Achtergrondinformatie over de Khmers en Angkor Wat

Achtergrondinformatie over de Khmers en Angkor Wat Om een bezoek aan Angkor Wat en de omliggende tempels prettiger te maken, is het handig bepaalde termen en namen te kennen. Het gaat dan om Khmer woorden, namen van koningen, architectuurtermen, etc. Zonder kennis hiervan is een bezoek aan Angkor niet meer dan een paar dagen tempels beklimmen en begrijp je niet de achtergrond van de mensen die ze gebouwd hebben.
Schuingedrukte termen zijn ook in de lijst uitgelegd.

Dansende ApsarasDansende Apsaras

Termen, taal en namen

De Angkor tempels zijn gebouwd ter verering van de goden. Om ze te begrijpen is het nodig meer te weten over de religies Hindoeïsme en Boeddhisme. Onderstaande lijst biedt namen, gebeurtenissen en termen uit de epische verhalen die de mensen destijds aan elkaar vertelden en die in steen vereeuwigd zijn op de tempels.
  • Airavata: Olifant, rijdbeest van Indra, meestal met drie koppen.
  • Apsara: Danseressen uit de hemel die de goden vermaken en aan koningen en helden worden gegeven als beloning. Apsaras komen veel voor als tempelversiering.
  • Asura: Demon, vijand van de goden.
  • Avalokitesvara: Ook bekend als Lokesvara, de Meelevende Bodhisattva. Hij wordt vaak weergegeven als een jonge man met een lotusbloem in de linkerhand en het beeld van Bodhisattva Amitabha op zijn hoofd.
  • Avatar: De incarnatie van een god in de vorm van een mens of dier.
  • Banteay: Khmer voor citadel.
  • Baray: Groot kunstmatig meer voor het opvangen van regenwater.
  • Beng: Khmer voor vijver
  • Bodhisattva: Het ideaal van het Mahayana Boeddhisme: iemand die vrijwillig niet het Nirvana ingaat zodat hij anderen kan helpen.
  • Brahma: De maker van alles. Brahma heeft vier hoofden, vier armen en houdt een scepter, rozenkrans, boog en bedelnap vast. Brahma wordt geboren uit Vishnus navel bij elk begin van de wereld. Hij rijdt Hamsa.
  • Brahmin: Hindoe priester
  • Boeddha: Gautama Siddharta, geboren in 543 v. Chr., de Verlichte.
  • Chakra: Het wiel, symbool van de Boeddhistische wet en de zon.
  • Cham: Inwoner van Champa,
    Goden in het reliëf Churning of the Sea of MilkGoden in het reliëf Churning of the Sea of Milk
    het koninkrijk tijdens Angkor in centraal Vietnam.
  • Churning of the Sea of Milk: Het moment aan het begin van de tijd waarin de Asura en de goden samenwerken. Ze trekken afwisselend aan het lichaam van de naga Vasuki die zich om de berg Mandara heeft gewikkeld. De goden en Asuras roteren de berg 1000 jaar lang om de kosmos – Sea of Milk – te roeren. Dit produceert uiteindelijk het elixir van onsterfelijkheid amrita. De goden hadden beloofd aan de Asuras dat zij de helft zouden krijgen, maar geven het niet waarop de Asuras het proberen te stelen.
  • Devata: Vrouwelijke godheid.
  • Devi: Shivas vrouw in haar goedaardige vorm, heet ook Uma, Gauri, Parvati en Jadanmata.
  • Dikpala: Een van de acht hoeders van de windrichtingen. Ook: dikpalaka.
  • Durga: Shivas vrouw in haar kwaadaardige vorm, heet ook Kali, Chandi en Bhairavi.
    Ganesha rijdt zijn eigen slurfGanesha rijdt zijn eigen slurf
  • Dvarapala: Hoeder van de tempel, meestal uitgebeeld als deurwachter.
  • Gandharva: Hemelse muzikant voor de Apsara's
  • Ganesha: Zoon van Shiva met het hoofd van een olifant. Volgens de legende hakte Shiva het hoofd van zijn zoon af, kreeg spijt, en verving het met de eerste mogelijke wat hij tegenkwam.
  • Garuda: Mythisch beest, half hogel, half man. Vishnus rijdbeest. Tegenstander van de Naga.
  • Hamsa: De goddelijke gans, rijdbeest van Brahma.
  • Hanuman: Aapgeneraal die Rama helpt in de Ramayana.
  • Indra: Vedic god van de lucht, wolken en de moesson. Hoeder van het oosten.
  • Kala: Demon die zichzelf moet opeten. Vaak te vinden over de entree van een tempel als beschermer.
  • Kaliya: Meerhoofdige naga verslagen door Krishna.
  • Kalpa: Tijdcyclus. Aan het einde vernietigd Shiva de wereld en begint een nieuwe kalpa als Brahma opnieuw wordt geboren uit de navel van Vishnu. Een kalpa duurt 8.64 miljard mensenjaren.
  • Kompong: Khmer voor dorp.
  • Krishna: Achtste incarnatie van Hindoegod Vishnu. Held in de Mahadharata.
  • Kurma: Tweede incarnatie van Hindoegod Vishnu in de vorm van een reusachtige schildpad. Kurma ondersteunt de berg Mandara tijdens Churning of the Sea of Milk.
  • Lakshmi: Vrouw van Vishnu, godin van geluk. Haar symbool is de lotus.
  • Linga: Gestileerd beeld van een penis, de essentie van Shiva. Linga zijn vaak simpele rechte stenen in het centrale gedeelte van een tempel.
  • Mahabharata: Hindoe verhaal geschreven tussen 400 v. Chr. en 200 n. Chr.
    Nagabrug bij de Oostelijk BarayNagabrug bij de Oostelijk Baray
  • Mandara: Deze berg draait in de Churning of the Sea of Milk.
  • Meru: Kosmische berg in het Hindoeïsme, centrum van het universum. De goden leven op de top van Meru.
  • Naga: Meerhoofdige slang, geassocieerd met water, vruchtbaarheid en creatie. Vaak hebben nagas vijf of zeven hoofden en het lichaam van een cobra.
  • Nandi: Heilige stier, rijdbeest van Shiva.
  • Phnom: Khmer voor berg of heuvel.
  • Prasat: Khmer voor tempel.
  • Preah: Khmer voor heilig.
  • Rama: Zevende incarnatie van Hindoegod Vishnu in de vorm van een mens. Held van de Ramayana.
  • Ramayana: Romantisch Hindoe epos over de avonturen van Rama tijdens zijn tocht om zijn vrouw Sita terug te krijgen van haar kidnapper, de demon Ravana.
    SteleStele
  • Shiva: Hindoegod, de god van vernietiging en wedergeboorte, tegenpool van Vishnu.
  • Spean: Khmer voor brug.
  • Srah: Khmer voor vijver of bassin.
  • Stele: Rechtopstaand stuk steen met inscripties.
  • Thom: Khmer voor groot.
  • Varman: Khmer voor borstharnas (letterlijk) en beschermer. Alle namen van koningen eindigen op -varman.
  • Vasuki: De naga waarmee de goden en demonen de kosmische oceaan roeren (Churning of the Sea of Milk).
  • Vihara of Vihear: Tempel met een Boeddhabeeld.
  • Vishnu: Hindoe drie-in-een godheid met vier armen, de beschermgod. Vishnu komt op aarde in verschillende gedaanten of avatars.

Architectonische termen

Onderstaande termen uit de architectuur worden gebruikt in de beschrijving van de tempels en zijn handig tijdens een bezoek. In beschrijvingen zul je meestal de Engelse termen tegenkomen, dus die zijn waar nodig toegevoegd.
  • Anastylosis: Methode van herbouwen. Hierin analyseer en nummer je alle delen om ze vervolgens op de originele manier samen te stellen met zo min mogelijk toevoegingen. Nederlandse archeologen gebruikten deze techniek op Java en de Fransen later voor Angkor. Sommige tempels zijn niet volgens deze methode herbouwt, maar met meer toevoegingen. Deze zijn dus in onze ogen minder "origineel".
  • Antarala: Gang die het heiligdom (garbhagrha) verbindt met de voorkamer (mandapa).
  • Antefix: Pinakel of ander ornament op de toren.
    "Bibliotheek" met balusters in de ramen"Bibliotheek" met balusters in de ramen
  • Baluster: Ronde post die een balustrade ondersteunt of in een raam.
  • Balustrade: Reling, op de balusters vind je een balk.
  • "Bibliotheek": In tempels vind je geregeld extra gebouwen, afgescheiden van het hoofdgebouw, die traditioneel als bibliotheken worden omschreven. Het is niet duidelijk of er daadwerkelijk ook boeken in bewaard werden en ze kunnen net zo goed als kleine tempels zijn gebruikt of om heilig vuur te bewaren. Vrijwel elke "bibliotheek" opent naar het westen, behalve in Angkor Wat waar ze ook naar het oosten openen. Engels: library.
  • Colonette: Kleine kolom vaak als decoratie aan beide zijden van een doorgang.
  • Draagbalk: Blok boven een doorgang rustend op beide doorpilaren. Een decoratieve draagbalk is een balk met uitgebeiteld motief, vaak met een belangrijke betekenis. Elke doorgang in een Khmer tempel heeft een dergelijke draagbalk. Er zijn echter ook structurele draagbalken die nodig zijn om het gewicht van de constructie te dragen. In zo'n geval worden ze vaak verborgen. Engels: lintel.
  • Gopura: Entreepavilioen, soms met toren.
  • Kalasa: Een pot gevuld met water en planten als symbool van welvarendheid en voorspoed. Je vindt ze vaak bovenop de tempeltorens.
  • Kroonlijst: Decoratief element bovenop of als bescherming bijvoorbeeld boven een doorgang. De kroonlijst is direct boven de draagbalk. Engels: cornice.
  • Lateriet: Rode, poreuse steensoort die extreem hard wordt na drogen. Engels: laterite.
    Pediment boven een draagbalk toont het gevecht om de kroon tussen apenbroers Valin en Sugriva / Bron: Ding Feng Jun, Wikimedia Commons (Publiek domein)Pediment boven een draagbalk toont het gevecht om de kroon tussen apenbroers Valin en Sugriva / Bron: Ding Feng Jun, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Mandapa: Voorkamer. Pavilioen of veranda voor de hoofdtempel.
  • Pediment: Een driehoekige bekroning boven de draagbalk of doorgang.
  • Pilaster: Ook wel wandpijler genoemd. Een pilaster is een vierkant of rechthoekig afgemaakte pilaar die niet los staat van de muur.
  • Portico: Een portiek die toegang biedt aan een gebouw.
  • Quincunx: Een patroon van vijf objecten met vier op de hoeken en een in het midden.
  • Sema: Boeddhistische grenssteen.
  • Somasutra: Stenen pijp of kanaal waarmee plengwater wordt weggeleid van het object dat wordt gewassen: het beeld in de tempel. Aan het einde is vaak het hoofd van een zeemonster.
  • Stucwerk: Sierpleister dat muren decoratief bedekt. De Khmers gebruikten pleister om bakstenen of lateriet te bedekken. Engels: stucco.

De koningen van Angkor

KoningRegeerperiodeTempels begonnen, herbouwd of zaken toegevoegd
Jayavarman II790-835Rong Chen op Phnom Kulen
Jayavarman III835-877Prei Monti, Trapeang Phong, Bakong
Indravarman I877-886?Preah Ko, Bakong, Indrataka baray
Yasovarman I889-915?Lolei, Bakheng, Prasat Bei, Thma Bay Kaek, Phnom Krom, Phnom Bok, Oostelijke Baray
Harshavarman I915?-923Baksei Chamkrong, Prasat Kravan
Isanavarman II923-928?
Jayavarman IV928?-941?Koh Ker
Harshavarman II941?-944
Rajendravarman944-968Pre Rup, East Mebon, Bat Chum, Kutisvara, Banteay Srei, Srah Srang, Baksei Chamkrong
Jayavarman V968-1000?Ta Keo
Udayadityavarman I1001-1002
Jayaviravarman1002-1010Noord Khleang, Ta Keo
Suryavarman I1002-1049Zuid Khleang, Preah Viheat, Phimeanakas, Koninklijk Paleis, Suryaparvata, Preah Khan, Westelijke Baray, Wat Phu
Udayadityavarman II1050-1066Bapuon, West Mebon
Harshavarman III1066/7-1080
Jayavarman VI1080-1107?Phimai (Thailand)
Dharanindravarman I1107-1112
Suryavarman II1113-1150?Angkor Wat, Thommanon, Chao Say Tevoda, Banteay Samre, Phnom Rung (Thailand), Beng Mealea
Yasovarman II1150?-1165Beng Mealea, Chao Say Tevoda, Banteay Samre, Bakong
Tribhuvanadityavarman1165?-1177
Jayavarman VII1181-1220?Ta Phrom, Preah Khan, Jayatataka baray, Meak Pean, Ta Som, Ta Nei, Banteay Chmar, Angkor Thom, Prasats Chrung, Bayon, Olifantenterras, Ta Phrom Kel, Ziekenhuiskapel, Krol Ko, Srah Srang, Koninklijk Paleis
Indravarman II1220?-1243Prasats Suor Prat, Ta Phrom, Banteay Kdei, Ta Som, Ta Nei
Jayavarman VIII1243?-1295Mangalartha, Preah Palilay?, Bayon, Ta Phrom, Preah Khan, Prasats Chrung, Angkor Wat, Bapuon, Chao Say Tevoda, Banteay Samre, beng Mealea, Leper King terras, Olifantenterras, Preah Pithu, Koninklijk Paleis
Srindravarman1295-1307Ta Phrom, Preah Pithu, Preah Palilay
Srindrajayavarman1307-1327
Jayavarman Paramesvara1327-

Lees verder

© 2010 - 2024 Jantrao, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Angkor Wat in CambodjaAngkor Wat in CambodjaAngkor Wat in Cambodja en de andere stenen tempels in de oude hoofdstad van de Khmer werden gebouwd voor godkoningen. Om…
Cambodja, een land met een wereldwonder!Cambodja, een land met een wereldwonder!Het toerisme is in Cambodja nog maar weinig ontwikkeld, ook al beschikken ze over misschien wel de mooiste tempel ter we…
Tempelcomplex Angkor, de belangrijkste tempels op een rijtjeTempelcomplex Angkor, de belangrijkste tempels op een rijtjeAngkor Wat, gelegen in de provincie Siem Reap in Cambodja, is de belangrijkste tempel van het tempelcomplex Angkor, één…
Hoe bezoek ik Angkor Wat in Cambodja; tips en adviezenHoe bezoek ik Angkor Wat in Cambodja; tips en adviezenAngkor Wat, gelegen in de provincie Siem Reap in Cambodja, is de belangrijkste tempel van het tempelcomplex Angkor, één…

Komodovaraan: de draak van IndonesiëKomodovaraan: de draak van IndonesiëAlles wat je over de in Indonesië levende Komodovaraan kunt vertellen is indrukwekkend. Zijn oorsprong, zijn lengte, zij…
Weetjes over Duitsland: van Alaaf tot WeihnachtenWeetjes over Duitsland: van Alaaf tot WeihnachtenOns buurland heeft van alle landen uit Europa de meeste grenzen met andere landen. Oost en West zijn terug herenigd, maa…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Eigen foto
  • Freeman, Michael en Jacques, Claude (2009). Ancient Angkor. River Books, Bangkok.
  • Lonely Planet Camobija
  • Ervaringen tijdens eigen bezoek in februari 2010
  • Afbeelding bron 1: Ding Feng Jun, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Jantrao (202 artikelen)
Gepubliceerd: 30-10-2010
Rubriek: Reizen en Recreatie
Subrubriek: Buitenland
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.