Dwars door Cuba: het laaggebergte van West-Cuba

Het laaggebergte van westelijk Cuba is een natuurparel voor wie op zoek gaat naar het iets onbekendere Cuba. In Soroa kan de bezoeker kennismaken met een prachtige orchideeën- en botanische tuin terwijl men in Las Terrazas een uniek ecologisch en sociaal project kan leren kennen.

Het laaggebergte van Cuba

Een zeer noemenswaardige regio in de provincie Pinar vinden we bij het plaatsje Soroa, bijna halfweg tussen Havana en Pinar del Rio stad. Dit dorpje is genoemd naar een Fransman die er ooit woonde en bevindt zich midden in het lage Rosario-gebergte. Samen met de verderop gelegen Sierra de los Organos (regio Viñales) vormt dit gebergte de laagste van Cuba’s drie bergketens: de Sierra Guamuhaya. Meteen is dit berggebied – samen met de overige twee berggebieden die beschreven worden in de betreffende hoofdstukken van deze reeks, namelijk provincie Sancti Spiritus en provincie Granma – één van de drie mooiste natuurgebieden van het eiland Cuba.

Het subtropische Soroa

Bij Soroa komen we terecht in een subtropisch gebied waar de vegetatie van de laagvlakte (grasland, savanne en uitgestrekte suikerriet- en citrusplantages) heel snel plaats maakt voor een abundante begroeiing die wijst op veel neerslag. Bromelia’s en orchideeën tooien de bomen, de nationale vogel “tocororo” siert met zijn kleurrijke verentooi het groene bladerdek, palmbomen, frangipani en flamboyan-bomen zorgen voor een heel tropisch en uiteenlopend kleuren- en geurenpalet. De Salto Arco Iris, de Regenboogwaterval, stort er zich (uitbundig of schraal, naargelang van het seizoen) tussen rotsen, mossen en kleine poelen en nodigt wandelaars uit tot een verfrissende duik. Een orchideeëntuin in de buurt laat u het beste zien van wat de Cubaanse flora te bieden heeft.

Het project Las Terrazas

Als u na al dit moois nog niet genoeg heeft, kan u een klein stukje verder reizen tot bij het plaatsje Las Terrazas. Ook hier bevinden we ons nog steeds volop in het weelderig begroeide laaggebergte. Maar Las Terrazas is meer. Hier vinden we immers een sociaal en ecologisch project waar Cuba trots op kan zijn. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd dit volledige gebied bedreigd door al te vérgaande ontbossing. Bodemerosie deed zijn werk en de biodiversiteit raakte in het gedrang. De toen prille revolutionaire regering van Fidel Castro besliste om het probleem met een project aan te pakken: het project van Las Terrazas.

Een grootschalig herbebossingsproject werd op touwen gezet. Volledige ontboste flanken werden in terrassen aangelegd om de vruchtbare grond op zijn plaats te houden en verdere bodemerosie te vermijden. De terrassen werden vervolgens vol geplant met naaldbomen en loofbomen. Alle werk werd verricht door lokale bevolking uit de regio waardoor heel wat werkgelegenheid werd geschapen. Het verzorgen van de nieuwe aanplantingen en de terrassen werd eveneens verder in handen van de lokale bevolking gelaten. Op die manier had men twee vliegen in een klap geslagen: de herbebossing zorgde ervoor dat een ecologische ramp werd vermeden en het inschakelen van een grote groep werkkrachten uit de regio zorgde voor heel wat tewerkstelling. Een ecologisch-sociaal experiment zonder weerga. Tot op vandaag bestaat de gemeenschap van Las Terrazas die er toen ontstond. De arbeiders bouwden zelf hun huizen en alles wat nodig was om een autonome gemeenschap op te richten en behielden de controle over het hele project. Ook nu nog kan het dorp, de gemeenschap van Las Terrazas, bezocht worden. Men kan er zien hoe de lokale inwoners een perfect uitgebouwde zelfbedruipende gemeenschap leiden, kan er eten in kleine restaurantjes die eveneens inkomsten genereren voor de gemeenschapskas en kan er wandelingen maken in het uitgestrekte natuurreservaat dat Las Terrazas omringt.

Regio van koffieplantages

Bovendien was het gebied één van de regio’s waar Franse kolonialen na een slavenopstand in Haïti omstreeks 1830 naar toe vluchtten om er hun koffieplantages op te zetten. Jarenlang floreerde de koffieteelt op tientallen plantages in de regio. De komst van andere markten (zoals bijvoorbeeld Brazilië) en de afschaffing van de slavernij op het eiland maakten een einde aan het verhaal. De Fransen vertrokken en lieten de koffieplantages in de steek. Hier en daar kunnen in de regio nog resten gezien / bezocht worden van die voormalige “cafetales”. In de buurt van Las Terrazas is een bezoekje aan de cafetal Bella Vista de moeite waard.