Manhattan – Het meest bekende stadsdeel van New York City

In ieders gedachten over New York neemt Manhattan verreweg de belangrijkste plaats in. Wie aan Manhattan denkt, denkt aan Wall Street, aan grote Avenues waar alle grote merken vertegenwoordigd zijn, aan Central Park, aan Broadway, aan Times Square, aan yellow cabs die een duidelijk stempel zetten op het straatbeeld, aan het hoofdkwartier van de VN, aan imposante wolkenkrabbers, enz. Manhattan is niet voor niets het meest bekende stadsdeel van New York, dat dit jaar haar 400-jarig bestaan viert.

Het ontstaan van Manhattan

In 1609, 400 jaar geleden, ontdekte de ontdekkingsreiziger Henry Hudson in dienst van de VOC met het schip De Halve Maen het gebied dat nu bekend is onder de naam New York. Hij gaf het hele gebied de naam "Nieuw Nederland". In 1614 ontstond een eerste Hollandse nederzetting, genaamd Fort Nassau. In 1624 ontstond een tweede, Fort Oranje. In 1624 zeilde een groep van zo’n dertig Nederlandse gezinnen van Amsterdam naar het nu huidige New York, 15 jaar dus nadat Henry Hudson de Hudson rivier opvoer. Bij aankomst in New York Bay vestigden een aantal van deze gezinnen zich in Manhattan. Toen de Nederlanders voet zetten op Manhattan bleek het eiland al bewoond te zijn door “Native Americans”, die een subgedeelte uitmaakten van de inheemse Noord-Amerikaanse bevolking. De aldaar aanwezige indianenstam noemden het eiland “Manna-Hata”. Manna-Hata betekent in de Algonquian taal “Hilly Island” oftewel “eiland van de vele heuvels”, vandaar de naam Manhattan.

In 1625 werd op Manhattan de handelspost "Nieuw Amsterdam" gekozen als de locatie voor de hoofdvestiging van de Nederlandse kolonie. Het jaar daarop in 1626 werd door Peter Minuit, die in dienst was van de WIC (West-Indische Compagnie) en directeur-generaal was van de kolonie Nieuw Nederland in Amerika, het eiland Manhattan Island gekocht voor ongeveer 24 dollar aan snuisterijen (kleden, bijlen, kralen enz.) van de Indianen en veranderde de naam in Nieuw Amsterdam.

De “Schaghenbrief” is het enige bewijs van deze historische gebeurtenis en wordt vaak bestempeld als zijnde de aankoopakte van Manhattan, maar is dat absoluut niet. Het echte aankoopcontract bestaat namelijk niet meer. De Schaghenbrief is een schrijven van Pieter Schaghen die vertegenwoordiger van de Staten-Generaal was en die net terug was uit Nieuw Nederland met het schip Wapen van Amsterdam. In deze brief maakt hij o.a. melding van de aankoop van een stuk land, genaamd Manhattan.

De nederzetting Manhattan groeide voortvarend mede dankzij de geografisch gunstige ligging. De handel van de Nederlandse kooplui omvatte o.a. een florerende bonthandel van beverpelzen en otterhuiden. In deze nederzetting werd op het strategische zuidelijke punt van het eiland Manhattan het Fort Amsterdam gebouwd. Dit fort werd het middelpunt van de handelspost Nieuw Amsterdam.

Van het begin af aan kreeg de nieuwe kolonie Nieuw Amsterdam niet de aandacht van het thuisfront die het verdiende. De Republiek van de Zeven Provinciën was meer geïnteresseerd in het Verre Oosten. Alleen de fameuze Hollandse Gouverneur Pieter Stuyvesant, de man met het houten been, slaagde er in om er iets van te maken. Hij breidde de kolonie uit tot meer dan 6000 mensen. Nieuw Amsterdam bloeide uit tot de grootste Nederlandse koloniale nederzetting in Noord-Amerika.

In 1654 verklaarde Engeland de oorlog aan Nederland en liet Stuyvesant een muur om Nieuw Amsterdam bouwen. De straat die langs de muur liep heette de “Walstraet”, tegenwoordig “Wall Street”. In 1664 arriveerde een Engelse expeditie bij de monding van de Hudson rivier met als doel Nieuw Amsterdam in te nemen, wat hun ook gelukte. Zij doopten onze kolonie om in New York, vernoemd naar de broer van de Britse koning James, de hertog van York. Wij pakten de kolonie een paar jaar later weer terug, maar besloten deze bij de Vrede van Breda op 31 juli 1667 toch maar om te ruilen voor Suriname dat destijds een kolonie was van Engeland. De reden was dat wij dachten met suiker meer geld te kunnen verdienen.
Reeds in die jaren was Nieuw Amsterdam al een smeltkroes van allerlei culturen; zo woonden er grote gemeenschappen Engelsen, Duitsers, Scandinaviërs, Fransen en natuurlijk Nederlanders. Het huidge New York is ontstaan vanuit het oorspronkelijke Manhattan.

Hieronder zie je een aquarelschilderij "Gezicht op Nieuw-Amsterdam/New York" gemaakt door Johannes Vingboons in circa 1665. Waarop bovenaan staat: “Nieuw Amsterdam ofte Nue New Iorx opt’ t.Eylant Man” Te zien is Fort Amsterdam met daarom heen huisjes van Hollandse kolonisten en een windmolen.

Manhattan: één van de 5 stadsdelen van New York City

De stad New York is ingedeeld in vijf stadsdelen (boroughs), waarvan ieder op zich al een grote stad had kunnen zijn. De 5 boroughs zijn:

• The Bronx
• Queens
• Brooklyn
• Manhattan
• Staten Island

Met uitzondering van The Bronx zijn alle boroughs gelegen op eilanden.
Manhattan bestaat hoofdzakelijk uit Manhattan Island gelegen aan de monding van de Hudson River. Deze rivier begrenst het eiland aan de westzijde. De oostzijde wordt begrenst door de East River en de Harlem River aan de noordzijde scheidt Manhattan van The Bronx en het vasteland van de VS. Verschillende kleine eilanden maken ook deel uit van het stadsdeel Manhattan. Dit zijn Randall’s Island, Ward’s Island en Roosevelt Island die alle drie gelegen zijn in de East River. Aan de zuidziide in New York Harbor heb je nog de eilanden Governors Island en het overbekende Liberty Island (Vrijheidsbeeld). Veder behoort nog tot Manhattan U Thant Island (officieel Belmont Island geheten), een gedeelte van Ellis Island, plus nog Marble Hill, een klein stuk land wat niet op Manhattan Island ligt maar op het vasteland wat grenst aan The Bronx.

Binnen Manhattan zijn ook weer diverse wijken; dit zijn eigenlijk grote gemeenschappen die gekenmerkt worden door de bewoners zelf. De wijken die het meest tot de verbeelding spreken en wellicht het meest bekend zijn:

• China Town
• Harlem
• Greenwich Village
• SoHo

Manhattan bestaat uit 2 delen: Lower Manhattan (ook wel downtown Manhattan genoemd) en Upper Manhattan. In Lower Manhattan is voornamelijk het zakelijke gedeelte gevestigd, terwijl in Upper Manhattan de meeste inwoners van Manhattan zich bevinden in de vele woontorens.

Manhattan Island zelf is door bruggen en tunnels met de rest van New York verbonden. De bekendste bruggen zijn de George Washington Bridge en de Brooklyn Bridge. De George Washington Bridge ook bekend als de GW Bridge, is een tolbrug over de Hudson rivier. De brug, gebouwd in 1931, verbindt de wijk Washington Heights in Manhattan met Fort Lee in New Jersey. De Brooklyn Bridge, voltooid in 1883, was 's werelds eerste stalen hangbrug en 20 jaar lang ook de langste. De brug was de eerste verbinding tussen de in die tijd afzondelijke steden Brooklyn en Manhattan. De bekendste tunnels zijn de Holland Tunnel en de Lincoln Tunnel. Beide zijn highway tunnels die onder de Hudson rivier lopen en Manhattan verbinden met de staat New Jersey.

Tot op de dag van vandaag is de Nederlandse oorsprong van New York goed merkbaar in allerlei benamingen. Vooral in het zuidelijke deel van Manhattan zijn veel Nederlandse namen te vinden. Enkele voorbeelden van Nederlandse benamingen:

• Amsterdam Avenue – De Avenue loopt in het noordwesten van Manhattan en kruist Broadway op 72nd Street
• Long Island – een afgeleide van 't Lange Eylandt
• Staten Island – staat voor Staaten Eylandt (vernoemd naar de Nederlandse Staten Generaal)
• Harlem – Haarlem
• Brooklyn – Breukelen
• The Bronx – vernoemd naar Jonas Bronck
• Broadway – Breede Wegh
• Yankees – Jan Kees
• Flushing – Vlissingen
• Coney Island – Conyne Eylandt (konijnen eiland)
• Rhode Island – 't Roode Eylandt
• De Holland Tunnel
• Wall Street – Walstraet

Het Manhattan van nu

De vele bezienswaardigheden die Manhattan heeft, zullen in dit artikel niet behandeld worden. Daarvoor zijn er simpelweg te veel toeristische attracties om ze allemaal uitgebreid te noemen. Wat wel volgt, is een opsomming van items en wetenswaardigheden die betrekking hebben op het huidige Manhattan en die interessant zijn om te weten.

Manhattan is de meest bekende borough van New York. Met een oppervlakte van slechts 87,5 km² (waarvan 28,0 km² water) is het tevens de kleinste borough van de vijf, maar tegelijkertijd ook de dichtst bevolkte borough.

Vandaag de dag is Manhattan hét financiële centrum van de wereld (de New York Stock Exchange / Wall Street), hét mekka van de mode-industrie en de thuisbasis van vele culturele instellingen en parken van wereldklasse. New York wordt the “Big Apple” genoemd; de bijnaam van Manhattan is “Little Apple”, wat al aangeeft hoe belangrijk Manhattan is voor New York. Sterker nog Manhattan is voor de meeste toeristen synoniem aan New York.

De vele wolkenkrabbers presenteren het gevoel “The Sky is the Limit”, dat in Manhattan inderdaad geen grenzen lijkt te kennen. De meeste wolkenkrabbers (skyscrapers) van New York staan in Manhattan. Ook de Twin Towers – die helaas tengevolge van de terroristische aanslagen van 11 september 2001 niet meer bestaan – stonden in Manhattan.

400-jarig bestaan
New York viert op grootse wijze dat 400 jaar geleden in 1609 de ontdekkingsreiziger Henry Hudson in dienst van de VOC het eiland Manhattan ontdekte. De Amerikanen hebben het jaar 2009 omgedoopt tot het "Hudson-jaar" waarmee op feestelijke wijze aandacht wordt geschonken aan het feit dat New York in haar eerste levensjaren bekend stond als Nieuw Amsterdam. Maar niet alleen in de VS ook in ons land wordt aandacht geschonken aan dit 400-jarig bestaan. Zo heeft Martine Gosselink een boek geschreven waar zij uitgebreid ingaat op de Nederlandse oorsprong van New York. Dit boek wat als titel heeft “Nieuw Amsterdam / New York – De Nederlandse oorsprong van Manhattan” zal naar verwachting in juli van dit jaar verschijnen. En Premier Balkenende verrichtte op 6 april van dit jaar de Eerste Slag van het ”Manhattan Vijfje”. Met deze herdenkingsmunt ter waarde van 5 euro gedenkt Nederland de ontdekking van het huidige New York, vierhonderd jaar geleden. Op de ene zijde van de munt staat het Manhattan van 2009; op de andere zijde het Manhattan van 400 jaar geleden. Daarnaast slaat de Koninklijke Nederlandse Munt ook enkele bijzondere verzamelaarsuitgiften: een zilveren “Manhattan Vijfje” en een gouden “Manhattan Tientje”, beide in verzamelaarskwaliteit Proof.
In 1646 waren er ongeveer 400 inwoners in Manhattan. Vandaag de dag meer dan 1,6 miljoen.

In 1626 voor ongeveer 24 dollar gekocht. Vandaag de dag is de taxatiewaarde van de totale waarde van Manhattan Island meer dan 69 miljard dollar.

Broadway is de langste straat van Manhattan (20km) met o.a. het drukke, neonverlichte Times Square, waar een grote zuil met reclame staat.

Op 1 januari 1898 werd in het New Yorkse City Handvest vastgesteld dat elke deelstaat van New York haar eigen gekozen President zou hebben. Deze Borough President (BP of in slang Beep) wordt gekozen voor een ambtstermijn van 4 jaar en hun taak is om de burgemeester van New York op borough gerelateerde zaken te adviseren. De eerste BP van Manhattan in 1898 was August W. Peters; de huidige BP is Scott M. Stringer die in januari 2006 zijn ambt aanvaardde.

Central Park heeft meer dan 25 miljoen bezoekers per jaar en daarmee is dit stadspark in Manhattan het meest bezochte park in de VS.

Het stadsdeel Manhattan heeft geen officiële Borough vlag, maar een vlag die een variant is op de officiële vlag van New York met het zegel van de Borough President in plaats van de stadszegel. Deze vlag wordt in Manhattan gebruikt voor ceremoniële gelegenheden. Op het zegel staat de inscriptie “President of the Borough of Manhattan N.Y.C.". De oranje, witte en blauwe strepen herinneren er aan dat New York City Nederlands erfgoed is en ook de windmolen in het midden symboliseert Nederland.

De allereerste Marathon van New York werd gehouden in 1970 in Manhattan. De marathon telde toen 55 finishers, die rondjes in Central Park liepen. Vanaf 1976 is de marathon verhuisd naar de straten van New York. Het parcours loopt nu door alle deelstaten, maar de laatste kilometers worden traditioneel getrouw afgelegd in Central Park. De Marathon van New York is model geworden voor alle andere grote stedenmarathon waar dan ook ter wereld.
De “Gay Pride Parade” is een jaarlijks festival in Manhattan. Deze mars is één van ’s werelds grootste homoseksuele happenings. In Manhattan ontstond in de wijk Greenwich Village na de Stonewall Riots in juni 1969 de homoseksuele vrijheidsbeweging die tegenwoordig Gay Pride heet. De rellen die toen plaats vonden, heten “Stonewall Riots” en zijn vernoemd naar de Stonewall Inn, een homobar in Greenwich Village. De eerste Gay Pride Parade vond plaats op 28 juni 1970 en verliep van Greenwich Village naar Central Park. Als geboorteplaats van de homoseksuele vrijheidbeweging trekt Manhattan homoseksuele bezoekers van over de hele wereld aan. De komende Gay Pride Parade 2009 zal plaats vinden op zondag 28 juni. Naar verwachting zal de Gay Pride Parade dit jaar nóg meer bezoekers trekken tengevolge van de viering van het 40 jarig jubileum van de Stonewall Riots.