Dannebrog, de vlag van Denemarken

Bij wie eenmaal de grens is gepasseerd, kan er geen twijfel meer bestaan: je bent in Denemarken. Er zijn maar weinig landen in Europa waar zo enthousiast gevlagd wordt als hier. De Denen, die ’s werelds oudste nog in gebruik zijnde nationale vlag hebben, zijn trots op hun ’Dannebrog’, zoals de Deense vlag genoemd wordt. De Deense vlag is rood met een wit, liggend, kruis. De bovenkant van het kruis wijst naar de hijszijde van de vlag. Dit vlagpatroon werd later overgenomen door Zweden, Noorwegen, Finland en IJsland en staat tegenwoordig bekend als het Scandinavisch kruis.

Dannebrog

De Denen noemen hun vlag Dannebrog, een naam waarvan de betekenis op twee manieren kan worden uitgelegd. Over tweede deel van de naam, brog, bestaat geen twijfel en betekent in deze context vaandel. De betekenis van het eerste deel, danne, kan echter op twee manieren worden uitgelegd. Enerzijds kan dit verwijzen naar de Denen als volk (de oude Deense koningen werden ’danernes konge’ genoemd). In deze interpretatie zou Dannebrog dus ’vaandel der Denen’ betekenen. De tweede uitleg wil dat Danne verwijst naar het oudfriese woord ’dan’, wat ’rood’ of ’roodgekleurd’ betekent. In dat geval zou Dannebrog het rode vaandel of het roodgekleurd vaandel betekenen. De laatste verklaring wordt tegenwoordig als de meest waarschijnlijk beschouwd.

Legende

Terwijl de meeste nationale vlaggen in de wereld een bekend verleden hebben en men precies kan duiden wanneer deze voor het eerst werd gebruikt, is de herkomst van Dannebrog onbekend en zelfs onderwerp van een oude legende. Deze legende vertelt dat de Deense vlag op 15 juni 1219 uit de hemel viel tijdens de slag bij Lyndanisse (Talinn, Estland). De Denen, die aan de verliezende hand waren, zouden na het ontvangen van hun vlag de slag met een zege hebben kunnen afsluiten. Bronnen over deze slag zijn er nauwelijks en ook de datum waarop deze zou hebben plaatsgevonden kan niet worden bevestigd. Wel is 15 juni, Valdemarsdag, nog altijd de dag waarop de Denen hun vlag eren.

Bronnen

Hoewel legende rond het ontstaan van Dannebrog wel altijd een legende zal blijven, komt de Deense vlag in verschillende middeleeuwse bronnen voor. Zo wordt op het beroemde tapijt van Bayeux uit 1068 een troep soldaten met een dergelijke vlag afgebeeld. De vlag duikt ook op in bronnen uit 1100 over Miklagård (Istanbul). Een Nederlandse bron, het Armorial de Gelre (het Wapenboek Gelre, gemaakt tussen 1370 en 1414) verwijst als eerste bron ondubbelzinnig naar Dannebrog als zijnde het wapen van ’die coninc van danmarke’. Gelijktijdig komt er in het Bellenville-wapenboek een schild voor dat ’Denenbroce’ wordt genoemd. De Deense koning Erik VII van Pommeren (1381 of 1382-1459) is de eerste vorst waarvan men zeker weet dat hij Dannebrog als vaandel voerde.

De vlag uit

In 1834 werd het de Deense burgers verboden om de vlag uit te hangen. Dit verbod werd twintig jaar later alweer ingetrokken, hoewel het burgers werd verboden om de zogenaamde ’splitvlag’, de Dannebrog met een zwaluwstaart, te voeren. Dit recht is alleen voorbehouden aan de koninklijke familie en enkele instanties die daartoe gerechtigd zijn. Er zijn in Denemarken geen officiële regels met betrekking tot het uithangen van de vlag, maar de gewoonte vereist dat de vlag ’s ochtends na zonsopgang (maar niet eerder dan 08.00 uur) mag worden gehesen. De vlag moet voor zonsondergang worden gestreken, tenzij de vlag in het donker verlicht wordt. Een vlag die wordt gehesen, moet in goede conditie zijn.

Vlagdagen

De dagen waarop de Denen de vlag uit kunnen hangen zijn talrijk. Gevlagd wordt er op verjaardagen van de leden van het Koninklijk Huis en op de volgende data:

• 1 januari
• Goede vrijdag (half stok)
• Eerste paasdag
• 9 april (tot 12.02 uur half stok ter herinnering aan slachtoffer van de Duitse bezetting, daarna in top)
• Grote gebedsdag
• 5 mei (bevrijding)
• Hemelvaart
• 5 juni (dag van de grondwet)
• 15 juni (Valdemarsdag, een hulde aan de vlag)
• Eerste kerstdag

• Verder is het in Denemarken gebruikelijk om bij feestelijk gebeurtenissen zoals verjaardagen, geboortes, bruiloften, ect. de vlag uit te hangen. Ziet men bij een kerk de vlag halfstok hangen, dan vindt er een begrafenis plaats.

Geïnteresseerd in vlaggen? Ga dan naar de special Vlaggen van de wereld.

Lees verder

• Amager: de onbekende Nederlandse kolonie
• Borgen - Hier speelt het zich af: Christiansborg Slot
• Tivoli, een uniek en sfeervol (attractie)park
• Pleinen van Kopenhagen
• Van Christiansborg naar Amalienborg