Drentse N34: Hunebed Highway N34

Nederland heeft sinds 2018 een heuse highway, namelijk de Hunebed Highway. Dit was eerst de provinciale weg N34, maar deze weg gaat langs behoorlijk wat Drentse hunebedden. Vandaar dat de weg deels is omgedoopt tot de Hunebed Highway N34. Om precies te zijn liggen er 47 hunebedden langs de weg. Een hunebed stamt uit de prehistorie en werd gebruikt als grafkamer. De eeuwenoude hunebedden vormen een trekpleister voor toeristen.

• De Hondsrug
• Hunebed Highway: Drentse N34
• N34 was oude benaming
• Waarom benaming Hunebed Highway
• Fiets- en wandelroute langs de hunebedden
• Fietsroute
• Wandelroute
• Wat zijn hunebedden eigenlijk
• Hunebedden in Nederland
• Overzichtskaart hunebedden
• Achtergrond informatie hunebedden
• Hunebedcentrum bij Borger
• Openingstijden 2020
• Adres

De Hondsrug

De Hondsrug is een door de Saale-ijstijd - meer dan 150.000 jaar geleden - ontstane rug. Gigantische ijsmassa's - met enorm dikke stenen - werden vanuit Scandinavië het land opgedreven. Deze ijsmassa's en het smelten ervan zorgden er uiteindelijk voor dat de Hondsrug door opstuwing werd gevormd. Op de Hondsrug woonden heel lang geleden al mensen: eerst de Neanderthalers, daarna de rendierjagers en later het trechterbekervolk. Dat waren boeren die zich op één plek vestigden en dus niet meer rondreisden. Ook leefden er in de ijstijd mammoeten op de Hondsrug. De Hondsrug is 70 kilometer lang en begint in het centrum van de stad Groningen en eindigt bij Emmen. Daar is tevens het hoogste punt van de Hondsrug. De Hondsrug is aangemerkt als UNESCO Global Geopark. Dat heeft te maken met de vele archeologische schatten. De weg die voor een groot deel over de Hondsrug gaat, is de Hunebed Highway N34.

Hunebed Highway: Drentse N34

Sinds 9 juli 2018 hebben we in Nederland ook een Highway. Dat is namelijk de Hunebed Highway N34 die over een groot deel van de Hondsrug gaat. Deze weg is geïnspireerd op Route 66, de historische Amerikaanse Highway van 3.945 kilometer lang. Het logo van de Hunebed Highway N34 lijkt erg op het logo van de Route 66. De Hunebed Highway N34 wordt ook wel de Route 66 van Nederland genoemd.

N34 was oude benaming

De Hunebed Highway was tot voor 9 juli 2018 nog gewoon de N34, oftewel de provinciale weg 34. De totale N34 is 88 kilometer lang en gaat door Drenthe en Overijssel. De lengte van de Hunebed Highway is 77 kilometer, een klein stukje in Overijssel valt niet onder de Hunebed Highway. Het begin van de N34 is bij De Punt, vlakbij Zuidlaren (vanaf de A28) en het eindpunt ligt tussen Hardenberg en Ommen, bij Witte Paal. De weg gaat via: Zuidlaren, Gieten, Borger, Emmen, Coevorden en Hardenberg richting Ommen.

Waarom benaming Hunebed Highway

Men vraagt zich misschien af waarom de N34 uiteindelijk de naam Hunebed Highway kreeg. Dat heeft te maken met 47 van de 54 in Nederland overgebleven hunebedden. Deze 47 hunebedden liggen namelijk langs de weg en vormen een trekpleister voor toeristen.

Fiets- en wandelroute langs de hunebedden

Naast de Hunebed Highway N34 zijn er ook een fiets- en wandelroutes langs de hunebedden.

Fietsroute

Tijdens de fietsroute van 68,56 kilometer kom je langs een aantal hunebedden. Dat zijn in het begin D16, D17 en D18. Daarna fiets je langs D14 en D13 en richting het einde van de fietstocht kom je langs D9 en D10. Er zijn op het internet nog andere fietsroutes te vinden.

Wandelroute

Er zijn een aantal wandelroutes met verschillende afstanden waarbij je langs een aantal hunebedden wandelt.

Wat zijn hunebedden eigenlijk

Zoals al eerder vermeld liggen er 47 van de 54 overgebleven Nederlandse hunebedden langs de Hunebed Highway, maar wat is een hunebed eigenlijk? Een hunebed is een plaats waar mensen in de prehistorie werden begraven. Er wordt ook wel gesproken van een grafkamer of grafmonument. De hunebedden in Nederland zijn afkomstig van de boeren van de Westgroep, een onderdeel van de Trechterbekercultuur.

Hunebedden in Nederland

Het vermoeden is dat er rond de honderd hunebedden in Nederland zijn geweest. Deze bevonden zich in Groningen, Drenthe en Overijssel. Uiteindelijk zijn er 54 hunebedden overgebleven in Nederland. Deze liggen in Drenthe (52) en Groningen (2). Van de 54 overgebleven hunebedden liggen er 47 langs de Hunebed Highway N34.

Overzichtskaart hunebedden

Hunebedden hebben geen naam, maar een nummer. D staat voor Drenthe en G staat voor Groningen.

Achtergrond informatie hunebedden

In de nummering van de hunebedden valt op dat hunebed D33 en hunebed D48 niet worden genoemd. Hunebed D33 is namelijk afgebroken om met die stenen hunebed D49 te kunnen renoveren. Hunebed D48 bleek bij nader inzien toch niet een echt hunebed te zijn.

• Hunebed D1 ligt in Steenbergen, ten zuiden van Roden (postcode 9307) en is het noordelijkste gelegen hunebed van Drenthe. Dit hunebed is nog vrijwel geheel intact.
• Hunebed D2 ligt in Westervelde, vlakbij Norg (postcode 7814). Het hunebed mist een aantal dekstenen, maar de totale lengte is nog wel goed te zien.
• Hunebedden D3 en D4 liggen in Midlaren (postcode 9475), verstopt tussen twee oude boerderijen. Ze zijn vrij groot en nooit opgeknapt en zien er, doordat er veel dekstenen in het hunebed zijn gevallen, behoorlijk slordig uit. De hunebedden tezamen worden "Hunenborg" genoemd. Ze zijn sinds 2003 erkend als rijksmonument.
• Hunebed D5 ligt in Zeijen (postcode 9491). Het ligt in het natuurgebied de Zeijer Strubben en ziet er nog verzorgd uit. Het hunebed is vanaf de weg niet goed zichtbaar, omdat het in een kuil ligt.
• Hunebed D6 ligt bij Tynaarlo (postcode 9482) en is nog geheel in dezelfde stijl als toen het werd gebouwd. Het hunebed is niet groot, maar wordt gezien als één van de mooiste Drentse hunebedden.
• Hunebed D7 (postcode 9469) en D8 (postcode 9467) liggen bij Schipborg.
• Hunebed D7 ligt in het natuurgebied De Strubben.
• Hunebed D8 ligt in de buurt van D7 en is nog redelijk intact.
• Hunebed D9 ligt in Annen (postcode 9468). Het ligt gewoon in de bewoonde wereld. Het hunebed is klein, maar is van oorsprong behoorlijk groot geweest. Helaas zijn veel stenen voor andere doeleinden gebruikt.
• Hunebed D10 ligt in Gasteren (postcode 9466). Dit hunebed ligt afgelegen in de Gasterse Duinen en is helaas niet meer compleet, omdat er stenen zijn ontvreemd.
• Hunebed D11 ligt in Anloo (postcode 9467). Het hunebed ligt op landgoed Terborgh. Het is 9 meter lang en bijna nog helemaal compleet; er mist alleen één deksteen.
• Hunebedden D12 en D13 liggen bij Eext (postcode 9463).
• Hunebed D12 is een kleine hunebed, begroeid met mos.
• Hunebed D13 is nog deels te zien zoals het vroeger ook was. Het ligt namelijk deels verstopt onder de zandheuvel waar het van oorsprong onder is gebouwd. Door middel van een trapje - vanaf de bovenkant van het hunebed - kun je bij het hunebed komen.
• Hunebed D14 ligt bij Eexter Halle (postcode 9463). Dit is één van de grotere hunebedden van Nederland. Het is 18 meter lang en nog bijna helemaal compleet.
• Hunebed D15 ligt bij Loon (postcode 9409). Het is zelfs te zien vanuit de trein die van Assen naar Groningen rijdt. Het hunebed is ook nog bijna compleet en is ook een behoorlijk groot hunebed. Om het hunebed ligt een krans van stenen. Om in het hunebed te komen, ga je door een soort poortje.
• Hunebed D16 ligt bij Ballo (postcode 9458). Ook dit hunebed is één van de grotere hunebedden. Het hunebed ligt vlakbij het natuurreservaat Kampsheide. Daar zijn archeologische vondsten gedaan. Naast het hunebed liggen er ook grafheuvels in het natuurreservaat.
• Hunebed D17 en D18 liggen bij Rolde (postcode 9451). Beide hunebedden liggen achter de middeleeuwse kerk van Rolde. Hunebed D18 valt meer op dan hunebed D17.
• Hunebedden D19, D20 en D26 liggen bij Drouwen (postcode 9533).
• De hunebedden D19 en D20 zijn beiden even groot en zijn nog behoorlijk compleet.
• Hunebed D26 is moeilijk te vinden, maar is wel een erg mooi hunebed. Het is middelgroot, maar nog bijna geheel intact.
• Hunebedden D21, D22, D23, D24 en D25 liggen bij Bronneger (postcode 9527).
• Van hunebed D21 wordt gezegd dat deze het mooist gelegen is van alle hunebedden. Het is nog behoorlijk compleet. Bij dit hunebed zijn veel archeologische vondsten gedaan, die bij het Hunebedcentrum in Borger te bezichtigen zijn.
• Hunebed D22 is in een slechtere staat dan D21. Het is trouwens het kleinste hunebed van Drenthe.
• Helaas is er nog weinig over van de hunebedden D23 en D24, terwijl er juist van hunebed D25 nog veel te zien is. Ook bij deze hunebedden zijn veel archeologische vondsten gedaan. Deze vondsten liggen in het British Museum in Londen.
• Hunebed D27, D28 en D29 liggen bij Borger (postcode 9531).
• Hunebed D27 is maar liefst 22,5 meter lang en is daarmee het grootste hunebed van Nederland. Het is nog behoorlijk in tact. De stenen wegen per stuk rond de 20.000 kilo. Dit hunebed ligt vlakbij het Hunebedcentrum in Borger.
• Hunebed D28 en D29 liggen bij elkaar en zijn bijna net zo groot. Ze liggen tussen een cirkel van bomen.
• Hunebed D30 en D31 liggen bij Exloo (postcode 7875).
• Hunebed D30 is in 1918 door een archeoloog opgegraven.
• Hunebed D31 ligt op een heuvel, maar is een niet erg bekend en slecht onderhouden hunebed.
• Hunebed D32 ligt bij Odoorn (postcode 7873). Dit is een laag hunebed, in tegenstelling tot de vele andere hunebedden. Er liggen nog een aantal dekstenen bij het hunebed.
• Hunebedden D34 (postcode 7872), D35 (postcode 7871), D36 en D37 (postcode 7872) liggen bij Valthe.
• De stenen van hunebed D34 liggen laag bij de grond. Het hunebed is niet meer compleet, omdat stenen zijn ontvreemd.
• Hunebed D35 ziet er niet meer uit als een hunebed, omdat er veel stenen missen. Het ligt vlakbij hunebed D34.
• Hunebedden D36 en D37 liggen ook vlakbij hunebed D34. De hunebedden hebben de bijnaam De Valther Tweeling, omdat ze maar een klein beetje (enkele meters) uit elkaar liggen.
• Hunebedden D38, D39, D40, D41, D42 (postcode 7814), D43 (postcode 7815), D44 (postcode 7814), D45 (postcode 7822), D46 en D47 (postcode 7824) liggen in Emmen.
• Hunebed D38, D39 en D40 liggen bij elkaar. D39 en D40 zijn kleiner dan D38 en liggen nog verscholen in de oorspronkelijke heuvel waarin het hunebed werd gebouwd. D38 is 8 meter lang. Alle drie de hunebedden zijn alleen te voet of met de fiets te bereiken.
• Hunebed D41 is weliswaar klein, maar nog geheel compleet. Het ligt direct aan de weg van Emmen naar Odoorn.
• Hunebed D42 is redelijk groot, maar niet echt bekend. Het is alleen te voet of met de fiets te bereiken. Middenin het hunebed staat een boom.
• Hunebed D43 bestaat van oorsprong uit 2 losse hunebedden, maar door alle stenen eromheen (lengte van 40 meter), lijkt het één hunebed. Daardoor wordt er ook wel gesproken van een langgraf, wat veel voorkomt in Duitsland.
• Hunebed D44 ligt op het erf van een boerderij. Van het hunebed is niet veel meer over. Veel stenen zijn weggeroofd.
• Hunebed D45 is weer een groot hunebed. Het ligt op een heuvel en is 18 meter lang. Er liggen nog veel kransstenen.
• Hunebed D46 en D47 liggen in een nieuwbouwwijk in Emmen.
• Hunebed D49 heeft als bijnaam de Papeloze kerk en ligt in Schoonoord (postcode 7848). De naam Papeloze kerk heeft te maken met de geheime hagezangen die tegen het paapse gezag werden gehouden. Het hunebed is bijna in zijn geheel hersteld - met de stenen van hunebed D33 dat daardoor dus niet meer bestaat - , zodat toeristen kunnen zien hoe het vroeger precies was. Het hunebed ligt deels onder de heuvel waar het vroeger onder werd gebouwd. Het is nog zichtbaar hoe je vroeger door de poort het hunebed kon betreden. Je kunt zelfs nog een kijkje nemen in de grafkelder.
• Hunebed D50 en D51 liggen bij Noord-Sleen (postcode 7846).
• Hunebed D50 is nog een prachtig hunebed om te zien, omdat nog veel stenen aanwezig zijn, waaronder de kransstenen.
• Hunebed D51 is niet meer zo boeiend. Dat komt omdat veel stenen weg zijn.
• Hunebed D52 ligt in Diever (postcode 7981). Het hunebed is een middelgroot hunebed en is meerdere malen gerestaureerd. Het geheel ziet er verzorgd uit.
• Hunebed D53 en D54 liggen bij Darp, vlakbij Havelte (postcode 7973).
• Hunebed D53 is 18 meter lang en is tijdens de Tweede Wereldoorlog deels verwoest (stenen werden verplaatst), omdat de Duitsers juist op die plek een vliegveld wilden aanleggen. Nadat het vliegveld werd gebombardeerd, werd het hunebed weer opnieuw opgebouwd. Het is nog bijna geheel intact.
• Hunebed D54 is ook een behoorlijk groot hunebed, maar toch kleiner dan hunebed D53.

Alle informatie over de hunebedden gaat over het jaar 2020

Hunebedcentrum bij Borger

In Borger kun je bij het Hunebedcentrum veel zien en te weten komen over diverse dingen. In de Keientuin liggen veel stenen die door de een-na-laatste ijstijd naar Nederland zijn "vervoerd". Je kunt in het museum zien hoe de hunebedbouwers vroeger leefden en in het Oertijdpark ga je terug in de tijd. Ook kun je in het centrum onder andere opgravingen van hunebed D26 bekijken.

Openingstijden 2020

Het Hunebedcentrum is tijdens schoolvakanties iedere doordeweekse dag van 10.00 tot 17.00 uur geopend en in het weekend van 11.00 tot 17.00 uur. Buiten de schoolvakanties is het centrum geopend van dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur en in het weekend van 11.00 tot 17.00 uur. Een bezoek aan het centrum is niet kosteloos.

Adres

Hunebedcentrum
Hunebedstraat 27
9531 JT Borger

Lees verder

• Strasse der Megalithkultur: Duitse hunebeddenroute
• Hunebedden: eeuwenoude begraafplaatsen in Nederland & Europa