Afdingen in Marokko: hoe kun je afdingen?

Afdingen is heel normaal in heel veel landen maar zeker in Marokko. Wie het bedrag betaalt dat als eerste wordt genoemd wordt zelfs niet helemaal serieus genomen. Afdingen in Marokko moet dus, maar dat kost wel tijd en inlevingsvermogen. Bovendien heeft ieder land zo zijn eigen regels voor dit gebruik. Respect over en weer is bij afdingen in Marokko, maar ook in andere landen zeker gewenst. De rekenmachine ligt op tafel en met een weids gebaar geeft de man tegenover me in de Medina van Marrakech aan dat hij voor 900 dirham de 7 priegelige handjes van Fatima wel wil verkopen. De zilveren sieraden waarvan bekend staat dat ze geluk brengen en onheil afwenden, zien er mooi uit, maar ik weet dat nu het spel van handelen en onderhandelen moet beginnen. Snel reken ik in mijn hoofd uit dat er zeker driekwart van de prijs afmoet en druk de knoppen in van de Japanner. Driehonderd staat er nu in het venster en de man schudt op overdreven wijze zijn hoofd. Buiten wacht iemand die me onderweg is gevolgd en met waarschijnlijk aan het einde van de rit zal zeggen dat ik hem moet betalen voor het feit dat hij met me mee gelopen is door de Medina. Ondertussen doet mijn lijf zeer. Waarschijnlijk heb ik iets gegeten waar ik toch niet tegen kan. Raar is dat niet. Overal hangen de schapen, kippen en koeien zo buiten. Vliegen hebben er vrij spel en ook de vitrines die zogenaamd moeten koelen lijken eerder warm dan koud. Ik voel me afwisselend rillerig en koortsig. Het bekende plein Jemaa-El-Fna in deze stad kan en mag ik echter niet missen en vol goede moed ben ik het asfalt overgestoken dat door de hitte zo zacht is dat je erin wegzinkt. Het plein is op dit moment van de dag nog niet overbevolkt, maar biedt wel plaats aan talloze sinaasappelsapverkopers, buikdansers en een aantal verkopers van theepotjes en ander grut. Iedere sinaasappelsapverkoper schreeuwde me toe dat ik vooral bij hem moest zijn. Ik gebaarde echter dat mijn buik zeer doet en dat het drankje dat ter plaatse wordt gemaakt met handen die niet erg hygiënisch zijn maar niet in die omgeving terecht moet komen. Al snel liep een man met me mee die van alles en nog wat tegen me zei, maar waarvan ik maar de helft begreep. Ik probeerde hem af te schudden, maar die tactiek hielp niet. Hij sprak over berberapotheken, kleren, sieraden en zilveren spullen. Ik probeerde stug door te lopen, maar hij bleef aanklampen. Toen er een politie agent verscheen, deed hij net alsof hij niet bij me hoorde. De Marokkaanse regering heeft een aantal jaren geleden fors beleid geformuleerd als het om deze ,,illegale’’ gidsen gaat en ze worden stevig aangepakt. De mijn glipt echter door de mazen en ik voel me te ziek om de agent er bij te roepen.

Handje van Fatima brengt geluk

Toen ik de handjes van Fatima zag aan het begin van de Medina, stapte ik even iets naar voren om ze te bekijken. Met als gevolg dat een vriendelijke jongeman met meteen verder ,,zijn kraam’’ insleurde. Zeven moet ik er hebben, voor al mijn vriendinnen eentje. Omdat ik ze alle geluk van de wereld gun. De man komt meteen met hele kettingen aanzetten die per stuk minstens 50 euro kosten, maar die wil ik niet. Hij vraagt of ik wel weet wat de handjes van Fatima betekenen en ik antwoord dat ik dat zeker weet en zelfs lange tijd eentje heb gedragen. Ik leg uit dat Fatima de dochter was van de profeet Mohammed en dat zij zorgt voor bescherming en geluk. Met mijn uitleg is hij verguld. Voordat het spel van onderhandelen begint vraagt hij of ik ook Moslim ben. Mijn ontkennend antwoord veroorzaakt een rimpel in zijn voorhoofd. Christen dan? Als ik ook daarop ontken en zeg dat ik meer voor het boeddhisme voel, maar wars ben van dogma’s en regels, weet hij het even niet meer. Hij christendom wordt nog getolereerd omdat Jezus als één van de profeten wordt beschouwd, maar oosterse religies als hindoeïsme en boeddhisme zijn hier een vies woord. Dan maar over op een ander onderwerp. Of ik getrouwd ben. Alweer een negatief antwoord. Hoe dat toch kan dat veel westerse vrouwen geen man hebben. Mijn uitleg dat er in Nederland veel wordt samengewoond, zonder het boterbriefje doet hem opschrikken. In zijn ogen is dat uiterst haram (verboden). Het zweet gutst ondertussen van mijn rug van zowel de spanning als de temperatuur. Mijn darmen spelen weer op, eigenlijk wil ik zo snel mogelijk terug naar het hotel. Of hij mijn bod accepteert vraag ik hem. De 300 dirham in de display van de rekenmachine liggen als een soort beschuldiging tussen ons in. Hij reageert niet eens, vraagt of ik een kopje muntthee wil. Afslaan is onbeleefd, maar ik heb het al zo warm. Dus wordt er een jongetje van de straat geplukt die de thee voor hem gaat halen bij een theeverkoper. Ook zet hij de ventilator aan, omdat hij wel ziet dat het niet zo goed met me gaat.

Berbervrouw

Ik probeer nog eens aan te dringen op de onderhandelingen, maar nu wil hij weten waar ik vandaan kom. Er ontvouwt zich een heel gesprek en nog is er niet gesproken over de mogelijke koop. Ik begin met ongemakkelijk te voelen. Fan wordt er toch weer een knop ingedrukt en daalt de prijs naar 850 dirham. Nog veel te veel weet ik . Van de prijs die gevraagd wordt, moet zeker de helft af en liever nog iets meer. Ik doe zelf nog 50 bij mijn eigen bod en dan komt de thee. Mijn lijf begint steeds meer op te spelen, ik voel me opeens zo naar dat ik denk dat ik ga flauwvallen. Ik probeer nog maar eens te onderhalen en dan zitten wel weer op de zakjapanner te slaan. Hij zakt heel weinig en gooit het dan over een andere boeg. Hij pakt dolken, zilveren theepotten, gekleurde kettingen. Nee die wil ik niet zeg ik, alleen maar die handjes. Mijn geduld raakt een beetje op, omdat mijn lichamelijke toestand met de minuut slechter lijkt te worden. Ik doe er weer wat bij, hij haalt er weer wat af en zo spelen we het spel. Dan zeg ik dat een bepaald bedrag echt mijn limiet is en als hij daar niet tevreden over is, dat ik dan vertrek. Het gezicht tegenover me betrekt en hij verwijt me dat ik dan zijn tijd zit te verdoen. En weet ik wel dat het vrijdag is, de dag waarop alles eerder sluit omdat het de rustdag is van de Moslims en iedereen aan het einde van de dag naar de Moskee gaat? Hij noemt me een echter Berbervrouw die hem niets laat verdienen. Zijn stem weerklinkt steeds luider. De sfeer wordt grimmiger en ik bedenk dat ik deze benadering helemaal niet prettig vind. Je speelt hetzelfde spel met mij als ik met jou probeer ik nog jolig, maar ik heb het gevoel dat ik toch wat op mijn tellen moet passen. Dan staat opeens de baas achter me met een zakje waar hij de handjes van Fatima ingooit en sommeert me het bedrag te betalen dat zijn werknemer heeft genoemd. De man torent in zijn spierwitte djellaba overheersend boven me uit en de woeste blik in zijn ogen bevalt me niet. Toch houd ik voet bij stuk en zeg dat ik die prijs niet betaal. De mannen smoezen in het Arabisch met elkaar en vragen dan waar ik ook alweer vandaan kom. En ze blijven zeggen dat ik een hele goede prijs heb gekregen. Ik doe een beetje water bij de wijn, omdat ik nu echt weg wil. Opeens is het dan goed en met een norsig gebaar wordt het zakje naar me toe gegooid. Ik loop snel weg, met als enige doel voor ogen het bed in mijn hotel.

Buiten staat de semi gids nog steeds op me te wachten, maar hem kan ik er nu echt niet meer bij hebben. Ik laat je de rest van de medina zien zegt hij, maar ik schudt van nee. Lla Sjoekram zeg ik (Bedankt, maar nee) en loop haastig verder. Zijn voetstappen weerklinken achter me en weer stelt hij een vraag. Ik ben ziek zeg ik, malade en moet terug naar mijn hotel. Hoeft niet antwoord hij. Hij neemt me wel mee naar een berberapotheek waar ze voor alles een middeltje hebben. No merci, zeg ik dan zo hard ik kan en schenk verder geen aandacht maar aan hem. Voor me ligt het hotel. Nog een aantal honderd meter en ik heb het gehaald….

Regels voor afdingen

1. Onderhandel alleen als je iets echt wilt hebben. De meeste verkopers zijn niet blij als je tijden met hen aan het sparren bent en dan blijkt dat je het artikel helemaal niet wilde.
2. Ga niet hoger dan de prijs die je in gedachten had. Bepaal dit bedrag vooraf.
3. Wees niet te lyrisch over het artikel. Daarmee verhoogt je je kansen op een goede deal niet bepaald.
4. Toon respect. Dit is in ieder land anders, maar lach niemand uit en gebruik ook geen nare woorden of gebaren.
5. Heb geduld. Het afdingen is een spel met vele regels. Er wordt over van alles en nog wat gesproken, en de verkoop maakt daar maar een klein gedeelte van uit. Wees duidelijk, maar loop niet helemaal over die regels heen want dat levert je zeker geen hoofdprijs op.
6. Wees ook heel duidelijk als het artikel toch te duur voor je is. Het enige wat in dat soort gevallen nog wel eens helpt is weglopen. Is de verkopende partij echt geïnteresseerd dan zal hij je terugroepen en je alsnog de deal aanbieden. Is dat niet het geval dan heb je echt te weinig geboden.