midden zijn
• De pioniers van veiligere achtbanen in onze attractieparken
• Ik heb nog steeds bang in een achtbaan, wat nu?
• Een ritje in een achtbaan is veiliger dan deelnemen aan het verkeer
• Is er dan helemaal geen risico in achtbanen?

Onveilige achtbanen en attracties sinds ze in ons midden zijn

Attractieparken bestaan al meer dan een eeuw en de daarbij horende incidenten zijn dan ook geen jaartje jonger. Integendeel zelfs, pretparken hadden in het verre verleden heel wat meer ongevallen te verwerken dan dat vandaag de dag het geval is. Zo gebeurde het wel vaker dat een passagier uit een attractie geslingerd werd of een achtbaantrein ontspoorde en het was evenzeer geen uitzondering dat een park of attractie in vlammen opging door een technisch defect.

Wat betreft veiligheidsvoorschriften waren er in de beginjaren van de twintigste eeuw dan ook amper voorschriften. Achtbanen en andere attracties waren dan ook een nieuw fenomeen. Het grote publiek noch de attractie-uitbaters kenden vaak de gevaren die gepaard gingen met de attracties. Van veiligheidsbeugels, brandvrije materialen en karretjes die vasthingen aan de rails was er toen dan ook nog absoluut geen sprake. Dat terwijl er toen zelfs al achtbanen waren met een looping of zelfs indoorattracties met vuureffecten. Nu hoeft natuurlijk niet iedereen onmiddellijk 's werelds oudste achtbaan in Nederland links te laten liggen.

De pioniers van veiligere achtbanen in onze attractieparken

Met de steeds groter wordende achtbanen vonden onder andere de Amerikaan John Miller (1872-1941) en meer recent de Duitser Anton Schwarzkopf (1924-2001) dat veiligheid meer prioriteit moest krijgen. Daarom ontwikkelden ze een reeks technieken die ervoor zorgden dat de attracties heel wat veiliger werden. Veiligheidsbeugels zorgden er voortaan voor dat de passagiers veilig in hun zitje bleven zitten en upstop- en side friction wheels voorkwamen dat de achtbaantrein ontspoorde. Veel technieken van deze oude genieën worden vandaag de dag nog steeds gebruikt op de moderne achtbanen, van een innovatie gesproken.

Niet enkel de veiligheid van de attracties is sinds hun ontstaan toegenomen, ook de wetten en bepalingen op gebied van attractieveiligheid zijn vandaag de dag enorm verstrengd. Al bestaat er nog geen algemene Europese wetgeving, de meeste landen en verzekeraars eisen dat een park jaarlijks zijn attracties laat keuren. Meestal gebeurd zo’n keuring door onafhankelijke Duitse bedrijven die deel uitmaken van het Technischer Überwachungsverein, kortweg TÜV. Wanneer er dus een recent embleem van één van de vier TÜV-instanties bij een attractie gevonden kan worden mag men er dus vanuit gaan dat de attractie gekeurd is en dus veilig verklaard. Daarnaast zijn steeds meer fabrikanten gespecialiseerd in het bouwen van attracties waardoor het, in tegenstelling tot vroeger, een betrouwbare business geworden is.

Ik heb nog steeds bang in een achtbaan, wat nu?

We moeten ons in de eerste plaats afvragen waarom we bang hebben in een achtbaan of andere sensationele attractie. De reden daarvoor hoeven we vaak niet eens zo heel erg ver te zoeken. Het scherm waar deze tekst nu te lezen staat is mede verantwoordelijk voor de verkleining van de wereld. Door sociale mediasites zoals Twitter en Facebook kan ieder bericht, hoe klein en onbeduidend ook, razendsnel gelezen en verspreid worden. Door de verregaande verspreiding van deze berichten is het daarom best mogelijk dat het lijkt alsof er meer ongevallen gebeuren, terwijl het tegendeel echter waar is.

Niemand hoeft zich natuurlijk gerustgesteld voelen na het lezen van een sussend bericht. Bij deze zijn het echter de cijfers die zwart op wit bewijzen hoe veilig een achtbaan is. Per jaar sterven er wereldwijd zo’n 1.200.000 mensen in het verkeer. Dat aantal is evenredig met 7% van de Nederlandse en 10% van de Belgische bevolking, al slaat het natuurlijk op de hele wereld. Om aan dat cijfer te komen zouden dagelijks een zevental volle Jumbo Jets in de prak gevlogen moeten worden, één jaar lang. Maar wat nog markanter is, dat cijfer komt overeen met 50.000 volle achtbaantreinen per jaar.

Een ritje in een achtbaan is veiliger dan deelnemen aan het verkeer

Als we weten dat er jaarlijks slechts tussen de één en drie personen om het leven komen in een pretpark, mogen we gerust stellen dat een ritje in een achtbaan heel wat veiliger is dan het oversteken van de straat. Misschien kunnen we maar beter alle wagens meteen op de rails plaatsen zoals Fiorano GT Challenge in Ferrari World Abu Dhabi, het park waar ook 's werelds snelste achtbaan staat. We moeten natuurlijk wel onderstrepen dat er ook heel wat gewonden vallen in pretparken. Maar behalve enkele alleenstaande gevallen gaat het hier vaak om niet meer dan een schaafwonde of pakweg een gestoten hoofd, alledaagse dingen die ook in het verkeer gebeuren dus.

Maar wat als één van ons plots deel uitmaakt van die enkele personen per jaar. Wel, de kans dat de attractie daar schuld aan treft is nihil. Doden en gewonden in pretparken zijn meestal te wijten aan lichamelijk factoren zoals een hartstilstand en vaak ook aan het gedrag de persoon zelf. Anderzijds bestaat de mogelijkheid echter wel dat een attractiebediende een fout maakt. Gelukkig is de technologie van vandaag quasi in staat om zichzelf te bedienen waardoor de fouten of vergetelheden van de attractiebediende vaak automatisch gecorrigeerd of gemeld wordt.

Is er dan helemaal geen risico in achtbanen?

Misschien moeten niet alle parken de hemel in prijzen. Strenge veiligheidsregels, attracties die zichzelf in veilige modus zetten en verschillende inspectiebedrijven. Het klinken allemaal logische bepalingen maar toch zijn er nog heel wat landen en parken die het niet zo nauw nemen met de veiligheid. In meer dan 90% van de dodelijke ongevallen gaat het dan ook om parken die zich bevinden in een land in Azië, Afrika of Zuid-Amerika. Gelukkig zijn er genoeg interessante parken in de westerse wereld die deze regels wel correct toepassen en waar we zonder zorgen een kunnen genieten van een dagje achtbaanplezier.

Lees verder

• Oudste achtbaan ter wereld staat in Nederland