De Rijn van begin tot eind

Rivieren zijn, net zoals wegen, belangrijke handelswegen. Nederland telt drie grote rivieren: de Maas, de Waal en de Rijn. Iedereen kent de rivier de Rijn en weet dat deze voor een groot gedeelte - wel 800 kilometer - door Duitsland stroomt en uiteindelijk in de Noordzee uitmondt. In totaal stroomt de rivier door zes landen. De Rijn gaat door verschillende prachtige natuurgebieden. Aan het begin is het nog een klein stroompje en dit wordt gaandeweg breder. Maar waar ontspringt de Rijn precies?

Inhoud

• Handelswegen
• Rivieren
• Maas
• Waal
• Rijn
• Informatie over de Rijn
• Ontspringen van de Rijn
• Stroomgebied
• Bezienswaardigheden Rijn in Zwitserland
• Roflaschlucht
• Viamala schlucht
• Rheinschlucht (Ruinaulta)
• Rheinfall bij Schaffhausen
• Bezienswaardigheden Rijn in Duitsland
• Lorelyblick
• Burcht Pfalzgrafenstein

Handelswegen

Om onze goederen van A naar B te vervoeren, gebruiken wij verschillende handelswegen. We kunnen kiezen voor het vervoer over de weg, over de rails, door de lucht en voor vervoer over het water (waterwegen).

Al in de Romeinse tijd waren rivieren de belangrijkste handelswegen, zoals we nu de snelwegen als belangrijkste handelsroute kennen. Veel nederzettingen werden langs rivieren gebouwd. De Rijn was voor de Romeinen de belangrijkste rivier, het vormde namelijk de noordgrens van het Romeinse Rijk.

Rivieren

Nederland telt in totaal drie grote rivieren:

• Maas
• Waal
• Rijn

Maas

Dit is een West-Europese rivier. Hij ontspringt in Frankrijk en wordt in het Frans Meuse genoemd. De Maas wordt voornamelijk door regenwater gevoed. Via Duitsland stroomt de rivier naar Nederland en mondt uit in de Noordzee. De Maas is 925 kilometer lang.

Waal

Dit is een Nederlandse rivier en is 82 kilometer lang. Het is de grootste arm van de Rijn en de voornaamste rivier voor de scheepvaart.

Rijn

De rivier de Rijn ontspringt in Zwitserland. In het Duits wordt hij Rhein genoemd en in het Frans Rhin. De rivier is 1238,8 kilometer lang, waarvan 800 kilometer door Duitsland stroomt. De rivier stroomt door de volgende landen:

• Zwitserland
• Liechtenstein (grensrivier met Zwitserland)
• Oostenrijk (hier komt de Rijn in de Bodensee)
• Duitsland
• Frankrijk (grensgebied met Duitsland)
• Nederland

Informatie over de Rijn

Waar ontspringt de rivier de Rijn eigenlijk en waarlangs stroomt hij voordat hij in Nederland in de Noordzee uitmondt?

Ontspringen van de Rijn

De Rijn bestaat uit twee bronrivieren, namelijk de Vorderrhein en Hinterrhein.

Vorderrhein
De Vorderrhein ontspringt bij Lai da Tuma (Tomameer) op 2.345 meter boven de zeespiegel op de Oberalppass (regio Surselva) in kanton Graubünden en is 76 kilometer lang. Boven bij de Oberalppass - daar waar de Rijn begint - staat een 14 meter hoge replica van de vuurtoren van Hoek van Holland - de plaats waar de Rijn in de Noordzee uitmondt.

Hinterrhein
De Hinterrhein ontspringt aan de voet van de Paradiesgletsjer (in de Adula-Alpen) bij de San-Bernadinopas in kanton Graubünden en is 57,3 kilometer lang. Beide rivieren komen bij Reichenau-Tamins samen en gaan dan verder onder de naam Rijn.

Stroomgebied

Via Zwitserland gaat de Rijn als grensrivier langs Liechtenstein (traject Warteu-Büchel) en als grensrivier langs Oostenrijk (traject Büchel-Lustenau). Vanaf Lustenau stroomt de Rijn door Oostenrijk en mondt in het dorpje Fussbach uit in de Bodensee.

Bij Konstanz (Duitsland) komt de Rijn uit de Bodensee en bij het dorpje Stein am Rhein (Zwitserland) stroomt hij als rivier verder via Schaffhausen. Hier stort hij als waterval 23 meter naar beneden. De Rijn vervolgt zijn weg door Basel (Zwitserland), langs het grensgebied Frankrijk-Duitsland, stroomafwaarts richting Bingen (Duitsland), Koblenz en door Keulen, langs Düsseldorf en Duisburg en komt dan via Emmerich Nederland binnen. Er wordt altijd gezegd dat de Rijn bij Lobith Nederland binnenkomt, maar het schijnt dat bij Spijk de Rijn voor het eerst Nederlands grondgebied aanraakt. Doordat er in het verleden diverse verkortingen in de rivier zijn aangebracht, ligt Lobith nu niet meer aan de Rijn.

Bezienswaardigheden Rijn in Zwitserland

Er zijn een aantal plekken in Zwitserland waar de Rijn langs stroomt, die zeker de moeite waard zijn om te bezoeken. Dat zijn:

• Roflaschlucht
• Viamala schlucht
• Rheinschlucht (Ruinaulta)
• Rheinfall bij Schaffhausen

Roflaschlucht

In kanton Graubünden kun je tussen Andeer en Splügen tegen betaling naar de Roflaschlucht. schlucht = kloof
Dit is een kloof waardoor de Rijn stroomt. Tussen 1904 en 1914 is deze kloof voor toeristen toegankelijk gemaakt.

Viamala schlucht

Wederom in de kanton Graubünden kun je de Viamala schlucht bekijken. Deze kloof, waardoor de Rijn stroomt, ligt tussen Thusis en Andeer. Het is een smalle en behoorlijk diepe kloof met hoge rotsen. Wil je de indrukwekkende kloof van dichtbij bekijken, dan moet je betalen. Je kunt dan van dichtbij zien wat de kracht van water in de loop der jaren heeft aangericht. Je kunt ook met de auto over de Viamala weg rijden om een kleine indruk van de kloof te krijgen. Onderweg rijdt je over een bruggetje dat al in 1739 is aangelegd.

Rheinschlucht (Ruinaulta)

Tussen Flims en Ilanz, nog steeds in kanton Graubünden, bevindt zich de Rheinschlucht (Ruinaulta). Meer dan 10.000 jaar geleden vond er bij Flims een aardverschuiving plaats, waardoor de Rheinschlucht is ontstaan. Het wordt ook wel de Grand Canyon van Zwitserland genoemd. Je kunt met de trein naar het station in Versam en van daaruit lopen naar de schlucht. Ook kun je vanuit Flims Waldhaus, via een prachtige route, lopen naar de schlucht. Na een redelijk korte wandeling kom je bij het Caumameer. Dit meertje ligt tussen bomen en is een toeristische trekpleister. Van daaruit kun je verder lopen naar de daadwerkelijke Rheinschlucht die je van bovenaf ziet.

Rheinfall bij Schaffhausen

In het plaatsje Schaffhausen, in het gelijknamige kanton Schaffhausen, bevindt zich de Rheinfall. Dit is de grootste waterval van Europa. Hij is 150 meter breed en 23 meter hoog. In de zomer stroomt er ongeveer 600 kubieke meter water per seconde door. Deze waterval is tussen de 14.000 en 17.000 jaar geleden ontstaan. Om deze krachtige waterval te bezichtigen kun je voor meerdere mogelijkheden kiezen. Je kunt via een aantal trappen naar boven klimmen en daar op een rotspunt, bij een een uitkijkpunt, genieten van het schouwspel van het water. Ook is er een mogelijkheid om met een rondvaartbootje de waterval van dichtbij te bekijken.

Bezienswaardigheden Rijn in Duitsland

Tussen Koblenz en Bingen spreekt men ook wel van de Romantische Rijn. Dit heeft te maken met de vele burchten en ruïnes die langs de Rijn te vinden zijn. In diverse stadjes, waaronder Boppard, Sankt Goar, Sankt Goarhausen, Rüdesheim am Rhein en Bingen am Rhein kan men wel iets bezichtigen.

Lorelyblick

Vlakbij het stadje Sankt Goar is een mooie uitkijkpunt - Lorelyblick - waar je ver onder je de Rijn ziet. De Rijn wordt hier druk door vrachtschepen bevaren. Vroeger kwamen er op dit punt in de Rijn veel schippers om het leven. Door de uitstekende rots was er sprake van behoorlijke stromingen en doordat de schippers zo moe waren, konden ze hieraan niet ontkomen en sloeg hun boot - vaak in de nachtelijke uren - tegen de rotsen aan en verdronken ze.

Legende
Ook wordt er gesproken van een legende. Boven op die bewuste hoge uitstekende rots scheen een beeldschone dame te zitten, die zong en naar de mannen zat te lonken. Doordat de schippers alleen maar oog voor de dame hadden, voeren ze tegen de rots aan, sloegen om en verdronken.

Burcht Pfalzgrafenstein

Het stadje Kaub am Rhein is ook zo'n stadje dat de moeite waard is. Op een eilandje in de Rijn ligt burcht Pfalzgrafenstein. Koning Ludwig van Beieren liet rond 1326 - twee jaar nadat Kaub stadsrechten had gekregen - een toltoren bouwen. De bedoeling hiervan was om tol te heffen en ervoor te zorgen dat de scheepvaart op de Rijn beter bewaakt werd. Gelukkig is deze burcht nooit verwoest en een bezoek is zeker de moeite waard.

De Rijn is in het Rührgebied erg belangrijk voor de scheepvaart. Van oudsher al toen bleek dat er veel steenkool in de bodem zat. Er werden onder andere metaalsmederijen en smeltovens gebouwd. Nog steeds worden er diverse soorten grondstoffen geïmporteerd die nodig zijn om andere producten te maken. Denk maar aan de bouw van auto's. Deze worden over de hele wereld verkocht en dan is een grote rivier zoals de Rijn een handige waterweg om deze goederen te vervoeren.