Stockholm ondergronds

Stockholm, behalve natuurstad en cultuurstad, is ook nog een ondergrondse wereld. De Stockholmse metro is snel en efficiënt, en de metrostations zijn ware kunstwerken, vaak gebeiteld uit rots en in de oude staat gehandhaafd, geschilderd in heldere kleuren en fraai belicht. Een miljoen Stockholmers per dag maakt gebruik van de Tunnelbana in het aan het oog onttrokken Stockholm.

Stockholm Tunnelbana

De metro in Stockholm is een van de belangrijkste vormen van openbaar vervoer in de hoofdstad. De Zweden noemen het de Tunnelbana, of kortweg T-Bana. Er zijn drie lijnen die de stad in verschillende richtingen bedienen. De eerste lijn is de groene lijn die in 1950 in gebruik werd genomen. De rode lijn volgde in 1964 en de blauwe lijn stamt uit 1975. Dagelijks worden op de groene lijn ongeveer 451.000, op de rode 394.000 en op de blauwe lijn 171.000 passagiers vervoerd (2005). SL, kortweg Storstockholms Lokaltrafik beheert het metronetwerk met als centrale punt T-Centralen, nabij het Centraal Station van de stad waar de drie lijnen samenkomen.

SL is geheel in handen van de Provincie Stockholm. In totaal omvat het 108 kilometer spoor, 47 ondergrondse stations en 53 bovengrondse stations. Je hebt de zogeheten bergstations, deze zijn uit een berg ontsprongen en je hebt de betonstations, opgebouwd uit beton. Het Stockholmse metro-netwerk is een van de grootste systemen ter wereld, uitgedrukt in lengte ten opzichte van het aantal inwoners. De technische ontwerpen zijn direct overgenomen van het metrosysteem in New York, op een ding na: De metro van Stockholm rijdt links! Dit is een souvenir uit de tijd van voor 3 september 1967, toen Zweden nog links reed.

Groene lijn

• Åkeshov - Skarpnäck
• Alvik - Farsta strand
• Hässelby strand - Hagsätra

Rode lijn

• Norsborg - Ropsten
• Fruängen - Mörby Centrum

Blauwe lijn

• Kungsträdgarden - Hjulsta
• Kungsträdgarden - Akalla

Technisch

Het systeem maakt gebruik van 271 moderne wagons en ongeveer 200 oudere wagons. Een complete metrotrein bevat tot acht oude treinstellen of drie nieuwe treinstellen. De lengte komt hiermee op 140 meter. In een nieuwe trein kunnen ongeveer 414 passagiers worden vervoerd, maar een volgeladen trein bestaat uit circa 1100 passagiers. De moderne treinen zijn sinds 1998 op de rails. De maximumsnelheid van de treinen is 80 km per uur op de rode en blauwe lijnen en 70 km per uur voor de groene lijn.
Om de veiligheid te waarborgen maakt de metro gebruik van een speciaal veiligheidssysteem dat continu informatie uitzendt en oppikt. Remmen komen automatisch in werking als de trein de maximumsnelheid overschrijdt. Het systeem laat toe dat twee treinen elkaar dicht naderen maar voorkomt botsingen op hogere snelheden. Ook is er een ingebouwd systeem dat stop-signalen niet kunnen worden gepasseerd. Oorspronkelijk werden de metrotreinen bediend door een machinist en een treinwacht die de deuren bediende, maar sinds 1980 worden de treinen door alleen de machinist bediend. Geheel automatische besturing is vooralsnog toekomstmuziek.

Stockholm Metro Tickets

Er zijn verschillende kaarten te koop. Deze kun je tonen aan de kaartencontroleur en indien je voorzien bent van een ticket met magneetstrip doe je deze in een van de automaten bij de ingangen van de stations zodat het poortje opengaat. Er zijn kaarten voor 1, 3 en 7 dagen en tevens maandkaarten. Kaarten in de voorverkoop zijn altijd goedkoper. Verkrijgbaar bij kiosken, ticketcenters van SL, en op de stations zelf. Op de vaak extreem lange roltrappen die platforms verbinden is het de gewoonte en bedoeling dat je rechts op de trap gaat staan zodat mensen die willen passeren dit via de linkerkant kunnen doen.

Kunst onder de grond

Wie denkt dat er onder de grond van Stockholm niets te beleven is heeft het mis. Bijna alle stations zijn uitbundig en smaakvol gedecoreerd. Passagiers kunnen genieten van een opwindend mooie en gevarieerde kunsttentoonstelling in de vorm van sculpturen, mozaïeken, schilderijen, inscripties en reliëfkunst. Ongeveer 140 kunstenaars hebben meegewerkt aan deze langste kunstexpositie ter wereld en circa honderd artiesten hebben tijdelijke kunst beschikbaar gesteld. De stations die diep zijn uitgegraven bevatten de mooiste kunst, waaronder het station Kungsträdgarden. De zichtbaar uitgehakte rotsen zijn beschilderd in fraaie dessins, zodat ze nog het meest lijken op kleurrijke grotten. Deze vind je voornamelijk in de stations van de diepst gelegen lijn, de blauwe, die op zo'n 25 meter is uitgegraven.

De stations

De metrostations herken je aan een wit bord met daarop een blauwe T. De laatste jaren hebben er diverse renovaties plaatsgevonden en deze zullen in de toekomst doorgaan. Daar waar nog geen liften op de stations waren, zijn deze nu aangebracht, maar ook zijn er ingrijpender verbouwingen geweest. Een voorbeeld hiervan is station Gamla Stan, dat van een somber donker station is veranderd tot een licht, vriendelijker en open station. Het station Universitetet is opnieuw geschilderd en voorzien van veel nieuw kunstwerk. De stations zijn behalve zeer efficiënt ook nog eens sfeervol. Een metro die van het platform vertrekt geeft eerst een zoemend geluid en de melding "Dörrarna stängs" (=de deuren worden gesloten). Bevind je je vervolgens in de zeer comfortabele trein dan volgt al snel de heldere vrouwenstem "Nästa......." (= volgend station....). Metro's vertrekken in de binnenstad om de 2 tot 5 minuten. Jaarlijks investeert SL twee miljoen Zweedse kronen om het metronetwerk nog aantrekkelijker te maken.

"One thing leads to another. Everything is connected."