Kasteel Dussen, een bezoekje waard!

De historie leeft nog volop in ons land. Nederland kent nog heel wat prachtige kastelen waarvan de basis al is gelegd in de middeleeuwen. Kasteel Dussen in het gelijknamige Dussen is daar één van. Kasteel Dussen draagt sporen van bouw en aanbouw in diverse stijlperiodes, wat het bij elkaar een interessant kasteel maakt. Kasteel Dussen is een bezoekje waard!

Dussen

Uit de geschiedenis blijkt dat de Heerlijkheid Dussen al in de twaalfde eeuw bestond, in het grensgebied van het hertogdom Brabant en de graafschap Holland. Enkele heren van der Dussen worden in de twaalfde en dertiende eeuw gemeld. Waarschijnlijk maakte een versterkt huis deel uit van deze heerlijkheid als verblijfplaats van deze heren.

Donjon

Het versterkte huis werd in 1330 door Jan VI van Heusden verbouwd tot een donjon, een versterkte woontoren van een viertal verdiepingen. In deze periode was de versterking vooral gericht tegen acties van de Hollandse graven.

Kasteel

Arend II van der Dussen, kleinzoon van Jan VI van Heusden kreeg in 1387 toestemming van de graaf van Holland om de donjon uit te bouwen tot een kasteel. Opmerkelijk hoe snel de sentimenten voor en tegen de Hollandse graven gericht waren. Arent koos tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten tegen de graaf, maar werd in 1403 hiervoor door de graaf weer vergeven.

Elisabethsvloed

In november 1421, rond de naamdag van Elisabeth voltrok zich een ongekende watersnoodramp, de Elisabethsvloed. Door dijkdoorbraken kwamen grote delen van het land onder water te staan en vonden wellicht zo'n tweeduizend mensen de dood. Het kasteel, dat in deze tijd pas dertig jaar oud was, werd grotendeels door het water verwoest. Muren die wel overeind waren gebleven, werden deels door bewoners gesloopt om stenen te hebben waarmee hun eigen huizen opnieuw konden worden opgebouwd.

Wederopbouw

Het land van Altena, waartoe Dussen behoorde, stond door de Elisabethsvloed voor een deel onder water. Om nieuwe overstromingen te voorkomen diende het land opnieuw van dijken te worden voorzien, een klus waar tussen 1422 en 1460 aan gewerkt werd. Het zou tot 1456 duren voor Floris I van der Dussen en vooral zijn zoon Jan V met de wederopbouw van het kasteel begonnen. Uit deze periode stammen de toegangspoort en de onderste delen van de torens.

Verval en herstel

Door de oorlogshandelingen tijdens de tachtigjarige oorlog had het kasteel schade opgelopen. Toen het kasteel in 1607 werd verkocht aan Walraven van Gent, heer van Oijen, begon deze met een verbouwing om al deze schade te herstellen. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om het kasteel in Toscaanse stijl te herstellen, met een renaissancegalerij op de binnenplaats. Op de gevelsteen boven de deur is het jaartal 1609 aangebracht, het jaar dat het verbouwingswerk gereed kwam. Jammer voor Walraven, maar de kosten van de aankoop en de verbouwing waren zo hoog opgelopen dat hij het kasteel moest verkopen.

Franse tijd

Ook in de Franse tijd liep het kasteel schade op. Ook nu moest deze schade worden hersteld, en ook de toenmalige eigenaar, Eduard van der Schueren, maakte van de gelegenheid gebruik de nodige verbouwingswerkzaamheden te laten uitvoeren. Uit deze periode stamt de bovengalerij.

Bewoners

Opmerkelijk genoeg zou het kasteel lange tijd niet meer door eigenaars bewoond worden. Het waren rentmeesters die het bewind voerden. In 1901 stelde de eigenaar het kasteel ter beschikking aan de zusters Karmelietessen, die het kasteel tot 1920 als klooster gebruikten. De noodzakelijke kapel werd in deze periode bijgebouwd. In 1924 werd het kasteel weer verkocht aan de familie Suringar.

Geschikt voor afbraak

Freule Suringar bewoonde het kasteel tot haar overlijden in 1931. De staat van onderhoud was inmiddels niet best, bij de verkoop van het kasteel werd de aanprijzing gedaan 'zeer geschikt voor afbraak'. Gelukkig wist de gemeente Dussen dit te voorkomen door het zelf te kopen. De gemeente wilde het kasteel als gemeentehuis gaan gebruiken.

Gemeentehuis

Na het nodige restauratiewerk werd het kasteel in 1944 door de oorlog zwaar beschadigd. Nieuw herstelwerk was nodig, maar kon niet meteen na de oorlog beginnen. Het zou tot 1953 duren voor het kasteel opnieuw gerestaureerd was. Het heeft dus allemaal langer geduurd dan de bedoeling was, maar in 1953 kon de gemeente het kasteel dan toch als gemeentehuis in gebruik nemen.

Gemeentelijke herindeling

Door de golf van gemeentelijke herindelingen verdwenen eind negentiger jaren veel kleinere gemeenten. Ook Dussen verloor zijn zelfstandigheid, en het kasteel was niet meer nodig als gemeentehuis. In 2003 ging het kasteel over naar de NV Monumenten Fonds Brabant. Het beheer van het kasteel wordt nu uitgevoerd door de Stichting Vrienden Kasteel Dussen.

Hedendaags gebruik

Gelukkig is het kasteel nog steeds toegankelijk en te bewonderen. Als je over de brug de poort betreedt kun je de binnenplaats met de zuilengalerijen bekijken. Rondleidingen zijn mogelijk. In het kasteel worden speciale evenementen en feesten georganiseerd. Het kasteel heeft in ieder geval ook een gemeentelijke functie overgehouden, het is te gebruiken als trouwlocatie. Als je een bezoekje aan dit kasteel brengt, kun je zelf het kasteel, dat in een prachtige omgeving is gelegen, bewonderen. De moeite waard!