Zwitserland: wandelen langs suonen/bisses in Mittelwallis

Het klimaat in het Zwitserse kanton Wallis is te vergelijken met het Middellandse zeeklimaat. De temperaturen zijn er vrij hoog en het regent er niet veel. Dit is vooral het geval in Mittelwallis en dan met name in het Rhônedal. De boeren gebruiken het water dat uit de bergen komt om hun gewassen en graslanden/weiden mee te besproeien. Dit water stroomt door gekanaliseerde beekjes. Deze dragen de naam suonen (in het Duits) of bisses (in het Frans). Naast dat deze suonen een functie voor de boeren hebben, zijn ze ook een toeristische trekpleister. Je kunt namelijk in Mittelwallis prachtige wandelingen langs deze suonen maken.

Inhoud

• Kanton Wallis: drie delen
• Suonen/bisses nader uitgelegd
• Wandelingen langs suonen in kanton Wallis
• In Mittelwallis
• In Oberwallis
• In Unterwallis
• Een aantal wandelingen in Mittelwallis toegelicht
• Le Bisse de la Tsandra (Conthey)
• Bisse de Savièse (Torrent-Neuf)
• Suone von Milieu (Bisse du Milieu)
• Suone Vieux (Bisse du Vieux)
• Tot slot

Kanton Wallis: drie delen

In het zuiden van Zwitserland ligt kanton Wallis. De hoofdstad van dit kanton is Sion. Dit kanton is opgedeeld in drie delen:

• Oberwallis
• Mittelwallis
• Unterwallis

In dit kanton zijn de temperaturen in de zomer hoog en valt er weinig neerslag. Dit is vooral het geval in het Rhônedal, in Mittelwallis. Die droogte is voor boeren een doorn in het oog. Op deze manier zouden hun gewassen verloren gaan. Toch is er genoeg water in de vorm van watervallen en/of beekjes. Om dit water te kunnen gebruiken zijn heel lang geleden speciale watervoorzieningen aangebracht. Deze dragen de naam suonen (in het Duits) of bisses (in het Frans).

Suonen/bisses nader uitgelegd

Het water dat uit de hoger gelegen delen van de bergen naar beneden stroomt, wordt door speciale kunstmatig aangelegde kanalen geloodst. Dit water komt uiteindelijk bij de boeren in de lager gelegen delen terecht. Deze kunstmatig aangelegde kanalen zijn van natuurlijke materialen, zoals steen en hout, gemaakt. De meeste hiervan stammen uit de periode 1300-1500. Toen was een suone namelijk belangrijk voor de drinkwatervoorziening. Na een periode van verval, zijn de meeste suonen weer in ere hersteld. Ze worden weliswaar niet meer als drinkwatervoorziening voor de mens gebruikt - nog wel voor de in het wild levende dieren - maar zijn voor de boeren onmisbaar. Voor toeristen is het erg leuk om een wandeling langs een suone te maken.

Wandelingen langs suonen in kanton Wallis

Verspreid over het gehele kanton Wallis zijn veel suonen te vinden. Dit is vooral het geval in Oberwallis en in Mittelwallis. In Unterwallis zijn ook wel suonen, maar in mindere mate. In het Franstalige gedeelte worden ze trouwens bisses genoemd. Aangezien er zowel Duits als Frans wordt gesproken, komen er dus verschillende benamingen voor. Er zijn diverse leuke wandelingen langs deze soms indrukwekkende suonen.

In Mittelwallis

• Suone von Ayent
• Suone von Bitaillla
• Suone von Chervé
• Suone von En Bas
• Suone von Grimisuat
• Grosse Suone von Lens
• Suone von Milieu (Bisse du Milieu)
• Suone von Miriouges
• Suone Neuf oder Bénou
• Suone Petit Bisse
• Suone von Poteu
• Suone von Ro
• Suone von Sarrasins
• Bisse de Savièse (Torrent-Neuf)
• Suone von Saxon
• Suone von Sillonin
• Suone von Sion
• Suone Siphon
• Suone von St Jean
• Suone von Tsa - Crêta
• Suonen von Tsanpé und Déjore
• Le Bisse de la Tsandra (Conthey)
• Suone von Tsittoret
• Suone von Vercorin und Ricard
• Suone Vieux (Bisse du Vieux)

De volgende suonen liggen allemaal vlakbij Sion.

• Suone von Baar
• Suone von Clavau
• Suone von Lentine
• Suone von Montorge
• Suone von Salins
• Grosse Suone von Vex

In Oberwallis

• Alte Suon / Meigger Suon
• Bodmeri-Niwa Suon
• Giesch-Tatz Suön und Ladu Suön
• Obere und Untere Wasser
• Suone von Mengis
• Suone von Mittla
• Suone von Niwärch
• Suone von Varen
• Suonen Stigwasser un Wässerwasser Gredetsch
• Suonen von Ergisch und Fätschi
• Suonen von Grächen
• Suonen von Heuvete/Moosgufer
• Suonen von Laldneri und Wiigartneri
• Suonen von Neesjeri/Oberschta/Stigwasser
• Suonen von Stägeru und Lüegjeru
• Wasserfuhre Heido

In Unterwallis

• Raye des Verbiérins
• Suone von Levron
• Suone von Ravines
• Suone von Trient

Een aantal wandelingen in Mittelwallis toegelicht

In Mittelwallis zijn behoorlijk veel suonen te vinden. De wandelingen hierlangs variëren van gemakkelijk tot zwaar. Sommige wandelingen zijn niet geschikt voor mensen met hoogtevrees.

Le Bisse de la Tsandra (Conthey)

Deze bisse (Frans voor suone) ligt in de buurt van Conthey, niet ver van Sion vandaan. Deze bisse is rond 1500 al gebouwd en is deels gekanaliseerd. De wandeling langs deze bisse is een pittige wandeling. Op sommige stukken is de route niet goed aangegeven en zijn bepaalde stukken steil. Desondanks is het een prachtige wandeling om te doen. Je hebt namelijk schitterend uitzicht op onder andere de Matterhorn en de Dent Blanche.

Extra informatie

• periode water in suone: begin juni tot eind oktober
• geschikte periode om te wandelen: medio mei tot medio oktober
• toegankelijkheid: sommig stukken zijn steil
• wandeltijd: ca 3 uur
• klimmen in meters: niet bekend
• dalen in meters: niet bekend
• totale lengte suone: ca 11 kilometer

Bisse de Savièse (Torrent-Neuf)

Deze bisse wordt zowel Bisse de Savièse als Torrent Neuf genoemd. De bisse is in de buurt van Savièse en is tussen 1430 en 1448 al gebouwd. Hij werd aan de rotswanden bevestigd. Tot 1934 werd er gebruik van de bisse gemaakt en in 1935 werd hij door een galerij vervangen. De bisse kwam daardoor in vergetelheid. Terwijl dit de indrukwekkendste bisse van Wallis was. Gelukkig werd er in 2005 besloten om de bisse weer nieuw leven in te blazen. Nu kunnen toeristen via diverse metalen hangbruggen naar deze bisse lopen.

Het is mogelijk om op twee verschillende plekken te starten, zodat je niet de gehele wandeling hoeft te maken.

• Bij start vanuit Prafirmin: je loopt eerst richting Kapelle St-Marguerite en van daaruit begint de wandeling via diverse hangbruggen naar de suone.
• Bij start vanuit Binii: je rijdt met de auto naar één van de twee parkeerplaatsen in Binii. Om hier te komen neem je bij de rotonde in het centrum van St-Germain de afslag richting Bisse de Savièse, Torrent Neuf.

Extra informatie

• periode water in suone: onbekend
• geschikte periode om te wandelen: begin mei tot begin november (daarna is het wandelpad afgesloten)
• toegankelijkheid: niet geschikt voor mensen met hoogtevrees
• wandeltijd: ca. 3 uur (zonder terugtocht)
• klimmen in meters: 200 meter
• dalen in meters: 280 meter
• totale lengte: ca. 8 kilometer (afhankelijk van je startplaats en zonder terugtocht)

Je kunt uiteraard de wandeling uitbreiden.

Suone von Milieu (Bisse du Milieu)

In de buurt van Nendaz lopen twee suonen parallel aan elkaar. Dat zijn de Suone van Milieu en Suone Vieux. De Suone von Milieu stroomt dwars door het vakantiedorp Haute-Nendaz en is in 1800 gebouwd. Het water afkomstig van deze suone is bestemd voor de frambozenteelt en de weiden/graslanden van Bleusy en omgeving. Vroeger werd het water gebruikt voor het aandrijven van molens en zagerijen. De suone stroomt verder door een sparrenbos. Een deel van dit bos werd in 1990 getroffen door een orkaan met de naam Vivian.

Extra informatie

• periode water in suone: juni tot september
• geschikte periode om te wandelen: mei tot oktober
• toegankelijkheid: geen bijzonderheden
• wandeltijd: ca. 2 uur
• wandeltijd in combinatie met Suone Vieux: ca. 3 à 4 uur
• klimmen in meters in combinatie met Suone Vieux: 230 meter
• dalen in meters in combinatie met Suone Vieux: 230 meter
• totale lengte in combinatie met Suone Vieux: 12,5 kilometer
• lengte suone: 5 kilometer. Beide suonen zijn gezamenlijk ca. 11 kilometer lang.

Suone Vieux (Bisse du Vieux)

Net zoals de suone von Milieu stroomt de suone van Vieux in de buurt van Nendaz. Om precies te zijn in Haute-Nendaz. Ze lopen parallel aan elkaar. Dit is een gemakkelijke wandeling. Deze suone is aan het begin van 1700 gebouwd. Bij de suone Vieux zijn twee verschillende soorten bomen te vinden. Dat zijn witte elzen en sparren. Ook deze suone gaat door een sparrenbos. De suone vervolgt zijn weg langs een waterval van 5 meter hoogte. Het water van deze suone wordt gebruikt voor de weilanden met kruiden.

Extra informatie

• periode water in suone: medio mei tot medio oktober
• geschikte periode om te wandelen: mei tot oktober
• toegankelijkheid: geen bijzonderheden
• wandeltijd: ca. 2 uur
• wandeltijd in combinatie met Suone von Milieu: ca. 3 à 4 uur
• klimmen in meters in combinatie met Suone von Milieu: 230 meter
• dalen in meters in combinatie met Suone von Milieu: 230 meter
• totale lengte wandeling in combinatie met Suone von Milieu: 12,5 kilometer
• lengte suone: 6 kilometer. Beide suonen zijn gezamenlijk ca. 10 kilometer lang.

Tot slot

Zorg er voor dat je goede schoenen draagt. Dat is trouwens altijd erg verstandig bij wandeltochten in de bergen. De schoenen moeten goed zitten en voorzien zijn van een goed profiel. Wat betreft de kleding: draag comfortabele kleding en neem altijd warme kleding en regenkleding mee. Het weer kan immers zo omslaan in de bergen. Een droog shirt is ook geen overbodige luxe. Tijdens het wandelen in de bergen kun je behoorlijk zweten. Zorg er daarom ook voor dat je voldoende drinken bij je hebt.

Lees verder

• Een suone (bisse): slim hergebruik van water in Zwitserland