De graftombe van Erkembodo in de Notre-Dame van St-Omer (FR)

In de kathedraal van Notre-Dame in Saint-Omer in Pas-de-Calais bevindt zich de merkwaardige tombe van de heilige Erkembodo. Op de porfieren monoliet, grafsteen van deze heilige, die ons onder andere zou helpen bij depressies, vindt men heden ten dage een overvloed aan kinderschoentjes. Wie was deze heilige, en wat doen die kinderschoentjes daar?

Hoe heet die heilige nu echt?

In de literatuur of op internet vind je zowel Erkembodo, Erkembode als Erkemboden terug. Van der Linden spreekt over "Erkemboden van Thérouanne". In het Engels zowel als in het Frans spreekt men van Erkembode, in het Nederlands gebruikt men zowel Erkembodo als Erkemboden.

Wie was de heilige Erkembodo?

Erkembodo was een benediktijnermonnik die uit Ierland naar de abdij in Sithiu kwam (het huidige Saint-Omer). Hij was er een discipel van de heilige Bertinus (Saint Bertin) de stichter van deze abdij. In 717 werd Erkembodo er abt, en in 723 werd hij verkozen tot bisschop van Terwaan (Thérouanne) terwijl hij abt bleef. Hij was dus zowel opvolger van Sint Omaars (Saint Omer) de eerste bisschop, als van Sint Bertinus, de eerste abt.

Hij zou zijn bisdom Terwaan in alle richtingen te voet doorkruist hebben. Dit is een hele prestatie, want in die tijd strekte dit (verdwenen) bisdom zich uit van Ieper in België tot aan de vallei van de Somme. Deze apostolische tochten waren zeer veeleisend en uitputtend voor hem. Hij stierf dan ook bijna totaal verlamd op 12 april 742. 12 april is daarom zijn feestdag in de katholieke kerk.
Hij werd begraven in de toen nog kleine parochiekerk in de buurt van de tombe van sint Omaars. Daar bleef hij 72 jaar rusten.

De graftombe

De tombe is een massieve monoliet in grijze porfier.Toen de kleine kerk zich door de jaren transformeerde in de grote kathedraal van Notre-Dame kreeg de tombe haar definitieve plaats op het hoofdaltaar. Tijdens de Franse Revolutie werd het stoffelijk overschot verborgen in de kerk van Saint Sépulchre. In 1901 werd het teruggeplaatst in zijn originele tombe. Men vindt er altijd een aantal (kinder)schoentjes op terug.

Waarom die schoentjes?

Vanaf de dood van sint Erkembodo kwamen er van overal pelgrims naar zijn graf, zeggende "hij heeft zoveel voor ons gestapt, laten we nu op onze beurt voor hem stappen." Deze pelgrims zetten hun gebruikte schoenen op het graf als een ex voto om hun lange tocht te bewijzen. Ter gelegenheid van het heilig jaar 1000 staken deze pelgrims soms een beurs met goud in deze schoenen. Dit geld werd gebruikt om de grote romaanse kerk te bouwen die de huidige kathedraal vooraf ging. Op dezelfde wijze werd ook de bouw van de huidige kathedraal door deze giften bekostigd.

Tegenwoordig worden er kinderschoentjes op gezet door ouders die de hulp van de heilige inroepen voor kinderen die moeilijkheden hebben bij het (leren) lopen of problemen hebben aan voeten of benen of bij het stappen.
Deze kinderschoentjes worden van tijd tot tijd weggenomen om aan behoeftige kinderen te schenken.

Gebed

Onderstaand gebed roept de hulp in van de heilige Erkembodo, en vindt men terug in de buurt van de tombe, en op de brochures die in de kathedraal liggen.

Prière pour demander l'aide de saint Erkembode, "le saint qui fait marcher."

Gebed om hulp te vragen aan de heilige Erkembodo, "de heilige die doet marcheren".

Noot bij deze vertaling

De heilige Erkembodo wordt "le saint qui fait marcher" genoemd (de heilige die doet marcheren). Marcheren heeft in het Frans een bredere betekenis dan in het Nederlands. Het wordt ook gebruikt in de betekenis van stappen, lopen, zijn eerste stappen zetten, en ook functioneren (qui met en marche l'univers).
Ik heb door heel het gebed het woord marcheren behouden. Alhoewel stappen, lopen, functioneren etc. misschien mooier Nederlands opleveren, verdwijnt echter het verband dat gelegd wordt tussen al die verzen waar marcheren gebruikt wordt.
Ik heb er ook voor "U" gekozen als aanspreking van God, alhoewel er in het oorspronkelijke gebed Toi staat en niet Vous.
Maar in het Nederlands zou dat echt niet correct klinken.