Musea in Ardèche houden oude ambacht levend

Papierfabriek Montgolfier, leerlooierij Parchemain du Cuir en wolmakerij Ardelaine houden in de Ardèche geschiedenis van het oude ambacht levend. Eind achttiende eeuw maakten de broeders Montgolfier in hun eigen papierfabriek te Annonay de eerste luchtballon. Nu bevindt zich in hun fabriek het Musée des Papeteries Canson & Montgolfier. Een museum over het oude ambacht van het papiermaken en de eerste ballonvaarders. Even verder in Annonay houdt leerlooierij en perkamentmakerij L’Espace du parchemin du cuir de historie levend. Evenals wolmakerij Ardelaine in st-Pierreville. Drie levendige musea over het oude ambacht. In Musée des Papeteries Canson & Montgolfier tonen schilderijen de historie van de eerste ballonvaarders. Geboren in Annonay maakte Etienne Montgolfier de eerste luchtballon van papier. De stijgkracht ontstond dankzij de lucht in de ballon door een warmtebron in de gondel te verhitten. Daartoe had de ballon aan de onderkant een grote slurfachtige opening.

Etienne Montgolfier

Op 19 september 1783 lanceerde Etienne Montgolfier de eerste vaart met zijn luchtballon van papier maché. In het mandje bevonden zich een eend, haan en schaap, Mensen vond men te gevaarlijk. Koning Lodewijk XIV was zelf getuige van deze vaart.
De ballon belandde in Gonessey, een dorpje op 20 km verwijderd van het vertrekpunt. De burgers zagen er een duivels monster in en sloegen het klein met stokken. Tenslotte liet men het geheel door paarden uit elkaar trekken. Daarom schreef de koning aan zijn burgers een brief om dergelijke wantoestanden voortaan te voorkomen. Op 4 juni 1783 vond de eerste met mensen bemande vlucht plaats. Startpunt was de place Cordeliers in Annonay. Het vuur werd aangestoken met stro en natgemaakte wol.

Aërostatica

Het nieuws van het verbluffende succes bereikte al snel Parijs. Daar volgde een explosie van uitvindingen die de basis vormden van de zogenaamde aërostatica, de leer van het evenwicht van de gassen. Zo ontwikkelde de natuurkundige J.A.C.Charles waterstofgas om de ballon beter te vullen. Zoals de filosoof F.M.GRimm schreef: ‘tijdens alle maaltijden, in de antichambres van onze schone vrouwen evenals op de universiteit, hoort men slechts spreken van experimenten, atmosferische lucht, brandbaar gas, vliegende wagens, luchtreizen.’ Sinds juni 2002 staat Annonay bij Amerkanen bekend als een historische luchtbasis. Twee musea in de Ardèche besteden aandacht aan de historie van de stad en zijn twee beroemde zonen.

Musée des Papeteries, Canson et Montgolfier

Op boeiende wijze toont het Musée des Papeteries, Canson et Montgolfier het ontstaan van papier. Tien zalen verhalen over de historie van het papier maken en de evolutie van de techniek sinds de derde eeuw. Prachtig is een poppenhuis waarin verschillende poppen de papierproductie uitbeelden. Tot slot volgt een demonstratie van handmatig papier maken.

L’Espace du parchemin du cuir

Een paar straten verder in Annonay opende in juni 2010 het museum L’Espace du parchemin du cuir in de voormalige leerlooierij en perkamentmakerij van Annonay. De historie gaat terug tot de vierde eeuw voor Christus. In Annonay ontstond in de vierde eeuw de nijverheid van leerlooien en perkament maken dankzij het heldere water. Nu deelt deze fabriek haar geheimen met bezoekers.

Ardelaine

Wolmakerij Ardelaine bevindt zich In het hart van de Eyrieux Vallei. De natuur is hier prachtig. Gele bloemen op grauwe rotsen en smalle kronkelige wegen. In de diepte kabbelt een stroom water. In de waterstroom veroorzaken diverse blokken basalt sprankelende watervallen. Dankzij de wilde stromen en watervallen is het dal een paradijs om te kanoën, of via een oude spoorbaan te fietsen of mountainbiken. Of gewoon om te zwemmen. Ardelaine verwerkt wol van ongeveer 230 schapenboerderijen tot matrassen, wollen truien en andere waren.

Twee verhaallijnen

Aan de hand van afbeeldingen kan de bezoeker kiezen uit twee verhaallijnen om zo de geheimen van wol te ontdekken. Schapendemonstraties, machines, en gebeurtenissen vertellen hoe het ooit was e nog steeds is. Vroeger gebeurde alles handmatig. Zo moesten acht mannen het waterrad ronddraaien. Later kwam er een paard in de tredmolen. Totdat de Industriële Revolutie (1760-1830) uitbrak. Mensenhanden maakten toen plaats voor machines. Het was een tijd vol godsdienstoorlogen. Protestanten en katholieken bevochten elkaar op leven en dood. Helaas verloor de pastoor van Pierreville het van de protestanten.

Levendig museum

Het museum is vooral een levendig museum. Zo tonen diverse machines in de kelder het productieproces. Een waterradmolen dreef de machines aan. Hoe dat gebeurde toont een reconstructie in Ardelaine. In een grote houten bak draait gestaag een waterrad gevoed door eronder gelegen stromend water. De molen maakte het water wel vet. Daarom moest de wol goed gewassen worden.

Huisnijverheid

De 17e eeuw was ook de tijd van huisnijverheid. In Tournon, Annonay, Privas, Aubenas handelden ze in lakens. Op de markt kochten de wolmakers grote stoffen. Het doordrukken lukte met behulp van hydraulische energie in hun uitgebreide ateliers langs de rivieren. Om de kwaliteit te waarborgen kregen de stoffen een stempel. In de 18e-19e eeuw namen machines het van de mensen over. Minister Jean Baptiste Colbert (1619-1683), zoon van een lakenfabrikant, bevorderde de Franse nijverheid door staatsfabrieken op te richten en de export te bevorderen. Via Koninklijke verordeningen en inspecteurs waarborgde hij de kwaliteit van de productie. Een enorm poppenhuis brengt dit alles in beeld. Van schapen scheren, wol wassen, arbeidsomstandigheden, kortom alles rondom het leven en werk van wolmakers. Van de boer tot aan de verkoper.