Vliegtuigongelukken in 21ste eeuw – 2003

Vliegen is op zich een veilige manier van reizen, maar het is niet een feilloze. Er gaat wel eens wat mis en in 2003 zijn een aantal nare ongelukken bijgeschreven in het boek van de luchtvaartgeschiedenis. Toch wordt dit jaar gezien als een dat uitzonderlijk veilig was voor vliegtoestellen. Het ongeluk met de meeste slachtoffers was de laatste crash van het jaar, met Kerstmis. Reizigers en crewleden werden geconfronteerd met pech, fouten, stommiteiten en onvoorziene obstakels die soms een dramatische afloop hadden. Dat is heel droevig voor wie het aangaat. Gelukkig ging het veel vaker goed dan fout en bereikten een paar miljard mensen in 2003 veilig hun bestemming. Al die vliegtuigen vliegen jaarlijks twee miljard passagiers heen en weer.

Benno Baksteen en Hans Heerkens

Vliegen is veilig. Dat zeggen mensen uit de vliegtuigbranche, zoals luchtvaartdeskundigen Benno Baksteen en Hans Heerkens. De cijfers uit de statistieken hebben ze aan hun zijde. In het autoverkeer vallen veel meer slachtoffers (1033 in 2003 alleen in Nederland) dan in het luchtverkeer en er zijn weinigen die daarom de auto laten staan. We willen nu eenmaal reizen, voor werk, voor plezier of vanwege familie. Op een drukke dag op Schiphol vertrekken er bijna 200.000 reizigers per vliegtuig naar elders en ze komen bijna allemaal op het vliegveld van hun bestemming aan. In de zomermaanden vliegen er dagelijks 30.000 toestellen boven Europa en dat is dan alleen nog maar Europa. Wereldwijd is het een wir-war aan lijnen van dalende, stijgende en vliegende toestellen en het gaat bijna altijd goed. Soms gaat het mis, door pech of door een fout of door een ongelukkige samenloop van omstandigheden.

Vliegrampen en veilig jaar

Het jaar 2003 was een uitzonderlijk veilig jaar voor de burgerluchtvaart. Er werd een laagterecord geteld van 25 vliegtuigongelukken met dodelijke afloop. In totaal werden er 677 passagiers en bemanningsleden gedood bij een vliegtuigongeluk. Het jaar 2001 was ook een veilig jaar. Toen werden er 35 ongelukken gerapporteerd, altijd nog tien meer dan in 2003. Er vliegen steeds meer mensen en vliegen wordt steeds veiliger, een trend die zichtbaar is sinds 1989. In vergelijking met het aantal slachtoffers in andere jaren, waren er alleen in 1984 en 1954 minder te betreuren. In 1984 was het aantal 644 en in 1954 was dat 648. Wereldwijd.

Kerstmis en auto-ongeluk

Bij een paar ongelukken komt het "hoeveel pech kun je hebben" boven drijven. Bij de Spanjaarden die vier maanden op vredesmissie in Afghanistan waren geweest en naar huis werden gevlogen, bijvoorbeeld. Of de passagier die een auto-ongeluk had gekregen en per vliegtuigje naar een ziekenhuis werd vervoerd. Bij andere ongelukken komt "hoe stom kun je zijn" naar boven. Bij de piloot die kippig was en toch z'n bril niet opzette. Hij zag het paneel in de cockpit niet goed en dat leidde tot desastreuze fouten. Of het personeel dat op Kerstmis een vliegtuig maar vol bleef stouwen, niet lettende op het gewicht dat veel te hoog was. Of de mensen die op diezelfde Eerste Kerstdag koste wat kost mee wilden en zelfs buiten de passagierslijst om het toestel in kwamen. Over hun ongeduld kunnen ze niet meer vertellen.

Vliegtuigrampen in de burgerluchtvaart 2003

26 december 2003

Op donderdag 25 december vond het vliegtuigongeluk met de meeste slachtoffers van dit jaar plaats. Voor 141 mensen werd Kerstmis 2003 droevig genoeg hun laatste. De Boeing 727van Union des Transports Africains de Guinée wilde met tien bemanningsleden en 163 passagiers vertrekken van Cotonou Airport Benin voor een vlucht naar Libië. Het inchecken was rommelig gegaan en er waren meer mensen aan boord dan officieel ingecheckt en dus ook meer bagage. Tijdens de start was het in de passagierscabine chaotisch. Passagiers stonden en liepen heen en weer omdat ze bij hun vrienden wilden zitten. Ze namen de procedure tijdens de start niet in acht en weigerden te gaan zitten. Ze werden vanuit de cockpit via het communicatiesysteem tot de orde geroepen en de start werd verder ingezet. De neus kwam echter te traag omhoog en het toestel klom nauwelijks. Het vliegtuig raakte een dak van een huisje en klapte door het hek van het vliegveld, crashte en brak in stukken op het nabijgelegen strand. Men kon niet met zekerheid het aantal passagiers en slachtoffers vaststellen. Het zou kunnen dat drie slachtoffers mensen op het strand waren, maar men acht het waarschijnlijker dat het passagiers waren. Het zwaar overladen toestel, de chaotische toestand op het vliegveld, het gebrek aan correcte informatie, de korte startbaan bij Cotonou en de start op het moment van de dag dat het zeer heet was droegen bij aan de fatale afloop van deze Boeing.

16 december 2003

Dinsdag 16 december 2003 was een fatale dag voor de Havilland Otter van Huron Air. De piloot vertrok van Jellicoe in Canada van een strip die vol sneeuw lag. Het toestel kreeg niet genoeg snelheid en de piloot verzuimde de start af te breken. Het werd hem en één van de 2 passagiers fataal.

29 november 2003

Zaterdag 29 november was een dramatische dag voor de Antonov 26 van Force Aérienne Congolaise. Met militaire toestel met 6 bemanningsleden en 18 passagiers maakte op de grond 13 slachtoffers. Ook alle bemanningsleden en 14 van de 18 passagiers kwamen om tijdens de takeoff vanaf Boende Airport in Kongo. Behalve de passagiers was er 672 kg vracht aan boord. De piloot besloot de start af te breken en tijdens de tweede start weigerde een van de wielen. De Antonov schoot de startbaan voorbij en stortte op een lokale markt neer waarbij 13 burgers werden gedood.

17 november 2003

Maandag 17 november 2003 crashte de Antonov 12BP van Sarit Airlines met 13 slachtoffers tot gevolg. Het toestel vertrok van Khartoum-Civil Airport in Soedan en wilde naar Zuid-Soedan vliegen. Behalve de crew waren er 6 buitenlandse collega’s aan boord en 3 beveiligers, een man van de bank en een ingenieur. Het toestel vervoerde tarwe en geld van de Bank of Sudan. Vlak voor de landing crashte het toestel en brandde volledig uit.

8 november 2003

Zaterdag 8 november verongelukte de Shorts SC.7 Skyvan 3M-100 van Trans Guyana Airways. Aan boord waren 3 crew-leden en 4 passagiers. Een passagier en een van de crew overleefden niet. Een landing buiten het vliegveld van Ogle Airport in Guyana werd het toestel fataal.

12 september 2003

Op vrijdag 12 september 2003 liep het niet goed af met de Beechcraft van Willis Lease Finance Corporation. Alle inzittenden, een piloot en 9 passagiers, kwamen om. Het toestel vloog van Funchal Airport in Portugal naar Málaga Airport in Spanje. Vlak na de takeoff stortte het in de Atlantische Oceaan. Waarschijnlijk heeft het toestel het water geraakt na een fout van de piloot.

11 september 2003

Donderdag 11 september 2003 verongelukte een Cessna van Wasaya Airways ongeveer 10 kilometer voor de plaats van bestemming. De piloot en alle passagiers (7) kwamen om. Het toestel vloog van Pickle Lake Airport in Canada naar Summer Beaver Airport, Canada. Tijdens de ingezette landing verloor de piloot de macht over het toestel.

24 augustus 2003

Zondag 24 augustus verongelukte de Let 410 van Tropical Airways. Aan boord waren 2 bemanningsleden en 19 passagiers. Ze kwamen allemaal om. De vlucht was gepland van Cap Haitien Airport in Haiti naar Port-de-Paix Airport, ook in Haiti. Kort na het opstijgen vroeg de piloot toestemming om terug te keren. Een deur van het bagageruim was tijdens de vlucht open gegaan. De noodlanding eindigde in een duik met een crash en brand in een maïsveld tot gevolg.

8 augustus 2003

Vrijdag 8 augustus kreeg de Cessna van Servicios Aéreos Sucre motorproblemen en stortte tussen bomen neer. De Cessna maakte een binnenlandse vlucht in Venezuela. De 13 passagiers kamen levend uit het toestel, één van de 3 bemanningsleden kwam om.

23 juli 2003

Woensdag 23 juli maakte de Cessna van Petroforte Bras. een verkeerde landing en kwam achter de landingsbaan terecht. Het botste op 4 huizen en 3 auto’s en kwam in een veldje tot stilstand. Van de 3 inzittenden kwam een bemanningslid om.

19 juli 2003

Zaterdag 19 juli kreeg de Metro van Ryan Blake Air Charter een fataal ongeluk op de Mount Kenya. Alle inzittenden kwamen om, 2 bemanningsleden en 12 passagiers. Het toestel deed een binnenlandse vlucht in Kenia met Amerikaanse toeristen. Volgens vluchtplan maakte de crew een rondje rondom Mount Kenya en boorde zich vervolgens in een van de pieken van het massief. De crashlocatie was enkele meters onder de sneeuwgrens. Het vliegtuig spatte uiteen en delen daarvan bleven de hele nacht branden.

13 juli 2003

Zondag 13 juli crashte een Let 410 van Ruiban and Duran C.A. Vier van de 8 passagiers kwamen om, de 2 bemanningsleden overleefden de crash. Het toestel was onderweg van Caracas naar San Cristobal in Venezuela, toen het zich in een berg boorde van het Nationaal Park ‘Chorro del Indio’. Het wrak lag hoog in de bergen.

8 juli 2003

Dinsdag 8 juli verongelukte een Boeing 737 van Sudan Airways met 117 mensen aan boord, waaronder 11 bemanningsleden. Het toestel was op weg voor een binnenlandse vlucht in Soedan toen een kwartier na takeoff van Port Sudan de piloot meldde dat er iets niet goed zat met een motor. Het toestel keerde om. De crew had slecht zicht op de landingsbaan en kwam niet goed uit. Het toestel verloor snel hoogte en klapte naast de landingsbaan op de grond en spatte uit elkaar. Alleen een 2 jaar oud jongetje overleefde het ongeluk. Hij werd overgevlogen naar Engeland voor medische behandeling.

26 juni 2003

Donderdag 26 juni crashte een Cessna van Comav Aviation, waarbij alle 4 de inzittenden omkwamen, een piloot en 3 passagiers, twee hulpverleners en een patiënt. De Cessna deed een binnenlandse vlucht in Namibië om een slachtoffer van een auto-ongeluk op te halen. Ze arriveerden ongeveer een kwartier voor zonsondergang op Rooisand Desert Ranch air strip. Omdat het al donker was toen het toestel klaar was voor vertrek, vroeg de piloot aan mensen op de grond of ze hun auto bij de baan wilden zetten met de lichten aan. Die automobilisten zagen hoe het toestel opsteeg en plots snel weer daalde en in de flank van een heuvel klapte. Een van de redenen van het ongeluk was dat de piloot zijn bril niet op had en daarom het instrumentenpaneel niet goed kon zien.

22 juni 2003

Zondag 22 juni crashte een Canadair Jet van Brit Air met 3 bemanningsleden en 21 passagiers aan boord. Een bemanningslid overleefde het niet. Het toestel wilde van Nantes naar Brest in Frankrijk vliegen. Vlak voor Brest-Guipavas Airport ging het mis. Het was een nachtvlucht en tijdens de landing had het toestel last van zijwind. Op het moment dat de bemanning een waarschuwing kreeg dat ze te dicht bij de grond zaten, was het te laat. Er werd nog extra snelheid gemaakt, maar dat mocht niet meer baten. Het toestel had het landingsgestel al uit, kwam in een veld terecht en raakte verschillende obstakels. Alleen de piloot kwam om. De co-piloot en 2 passagiers raakten gewond, maar konden het toestel verlaten voor het in brand vloog. Slechte communicatie in de cockpit werd als een van de oorzaken gezien.

Vredesmissie

26 mei 2003

Maandag 26 mei boorde de Yakovlev 42 van Ukrainian-Mediterranean Airlines zich in een berg. Alle inzittenden (75) kwamen om. Het toestel vloog van Kirgizië naar Turkije met 62 Spanjaarden aan boord die terugvlogen na een vredesmissie in Afghanistan. De tussenstop in Trabzon was een brandstof stop. Het was mistig en de landing liep helemaal fout. Ook een doorstart maakte dat niet meer goed. Het toestel zat te hoog bij de eerste landingspoging en in plaats van cirkelen over zee om hoogte te verminderen, draaide de piloot het toestel landinwaarts en raakte toen een berg nabij Trabzon aan de Zwarte Zee. De crew was slecht op de hoogte van de situatie rond het landingsgebied en had zich niet aan de protocollen gehouden die horen bij een doorstart. Ze hadden zich ook niet goed aan de hoogte gehouden bij het inzetten van de landing.

Gran Canaria

Twee dagen na de crash werden de lichamen van de Spaanse slachtoffers naar Spanje gevlogen. De 62 slachtoffers werden in kisten met daarop de Spaanse vlag en met militaire eer langzaam in drie Hercules vrachttoestellen gedragen in Trabzon. Een militaire kapel speelde plechtige muziek tijdens de ceremonie. De slachtoffers werden door forensische experts aan de hand van gebitsgegevens, trouwringen en militaire tags geïdentificeerd. Hun lichamen waren ernstig verbrand. De peacekeepers waren op een vier maanden durende missie geweest. In tegenwoordigheid van Koning Juan Carlos werd er een herdenkingsbijeenkomst gehouden op Gran Canaria.

4 april 2003

Vrijdag 4 april crashte een Beechcraft van FS Corsair Inc, met 6 dodelijke slachtoffers tot gevolg. Een passagier overleefde het ongeluk, maar was wel zwaargewond. De Beechcraft boorde zich in een gebouw in Fitchburg na een vlucht vanuit New York. Een bewoner werd lichtgewond. Het toestel maakte scherpe bochten en rolde bijna op z’n kop en maakte daarna nog een duik. De piloot hield ervan om scherpe bochten te maken. De man bleek niet gezond te zijn en had niet lang voor de vlucht nog meningitis gehad, maar zijn gezondheidstoestand en medicijngebruik niet bij de autoriteiten gemeld. Hij gebruikte medicijnen die vliegvaardigheden beïnvloeden. De capriolen die hij onder invloed van die medicijnen uitvoerde werden hem en vijf passagiers fataal.

27 maart 2003

Donderdag 27 maart vloog een Twin Otter van Air Regional in een berg, waarbij de 2 bemanningsleden de dood vonden. De 14 passagiers overleefden de crash. Het toestel deed een binnenlandse vlucht in Indonesië en vloog drie minuten na de takeoff tegen de berg.

6 maart 2003

Donderdag 6 maart crashte de Boeing 737 van Air Algérie waarbij 6 bemanningsleden en 96 passagiers werden gedood. Een passagiers overleefde de ramp. De Boeing vertrok vanaf Tamanrasset-Aguemar Airport voor een binnenlandse vlucht in Algerije. Tijdens de start viel een motor uit terwijl het toestel net los van de grond was. Het toestel klapte weer neer en brak op anderhalve kilometer van de startbaan.

1 maart 2003

Op zaterdag 1 maart crashte een Let 410 van de Borki Air Club met 23 parachutisten aan boord. De 2 bemanningsleden en 9 parachutisten vonden op Borki Airport in Rusland de dood. De Let 410 was een toestel dat werd gebruikt voor skydiving vluchten vanaf het vliegveld van Borki. Op de dag van het ongeluk waren er 23 skydivers aan boord, een veel te hoog aantal voor het toestel waar 12 het maximum is. Ze zaten op de vloer in het toestel en een zat op het moment van het ongeluk op het toilet van de 618 kilo overladen Let. Op een hoogte van 3900 meter prepareerden 11 skydivers hun sprong toen de Let 410 door het verschuiven van het gewicht in disbalans raakte en in de lucht min of meer tot stilstand kwam. De crew had geen controle meer over het toestel en het viel als een baksteen naar beneden. Verschillende skydivers werden uit het toestel geslingerd en het vliegtuig crashte in een veld.

31 januari 2003

Op vrijdag 31 januari stortte de Ilyushin 76 van Euro Asia Aviation vlakbij Baucau neer. Vier bemanningsleden en de 2 passagiers overleefden het ongeluk niet. Het toestel met vracht en 2 passagiers vloog van Macau naar Baucau op Oost-Timor met 31 ton aan telecommunicatieapparatuur aan boord dat bestemd was voor een Portugees bedrijf. Het contact tussen toestel en luchthaven Baucau verliep niet goed en het toestel naderde de landingsbaan verkeerd. De eerste landing werd afgebroken en de tweede landing ging ook niet goed. In de cockpit was miscommunicatie en het toestel klapte op de grond, terwijl hij met zijn vleugeltip nog een huis in aanbouw raakte. Alle inzittenden vonden de dood.

24 januari 2003

Vrijdag 24 januari crashte een Gulfstream van African Commuter Services in Kenia. Twee van de 3 bemanningsleden kwamen om en één van de 9 passagiers. Het toestel wilde een binnenlandse vlucht maken in Kenia, toen het tijdens de takeoff mis ging. Hij maakte niet genoeg hoogte en raakte stroomdraden. De vleugels werden afgerukt en de Gulfstream crashte ondersteboven tegen een huis.

Minister

Aan boord waren Keniaanse officials en Labour Minister Ahmed Khalif was een van de dodelijke slachtoffers. Het toestel was te zwaar geweest voor een veilig vertrek. De Gulfstream was bij eerdere ongelukken betrokken geweest en door de verzekering afgeschreven. Toch werd het verkocht, zo goed en zo kwaad het kon gerepareerd en met gewijzigd registratienummer weer de lucht in gestuurd.

17 januari 2003

Op vrijdag 17 januari ging het mis met de Antonov van Aerocom nabij Ndjolé in Kongo. De vijf bemanningsleden en twee passagiers kwamen om. De Antonov wilde van Kongo naar Kameroen vliegen met vracht en twee passagiers. Toen boven Kongo de navigatieapparatuur uitviel, cirkelde de piloot vier keer boven de stad Ndjolé. Tijdens het vijfde rondje stortte hij neer tegen een beboste heuvel.

9 januari 2003

Donderdag 9 januari crashte een Fokker Fellowship 1000 van Transportes Aéreos. Alle inzittenden, 5 bemanningsleden en 41 passagiers, vonden de dood. Het toestel maakte een binnenlandse vlucht in Peru, van Lima naar Chachapoyas Airport in de Amazone regio, met een stop in Chiclayo. Niet ver voor het eindstation raakt het een berg, de Cerro Coloque. Reddingswerkers vonden het wrak twee dagen na de crash. Dit vliegtuig was tot 1995 als presidentieel toestel gebruikt.

8 januari 2003

Woensdag 8 januari crashte de BAe-146 van Turkish Airlines met 75 slachtoffers tot gevolg. Vijf passagiers overleefden de ramp. Het toestel vertrok van Istanboel naar Diyarbakir en naderde de eindbestemming in dichte mist. Het sloeg in de grond en brak.

8 januari 2003

Woensdag 8 januari crashte een Beechcraft van US Airways Express op het vliegveld van Charlotte-Douglas tijdens de takeoff. Alle inzittenden werden gedood, 2 bemanningsleden en 19 passagiers. Tijdens de startprocedure ging de neus van het toestel teveel omhoog waarna de Beachcraft ging rollen en een hangar raakte. Het euvel van de neus was waarschijnlijk te wijten aan een technisch mankement.

Lees verder

• Vliegrampen met passagiersvliegtuigen – 2000
• Vliegrampen met passagiersvliegtuigen – 2010
• Vliegtuigongelukken en rampen in 2001
• Vliegrampen met passagiersvliegtuigen – 2002
• Vliegrampen met passagiersvliegtuigen – 2015