Het Kasteel Epoisses
Het Kasteel Epoisses waas voorheen een belangrijke vesting van het Hertogdom Bourgondië, en reeds gedurende VIe eeuw vertoefde er vaak Koningin Brunehat als regentes van het koninkrijk, tezamen met haar kleinzoon Thierry, de toekomstige troonopvolger.
In latere tijden hebben de hertogen van Bourgondië er steeds voor gewaakt dat Epoisses, wegens zijn strategische betekenis, altijd aan betrouwbare vazallen werd toevertrouwd.
Menige belangrijke personen zijn Heren van Epoisses geweest:
- de Montbards
- de hertog van Orléans Longueville
- de Maarschalk van Bourdillon
- de grote Condé
Het Buitenhof
Men treedt het Buitenhof in over de brug (voorheen ophaalbrug) over de ringgracht rondom de eerste bewalling. In oorlogstijd was het Buitenhof het toevluchtsoord der dorpelingen van Epoisses en dichtbij gelegen dorpen, welke vergunning hadden er hun huizen te bouwen.
Als tegenprestatie waren zij belast met het onderhoud en bewaking van de bewalling. Vandaag zijn er twee van deze huizen in gebruik als vrije scholen van het dorp.
De Duiventil
De duiventil (begin XVe eeuw) bevat 3000 vakken, een cijfer dat overeenkomt met de uitgestrektheid van het landgoed (een vak per 3 akkers of circa 1 hectare).
Het kasteel
Het kasteel bestond voorheen uit 7 grote torens, onderlig verbonden door een rondweg zodat het Binnenhof geheel was ingesloten. Een tweede ringgracht, 2 meter diep, en met water gevuld verdedigde de toegang van het kasteel.
De Condé toren
Aldus genaamd naar de grote Condé, eigenaar van Epoisses tussen 1667 en 1672. Volgens de legende had de Prins op een morgen betreurd, dat er geen balkon was om het fraaie uitzicht rustig te kunnen bewonderen. Toen hij ’s avonds van de jacht terugkeerde was er in de tussenpoos een balkon aangebracht.
De bouwtrant van de toren, iets zeldzaams in Bourgondië, vertoont een harmonieuze afwisseling tussen lagen van onbewerkte en gepolijste steen. Opmerkelijk zijn ook de cilindrische schoorstenen, die op vierkante dobbelstenen rusten.
De Archieftoren
Deze stamt ui de XVe eeuw en is met uitgebikte steen gebouwd
De Bourdillontoren
Volgens een gegraveerde inscriptie, zou deze toren in het jaar 1900 zijn gebouwd en omstreeks 1561 door Maarschalk de Bourdillon, baron van Epoisses, zijn omgebouwd. Voorheen was de poort van de toren voorzien van een ophaalbrug, waarvan het fundament nog zichtbaar is.
Het Binnenhof
De voorgevel van het kasteel werd menigmaal gewijzigd, voornamelijk gedurende de XVIIe en XIXe eeuw. De sierput dateert uit de XVIe eeuw. In 1794, tijdens de revolutie, onder voorwendsel dat toren de heerschappij en onderdrukking symboliseerden, werd de afbraak ervan bevolen. Drie torens, als ook de verbindende gebouwen werden afgebroken. Toen de Heren van Epoisses uit de gevangenis van Dijon werden vrijgelaten vonden zij het zuidelijk deel van hun kasteel verdwenen. Gedurende de XIXe eeuw werd de grond van het Binnenhof genivelleerd en omringd door een balustrade met verbindingsbrug naar het terras en de tuin.
De Brunehauttoren
Dit was de vroegere donjon en met het Buitenhof verbonden door middel van een ophaalbrug. Boven de ingangspoort ziet men de overblijfselen van het Wapen welke tijdens de Revolutie werd vernield.
Het kasteel is getuige geweest van vele gebeurtenissen en gevechten. Het is vele malen geplunderd. Gedurende de XVIIe eeuw, na het verdwijnen der feodaliteiten en het einde van de onrust werd het kasteel in een woonverblijf omgezet en voorzien van grote vensters en deuren.
Vele beroemde personen hebben Epoisses bezocht zoals de Heilige Colomban, de Hertogen van Bourgondië, Koning Henri IV, de Marquise de Sëvigné, Chateaubriand... Het kasteel behoort al 300 jaar aan dezelfde familie.
De Kerk
In het Buitenhof gelegen, werd de Kerk gedurende de XIIIe eeuw gebouwd. Met haar Romaanse ingang en de gotische gewelven, behoort zij tot een overgangsperiode. Boven het altaar kunt u het grote beeld van Christus zien. Bovendien is een schone Piëta zichtbaar aan de rechterzijde van de kerk.