Folklore in Umbrië, evenementen in de zomermaanden

Heb je een zomervakantie gepland in Umbrië? Heerlijk! Wie denkt aan Umbrië in Italië, denkt aan zon, groene heuvels en middeleeuwse omwalde stadjes waar de tijd is blijven stilstaan. Wil je je graag eens helemaal onderdompelen in de middeleeuwse sfeer die deze streek uitstraalt? Bezoek dan één van de vele folkloristische evenementen die jaarlijks in Umbrië op het programma staan. Laat je een heel eind meevoeren in de tijd en geniet van een onvergetelijk schouwspel!

• Tradities
• Palio delle barche in Passignano sul Trasimeno
• Palio di San Rufino in Assisi
• Fuga del Bove in Montefalco

Tradities

Italië heeft een rijk verleden en Italianen gaan daar terecht prat op. Ze houden hun eeuwenlange tradities in ere. In heel het land zijn er het hele jaar door tal van folkloristische evenementen te beleven. Dat gaat van processies en historische optochten tot wedstrijden kruisboogschieten, paardenrennen en nog veel meer. Een heel gekend voorbeeld van zo'n eeuwenoud evenement is de Palio van Sienna waarbij de wijken van de stad met elkaar wedijveren in een paardenrace op de Piazza del Campo. Minder gekend maar zeker ook de moeite waard zijn de folkloristische feesten in Umbrië. Elk stadje heeft zo zijn eigen traditionele feesten die je een heel eind meevoeren in de tijd, terug naar de Middeleeuwen. Hieronder volgt een beschrijving van drie folkloristische feesten in de zomermaanden.

Palio delle barche in Passignano sul Trasimeno

Passignano sul Trasimeno is een charmant stadje aan het Trasimeense meer. De Palio delle barche gaat door in de tweede helft van juli en speelt zich voor een groot deel af op het meer. De naam zegt het trouwens zelf: barche is het Italiaanse woord voor boten. Het evenement is een evocatie van de strijd tussen twee rivaliserende families, de Baglioni en de Oddi. Deze twee rijke clans waren jarenlang in staat van oorlog met elkaar. De laatste bloedige strijd dateert van 1495. Toen moest het leger van de Oddi de aftocht blazen en de strijders vluchtten weg van het kasteel met hun bootjes op de schouder en, aangekomen aan het meer, zetten ze hun vlucht verder op het water. In de Palio delle barche wedijveren de vier wijken van Passignano met elkaar voor het behalen van de Palio, een vaandel.
De deelnemende wijken heten:

• il Centro Storico
• il Centro Nuovo
• l'Oliveto
• il San Donato

De wedstrijd bestaat uit drie delen:

• Het eerste deel is een race op het meer. De deelnemers moeten het vlugst aan de brug van het stadje geraken.
• In het tweede deel moeten ze de boten op de schouders nemen en doen ze een wedloop in het historisch centrum van Passignano langs een moeilijk parcours. Ze moeten smalle steegjes door, steile straatjes en trappen op en af.
• Als ze aankomen aan de kade begint het derde deel. De bootjes gaan terug te water en de wedstrijd wordt afgesloten met een race op het meer.

De week die voorafgaat aan de wedstrijd staat al helemaal in het teken van de Palio. Er is muziek en dans, theater met historische voorstellingen en iedereen is gekleed in kostuums uit die tijd. De vier wijken van het stadje richtten taverne in, dat zijn eetgelegenheden waar men kan proeven van typische gerechten uit de streek, uiteraard zijn er veel visbereidingen met verse vis uit het meer. Tijdens die week wordt er ook al druk geoefend voor de wedstrijd. Zaterdagavond komen de deelnemende wijken samen en de wijk die de vorige keer winnaar was en de palio in zijn bezit heeft, daagt de andere wijken uit voor een nieuwe wedstrijd. De deelnemers, gekleed in historische kostuums, trekken dan in stoet door de straten rond het kasteel. Zondag, de laatste dag van het evenement, is er in de voormiddag nog een historische optocht en in de namiddag volgt dan de wedstrijd.

Naast de Palio delle barche is er ook een wedstrijd voor dames, de Corsa delle Brocche of wedloop met de kruiken. Deze wedstrijd herinnert aan de vrouwen die in de 18de eeuw zorgden voor de waterbevoorrading in de stad. Ze deden dat door water te halen uit de fontein en brachten het water in kruiken op het hoofd naar het kasteel. Soms, als er bandieten of vijanden werden gesignaleerd, moesten ze rennen met de kruiken op het hoofd. Niet eenvoudig dus om het evenwicht te bewaren en om niet met een lege kruik aan te komen! In de Palio delle Brocche doen dames in 18de eeuwse kledij een wedloop van de plaats waar vroeger de publieke fontein stond naar het kasteel. Uiteraard met een waterkruik op het hoofd!

Tijdens de week van de Palio kan je ook genieten van een klank-en lichtspel dat een brand op het kasteel uitbeeldt. Het hele evenement wordt afgesloten met een groot vuurwerk op het meer.

Palio di San Rufino in Assisi

De Palio di San Rufino is een wedstrijd kruisboogschieten en gaat door op de laatste zondag van augustus. Dit feest is gewijd aan de eerste bisschop en patroonheilige van Assisi, San Rufino, die bekend werd als verspreider van het christendom in Umbrië. Het feest van de Palio begint al op donderdag met een aantal festiviteiten: een middeleeuwse processie, theater, optredens van vaandelzwaaiers en kruisboogschutters, middeleeuwse dans en muziek. Op vrijdag vindt de mercatino di San Rufino plaats, een traditionele middeleeuwse markt: de kraampjes staan opgesteld in de straten in het centrum van Assisi en de verkopers zijn gekleed in middeleeuwse kostuums. Kortom, de dagen voorafgaand aan de wedstrijd wordt het verre verleden van Assisi terug opgeroepen en heel het stadje is ondergedompeld in een middeleeuwse sfeer.

Zondag is dan de dag van de wedstrijd. 's Ochtends is er eerst nog een historische optocht met dames en ridders in middeleeuwse kostuums, edelknapen en vaandelzwaaiers, trommelaars, trompetters en boogschutters. In de namiddag wedijveren de drie wijken van de stad voor het behalen van de Palio, een vaandel, beschilderd door een nationaal kunstenaar. De wedstrijd gaat door op de Piazza della cattedrale di San Rufino. De drie wijken die het tegen elkaar opnemen in het kruisboogschieten zijn:

• Dive Mariae
• San Rufino
• San Francesco

De schutters schieten naar de roos vanop een afstand van 36 meter. Het team dat met al zijn schutters samen de hoogste score behaalt, wordt bekroond met de Palio. Dan is er ook nog een prijs voorzien voor de schutter met de individuele beste prestatie: die krijgt de balestrina d'argento, een zilveren kruisboogje.

De oudste aantekeningen die zijn teruggevonden van de Palio di San Rufino dateren uit de 14de eeuw. Die documenten worden bewaard in de bibliotheek van Città di Castello.

Onnodig te vermelden dat dit een uniek evenement is, een combinatie van cultuur en vermaak in het onvergetelijke decor van het authentieke stadje Assisi.

Fuga del Bove in Montefalco

In Montefalco, een stadje hoog op een heuvel, begint in de eerste week van augustus het zomerfestival l'agosto montefalchese of augustus in Montefalco. Dit evenement duurt een drietal weken en biedt een heel gevarieerd programma aan: van historische stoeten, theatervoorstellingen, muziek en dans tot optredens van vendelzwaaiers, kruisboogschutters, trommelaars en noem maar op. Ook lekker eten en drinken mag hier niet ontbreken. Je kan typische gerechten proeven in de taverne, eetgelegenheden met streekgerechten, aangeboden door de vier wijken van het stadje. Elke taverna heeft zijn eigen gerechten en is versierd met de kleuren en de uithangborden van de wijk. Gedurende de hele periode van het evenement strijden de vier wijken van het stadje om de Falco d'oro, de gouden valk. De vier wijken heten:

• Sant'Agosto
• San Bartolomeo
• San Francesco
• San Fortunato

Ze wedijveren met elkaar in allerlei vaardigheden: er is een wedstrijd vendelzwaaien, trommelen, kruisboogschieten en estafette. Ook is er een wedstrijd voor de mooiste historische voorstelling: elke wijk beeldt een tafereel uit de renaissance uit. De spelers zijn in historische kostuums gehuld en stellen personages voor uit die tijd: prinsen, ridders, pausen, edelvrouwen enz. Muzikanten, jongleurs en goochelaars maken het hele plaatje af. De Piazza del Comune waar de voorstellingen gehouden worden, wordt een sprookjesachtige, magische plek.

De kers op de taart van dit zomerfestival is ongetwijfeld de Fuga del Bove of de vlucht van de os. De wijken nemen het tegen elkaar op in een wedstrijd waarin ze een parcours lopen met een stier. Ze houden de stier met touwen vast en leiden hem door de straten van Montefalco, terwijl de toeschouwers de stier ophitsen met rode vlaggetjes en poppetjes. Het winnende team ontvangt de begeerde palio, een vaandeldoek, beschilderd door een bekend Italiaans kunstenaar. Deze wedstrijd dateert uit de middeleeuwen en werd oorspronkelijk vóór kerstmis gehouden. Het was toen helemaal geen diervriendelijk spektakel, integendeel. De os werd door de straten gejaagd met de bedoeling het dier helemaal uit te putten. Zo kon men de os makkelijker doden en was er met kerst eten voor iedereen. Voor wie wil kennis maken met folklore en tradities in Italië is ook dit evenement een aanrader!