Treinreis in Zwitserland met de Bernina Express

Zwitserland is een prachtig land. Het is niet alleen leuk om dit met de auto te verkennen, maar ook met de trein. Met de trein kom je namelijk op hele andere plekken dan met de auto. Het uitzicht kan daarom heel anders zijn. In Zwitserland zijn verschillende prachtige treintrajecten. Eén hiervan is de Albula-Bernina Bahn, beter bekend als de Bernina Express. Met een panoramatrein van spoorwegmaatschappij Rhätische Bahn zie je het schitterende landschap aan je voorbijgaan. Zowel de Albula Bahn als de Bernina Bahn vallen sinds 2008 onder het UNESCO Werelderfgoed.

Inhoud

• Treinreis in Zwitserland: Albula-Bernina Bahn met de Bernina Express
• Albula Bahn
• Bernina Bahn
• Route Bernina Express
• De route vanuit Chur
• De route vanuit Davos
• De route vanuit Sankt Moritz
• Chur (585 m.ü.M)
• Reichenau/Tamins
• Burchten en ruïnes
• Thusis (697 m.ü.M.) - Solisbrücke (863 m.ü.M)
• Tiefencastel
• Ongeluk
• Landwasserviaduct (1.048 m.ü.M) - Filisur (1.084 m.ü.M)
• Bergün (1.372 m.ü.M)
• Preda (1.788 m.ü.M)
• Albulatunnel (1.820 m.ü.M)
• Nieuwbouw Albulatunnel
• Sankt Moritz (1.775 m.ü.M)
• Pontresina (1.774 m.ü.M)
• Morteratsch (1.896 m.ü.M)
• Ospizio Bernina (2.253 m.ü.M) en Lago Bianco
• Alp Grüm (2.091 m.ü.M)
• Poschiavo (1.014 m.ü.M)
• Le Prese
• Brusio (780 m.ü.M)
• Tirano (429 m.ü.M)

Treinreis in Zwitserland: Albula-Bernina Bahn met de Bernina Express

Het treintraject Albula-Bernina is bij sommige mensen misschien beter bekend als de Bernina Express. Dit is een trein van de Zwitserse spoorwegmaatschappij Rhätische Bahn. Het traject Albula-Bernina omvat twee treintrajecten: de Albula Bahn en de Bernina Bahn. Met de trein Bernina Express maakt men een schitterende treinreis van het Zwiterse kanton Graubünden naar het Italiaanse Tirano. De totale treinreis - als men start vanuit Chur - is 144 kilometer.

Albula Bahn

De gehele Albula Bahn is sinds 1903 opengesteld, maar er werd al eerder aan het treintraject gewerkt. De lijn Chur-Thusis werd namelijk al in 1896 opengesteld. Er werd op dit traject eerst met een stoomlocomotief gereden, maar vanaf 1919 werd de stoomlocomotief door een elektrische trein vervangen. De stroom komt uit de waterkrachtcentrales en daarom is dit een milieuvriendelijke manier van reizen met de trein. Tot aan Sankt Moritz is er sprake van de Albula Bahn. Daarna gaat het traject over in de Bernina Bahn. De trein rijdt gedurende het traject van de Albula Bahn over 55 bruggen en door 39 tunnels. Bij de aanleg van de Albulabahn hebben duizenden arbeiders onder zeer zware omstandigheden gewerkt. Bruggen werden steen voor steen gebouwd en tunnels - in totaal over een lengte van 16 kilometer - werden steen voor steen uitgegraven.

Bernina Bahn

De Bernina spoorlijn begint in Sankt Moritz en eindigt in Tirano in Italië. In juli 1906 werd er met de bouw begonnen. Er kon alleen maar 's zomers aan het treinspoor gewerkt worden. 's Winters was dit niet mogelijk in verband met de veelvuldige sneeuwval. Uiteindelijk was het hele traject in 1910 klaar. De bovenleiding werd door de Nederlander Dirk Nachenius (1860-1930) - die werkzaam was bij een elektriciteitsbedrijf in Zwitserland - aangelegd.

Route Bernina Express

Treinreizigers die met de Bernina Express reizen kunnen hun hart ophalen. Onderweg kunnen ze genieten van de prachtige natuur en zien ze mooie vergezichten. Maar dat is niet alles. De trein rijdt over veel oude bruggen, viaducten en door diverse (keer)tunnels. Veel hiervan zijn schitterende architectonische bouwwerken. Zowel de Albula Bahn als de Bernina Bahn staan sinds 2008 - net zoals sinds 2001 de Zwitserse Alpen Jungfrau-Aletsch - op de de werelderfgoedlijst van UNESCO.

De Bernina Express start uit drie verschillende plaatsen. Dit zijn:

• Chur
• Davos
• Sankt Moritz

Vervolgens doet hij diverse - waaronder ook kleine - plaatsen aan om uiteindelijk in het Italiaanse Tirano te eindigen.

De route vanuit Chur

Chur - Rheichenau-Tamins - Bonaduz - Thusis - Tiefencastel - Filisur (Landwasser Viaduct) - Bergün - Preda - Spinas - Bever - Samedan - Celerina - Sankt Moritz - Pontresina - Morteratsch - Bernina Suot - Ospizio Bernina - Alp Grüm - Pochiavo - Le Prese - Brusio - Tirano. Uiteraard komt de trein ook nog langs andere kleine plaatsen.

De route vanuit Davos

Indien men vanuit Davos start gaat men over het Wiesner Viaduct naar Filisur. Vanaf daar volgt de trein hetzelfde traject als vanuit Chur.

De route vanuit Sankt Moritz

Indien men in Sankt Moritz start, volgt men vanaf daar dezelfde route als vanuit Chur.

Chur (585 m.ü.M)

Het startpunt van de Bernina Express is Chur. Dit is de oudste stad van Zwitserland. De eerste mensen woonden hier al 9000 jaar voor Christus. Het was van oudsher een handelsstad en werd gezien als toegangspoort tot de Alpen. De zon schijnt hier volop en dat is ook te zien aan de wijnranken op de hellingen. Er wonen rond de 35.000 inwoners in Chur. Nog altijd is Chur een belangrijk knooppunt voor bussen en treinen. De treinen van spoorwegmaatschappij SBB rijden over normaalspoor, terwijl de treinen van de RhB over smalspoor rijden.

Reichenau/Tamins

Net na het station van Reichenau/Tamins rijdt de Bernina Express over de spoorbrug over de Rijn. Op deze plek komen de Vorder- en de Hinterrhein samen en gaan hier verder onder de naam Rijn. Naast de Bernina Express rijdt ook de Glacier Express over deze spoorbrug. Vanaf de brug heeft men een schitterend uitzicht op het in de 17e eeuw gebouwde Sloß Reichenau.

Burchten en ruïnes

Naast Sloß Reichenau zijn er onderweg veel burchten en ruïnes te zien. Deze zijn vroeger gebouwd om het dal en de reizigers in de gaten te kunnen houden. In het dorpje Rhäzüns staat het gelijknamige Sloß Rhäzüns. Deze burcht is in 1288 gebouwd. Even verderop ziet men Sloß Ortenstein. In het dal van Domleschg zijn rond de twintig burchten, kastelen en ruïnes te vinden.

Thusis (697 m.ü.M.) - Solisbrücke (863 m.ü.M)

Vanaf Reichenau/Tamins rijdt de trein verder naar Thusis. Hier maakt hij een stop op het station en rijdt dan verder richting Tiefencastel. Vanaf nu klimt de trein omhoog en rijdt langs de Albula-rivier. Voordat Tiefencastel wordt bereikt, rijdt de trein over de Solisbrücke. Dit is de hoogste brug op dit traject. Hij ligt op maar liefst 90 meter hoogte boven de Schinschlucht (waardoor de rivier Albula stroomt) gebouwd. De brug is 164 meter lang en is in 1902 voor het treinverkeer van de Rhätische Bahn gebouwd. De Solisbrücke bestaat eigenlijk uit drie bruggen:

• een oude stenen brug
• een brug voor het autoverkeer
• een brug voor het treinverkeer

Tiefencastel

Nadat de trein over de Solisbrücke is gereden volgen een aantal tunnels en dan wordt het station van Tiefencastel al snel bereikt.
Na een korte stop rijdt de trein verder richting Filisur. Voordat de trein daar aankomt, rijdt hij over twee viaducten. Het eerste viaduct is het Schmittentobel viaduct. Dit viaduct is 137 meter lang en heeft zeven sierlijke bogen. Zodra men over dit viaduct rijdt, komt het wereldberoemde Landwasserviaduct al in zicht.

Ongeluk

Op het stuk tussen de Solisbrücke en Tiefencastel is op 13 augustus 2014 een ongeluk gebeurd, waarbij een wagon naar beneden is gestort. Gelukkig bleef deze wagon halverwege tussen een aantal bomen hangen en viel hij niet verder naar beneden in de lager gelegen Albula-rivier. Bij dit ongeval raakten een aantal mensen zwaargewond. Het ongeluk ontstond door een aardverschuiving, veroorzaakt door zware regenval.

Landwasserviaduct (1.048 m.ü.M) - Filisur (1.084 m.ü.M)

Vlak voor Filisur ligt het Landwasserviaduct. Het viaduct is in 1902 gebouwd. Dit schitterende bouwwerk is 65 m lang en 136 m hoog en heeft zes brugbogen. De rivier Landwasser - een zijrivier van de Albula-rivier - stroomt onder het viaduct door. Bij de bouw is hier ook goed rekening mee gehouden. Een rivier kan immers altijd buiten zijn oevers treden. Daarom hebben ze bij de bouw voor een veilige constructie gekozen. Binnenin de pijlers zijn bij de bouw direct ijzeren "torens" ingemetseld. Daardoor kregen de pijlers een solide bouw. Bovenop de pijlers werden brugkranen geplaatst en op deze manier werd het bouwmateriaal omhooggetrokken. De trein maakt op het Landwasserviaduct een bocht van 45 graden. Direct daarna duikt de trein de Landwassertunnel (216 meter lang) in. Nadat de trein uit de Landwassertunnel is gekomen volgt het station van Filisur. Op het station van Filisur komen de treinen vanuit Davos en vanuit Tiefencastel aan.

Bergün (1.372 m.ü.M)

Vanaf Filisur volgt het echte bergtraject voor de trein. Vrij snel na Filisur volgt een keerlus in een tunnel. Op deze manier wint de trein steeds meer aan hoogte. De rit gaat verder richting Bergün. Voordat de trein in Bergün is, heeft hij al bijna 300 meter aan hoogte gewonnen. Maar dat is nog niet alles. De trein moet nu nog 400 meter aan hoogte winnen. Dit wordt door middel van het lussen in twee keertunnels gedaan. Een keertunnel is een tunnel in een berg waarbij een in de helling liggende spoorlijn maar liefst 360 graden rondgaat. De trein heeft nu nog maar een snelheid van 30 km per uur. Uiteindelijk komt de trein drie keer langs Bergün. Het dorpje Bergün heet in het Reto-Romaans Bravuogn. Bergün is het laatste dorpje voor de Albulapas.

Preda (1.788 m.ü.M)

Na Bergün is het volgende station Preda. De afstand tussen beide dorpjes is 12,6 km. De trein moet een hoogte van 416 m overbruggen. Dit doet de trein door het nemen van:

• vijf keertunnels
• twee gewone tunnels
• negen viaducten
• twee galerijen

De trein stopt bij het station van Preda. Wie wil, kan hier uitstappen en eventueel weer terug wandelen naar Bergün. Direct daarna duikt de trein in de Albulatunnel richting Sankt Moritz.

Albulatunnel (1.820 m.ü.M)

De Albulatunnel is in vier jaar tijd - tussen 1898 en 1903 - gebouwd en is na de Furka-Scheiteltunnel (2.160 m.ü.M) de hoogst gelegen oversteek van de Alpen. Deze tunnel is de hoogste gelegen tunnel van de Albula - Bernina Bahn. Er hebben 1300 mensen bij de aanleg van de bijna 6 kilometer lange tunnel geholpen. Hiervan zijn 16 mensen door explosies en de daarop volgende instortingen overleden. Tijdens de bouw woonden honderden mensen in barakken. In 1903 is de Albulatunnel feestelijk geopend. De rit door de tunnel duurt maar 4 minuten. Hoog boven de tunnel is de pashoogte van de Albulapas. Zodra de trein uit de Albulatunnel komt, arriveert hij in Spinas (1.818 m) en rijdt dan via Bever - Samedan - Celerina door naar Sankt Moritz.

Nieuwbouw Albulatunnel

In 2011 zijn ze met de voorbereidingen voor de bouw van de nieuwe Albulatunnel begonnen. Deze komt parallel aan de oude tunnel - Albulatunnel l - te liggen en krijgt een lengte van 5.860 meter. Het besluit voor een nieuwe tunnel is genomen, omdat meer dan de helft van de de oude tunnel in slechte staat is. In 2014 zijn ze met de eerste werkzaamheden begonnen. In oktober 2018 - na drie jaar tijd - is de hele tunnel uitgeboord, met tussentijdse winterstops. De prognose is dat ze in totaal 12 jaar nodig hebben, inclusief voorbereidingen. De bouwtijd komt op 7 1/2 jaar. Het plan is dat de Albulatunnel ll eind 2021/begin 2022 in gebruik genomen zal worden. De oude tunnel wordt dan als veiligheidstunnel gebruikt.

Informatiepunt
In de periode begin mei tot en met eind oktober 2016 is er speciaal voor de bouw van de nieuwe Albulatunnel een informatiepunt opgericht. Geïnteresseerden kunnen hier veel te weten te komen. Het informatiepunt is iedere dag van 08.00 uur tot 20.00 uur geopend. De toegang is gratis.

Sankt Moritz (1.775 m.ü.M)

Sankt Moritz is een mondaine plaats. Het straalt er van luxe en dat is te zien aan diverse 5-sterren hotels. Daarnaast is Sankt Moritz ook een populaire wintersportplaats. Niet alleen toeristen weten van het bestaan van Sankt Moritz, ook is het bekend in de sportwereld. Zo werden onder andere de volgende sportevenementen hier gehouden:

• in 1925 de Europese schaatswedstrijden
• in 1928 en in 1948 de Olympische Winterspelen
• in 1934, 1974 en 2003 de Wereldkampioenschappen alpineskiën

Zodra de Albula Bahn in Sankt Moritz is aangekomen vindt er ook een naamwisseling plaats. Vanaf dit moment heet het traject de Bernina Bahn. De trein zet zijn reis voort naar het Italiaanse Tirano.

Pontresina (1.774 m.ü.M)

De volgende plaats is Pontresina. Tot voor 2010 werden op dit station de locomotieven die op wisselstroom reden (11.000 volt 16 2/3 Hz) omgewisseld voor twee zogeheten triebwagen met 1000 volt gelijkstroom. Sinds 2010 is dat niet meer nodig in verband met de komst van de Allegra-trein. Deze trein kan beide stroomsystemen aan.

Morteratsch (1.896 m.ü.M)

De trein gaat verder op weg naar de Bernina pas en rijdt richting Morteratsch. Zodra de trein over de brug rijdt komt de Morteratsch gletsjer in zicht met daarachter de Piz Bernina. Eerst zijn er nog een paar bomen te zien en ineens rijdt de trein boven de boomgrens. Uiteraard heb je hier ook een schitterend uitzicht op het Bernina massief. De kans is aanwezig dat er een groep steenbokken te zien is. Vanaf Morteratsch rijdt de trein via Bernina Suot naar Ospizio Bernina.

Ospizio Bernina (2.253 m.ü.M) en Lago Bianco

De trein kronkelt op een hoogte van meer dan 2000 meter boven de zeespiegel langs het kleine meertje Lej Nair en het grotere meer Lago Bianco. Iets verderop aan het meer Lago Bianco ligt Opspizio Bernina. Dit is het hoogste punt van deze mooie treinreis. Het ligt op een hoogte van 2253 meter. Tussen de meren Lej Nair en Lago Bianco is sprake van een waterscheiding tussen de Adriatische Zee en de Zwarte Zee. Ook is er op dat punt sprake van een wijziging in de taal. Zo werd er eerst Reto-Romaans gesproken en vanaf nu is het Italiaans.

Alp Grüm (2.091 m.ü.M)

Vanaf Ospizio Bernina gaat de reis verder naar Alp Grüm. Het hoogste punt is immers in Ospizio Bernina bereikt en de trein begint nu aan de sensationele afdaling. Ook hier is het uitzicht adembenemend. Zodra de trein een bocht maakt om naar het station van Alp Grüm te rijden zie je ineens ver beneden je het meer van Poschiavo (Lago di Poschiavo) liggen. De trein rijdt nog steeds boven de boomgrens. Er volgen een aantal tunnels en keerlussen om snel hoogte te verliezen. Na elke tunnel is het uitzicht weer anders.

Poschiavo (1.014 m.ü.M)

De trein kronkelt door het landschap en gaat van bocht naar bocht en verliest steeds meer hoogte. Het meer van Poschiavo komt steeds dichterbij. Voordat de trein langs het meer rijdt, komt eerst het station van Poschiavo. Poschiavo zelf is een pittoresk dorpje. In de zomer van 1987 heeft zich een drama afgespeeld. Een modderstroom heeft in het centrum gebouwen totaal verwoest. Gelukkig is alles weer opgebouwd.

Le Prese

Het einde van de treinreis is bijna in zicht. Na Poschiavo volgen de dorpjes San Antonio en Le Prese. Deze dorpjes liggen aan Lago di Poschiavo. Langs dit meer staan de eerste palmbomen. Het mediterrane klimaat is zichtbaar. De trein rijdt in deze dorpjes gewoon op de weg! Als de trein in Le Prese pech heeft, staat ook het overige verkeer vast.

Brusio (780 m.ü.M)

Het dal wordt weer smaller en de trein gaat verder naar Brusio. Net na Brusio volgt een schitterend bouwwerk in de vorm van een groot keerviaduct. Het viaduct is 107 lang en de trein neemt een bocht van 360 graden. Uiteindelijk rijdt het nog onder het viaduct door waarover hij net heeft gereden. Dit keerviaduct is wereldberoemd.

Tirano (429 m.ü.M)

Ondanks dat de trein al een heel stuk heeft afgedaald, is hij nog niet op het laagste punt. Om in het Italiaanse Tirano aan te komen moet de trein nog 350 meter dalen. En dat in maar zeven kilometer. Ook in Tirano rijdt de trein over straat. Dit heeft alles te maken met ruimtegebrek. Wie nog verder wil naar Lugano in Zwitserland, kan dit met de Bernina Express bus van de Rhätische Bahn. De afdaling van Ospizio Bernina naar Tirano heeft negentig minuten geduurd. In totaal is de trein meer dan 1.800 meter gedaald.