Langs de Saône: de Bourgondische stad Tournus

Aan de oevers van de Saône ligt een klein stadje, Tournus. Deze Bourgondische stad die tevens de poort naar het zuiden van Frankrijk is, trekt jaarlijks heel wat bezoekers. Boegbeeld van deze stad is de Sint-Philibert-kerk, met haar twee torentjes die men van heinde en ver kan zien. Ook het Hotel Dieu is meer dan een bezoekje waard. Verder is de stad een Ville fleurie met twee bloemen. Dit betekent dat er veel groene zones zijn, dat alles er goed onderhouden wordt en dat het een stad is waar het goed toeven is.

Tournus

Tournus is een stad in het departement Saône-et-Loire (71), in de streek van de Bourgogne. Het ligt op de rechteroever van de Saône, tussen Châlon -sur-Saone en Mâcon. Een andere bekende stad in de buurt is Beaune. De stad dateert uit de Romeinse periode. In 175 bouwden de Romeinen een versterkt garnizoen op de oever van de Saône op de Via Agrippa. Het was een stop-en bevoorradingsplaats voor de Romeinse legioenen en boodschappers. Tournus is echt de poort naar het Zuiden van Frankrijk en dat zie je aan de bouwstijl van de wijnbouwershuizen. Op de platte daken liggen ronde, Romaanse dakpannen. Je kan in het stadje rustig rondkuieren en genieten van de pittoreske straatjes. In het Zuiden van de stad bevindt zich het oude stadsgedeelte met de Sint-Madeleine kerk. De Romaanse Sint-Philibert kerk met zijn twee puntige torentjes ziet men reeds van ver, zowel van op de weg als van op het water en is als het ware het boegbeeld van de stad.

Ville fleurie

Tournus heeft de titel van Ville Fleurie met twee bloemen. Het gaat hier om een wedstrijd waaraan alle Franse dorpen en steden mogen deelnemen. Ieder jaar worden een aantal dorpen en steden alnaargelang hun aantal groene zones, toeristische voorzieningen en algemeen onderhoud bekroond met 1 tot 4 bloemen. Aan de ingang van de bekroonde steden staat een geel bord met daarop in groene letters "Ville Fleurie" en daaronder een aantal rode bloemetjes in de vorm van een klavertje vier. Het is zo'n beetje als een Michelinster voor een restaurant. Je bent er trots op en je koestert je bekroning.

Bezienswaardigheden

In Tournus zijn heel wat bezienswaardigheden. Zo is er het Hotel Dieu, dat tevens als museum fungeert. Verder de Sint-Philibertkerk, het boegbeeld van de stad met de twee torentjes die je van ver kan zien. Het pittoreske centrum met de smalle en gezellige steegjes waar je uren kan rondkuieren en typische streekgerechten kan kopen of gaan eten. Gastronomie neemt immers een belangrijke plaats in in Tournus, dat de meeste Michelinsterren per inwoner heeft van heel Frankrijk. De roze daken met de ronde dakpannen laten je geloven dat je in het zuiden van Frankrijk bent en als het weer wat mee zit, lijkt het ook wel echt zo.

Hotel Dieu

Oorspronkelijk hospitaal

Dit voormalig hospitaal is in de streek gekend als Hotel Dieu. Nu is het een museum, het Musée Greuze, waarin werken worden tentoongesteld van o.a. Jean-Baptiste Greuze, een schilder geboren in Tournus in 1725. Het Hotel Dieu werd gebouwd in de 17de eeuw en is geclasseerd als historisch monument. In het Hotel Dieu zijn drie grote ziekenzalen en 2 kapelletjes. Ook is er een grote plantentuin met geneeskrachtige kruiden. In de Hotel Dieu bevindt zich ook één van de oudste apotheken van Frankrijk, daterend uit 1685. De houten kasten, rijkelijk versierd en uitgehouwen, werden speciaal ontworpen om de mooie aardewerken potten uit de 17de en 18de eeuw in te zetten. Van deze potten zijn er meer dan 300 bewaard gebleven. In de potten werden poedertjes en pilletjes bewaard die werden bereid door de kloosterzusters. Op de houten plafonds zijn met de hand engelen, bloemen en planten geschilderd.

Musée Greuze: archeologie en kunst

In het Musée Greuze zijn er verschillende tentoonstellingen. Er is heel wat archeologisch materiaal van de prehistorie tot nu, gaande over de Merovingers en de Gallo-Romeinse periode. Zo kan men er silexen bewonderen, naast keramiek, bronzen en ijzeren voorwerpen en gereedschap. Het pronkstuk is een oftalmologische tas uit de 2de eeuw, die werd gevonden in de Saône.
Twee volledige zalen zijn gewijd aan het werk van Greuze. In de andere zalen vindt men werken van Franse, Vlaamse en Italiaanse meesters van de 15de tot de 20ste eeuw.

De Sint-Philibert kerk

Van crypte naar kerk

In 177 worden de Christenen vervolgd. De Heilige Valeriaan wordt onthoofd en zijn lichaam wordt begraven op de plaats van de huidige crypte van de Sint-Philibert kerk. Deze crypte wordt de ontmoetingsplaats van de opgejaagde Christenen. Nog steeds staat de sarcofaag van de Heilige Valeriaan in de crypte van de kerk. Rond de 4de eeuw wordt de kerk verder opgebouwd rond deze crypte.

Heilige Philibert

In 731 is er een inval van de Sarrazenen en wordt de abdij verwoest. In 875 worden de resten van de Heilige Philibert naar Tournus gebracht. Deze edele Merovinger was oorspronkelijk in Noirmoutier begraven maar door de aanvallen van de Vikings moest zijn stoffelijk overschot in allerijl worden uitgegraven en werd het in veiligheid gebracht in Tournus. Ook de monniken van Sint-Philibert komen mee en vestigen zich naast de monniken van Sint-Valeriaan.

Voor de tweede en de derde maal verwoest

Rond 936 wordt de abdij weer verwoest, ditmaal door Hongaren. De abdij wordt terug opgebouwd, maar in 1006 brandt het gebouw uit en is weer een deel van de abdij verwoest. Langzamerhand worden er steeds nieuwe delen aan de abdij toegevoegd. Zo in 1120 de twee torens die het uitzicht van de stad grotendeels bepalen.

Het stopt maar niet: voor de vierde maal verwoest

1562: nieuwe mokerslag voor de abdij. Ditmaal zijn het de Huguenoten die niet veel overlaten. Na een nieuwe opbouw is de abdijkerk volledig.

Een van de oudste en grootste Romaanse kerken van Bourgondië

De Sint-Philibertkerk is een van de grootste en oudste van de Romaanse kerken van Frankrijk en een vrijwel volmaakt voorbeeld van vroeg-Romaanse kunst. Ze bestaat uit een crypte, een bovenkapel, een klooster, een refter, een kelder en een kapittelzaal. Het middenschip heeft een heel mooie lichtinval waardoor de roze kleur van de préty-stenen pilaren prachtig uitkomen en is omringd door 5 kapellen. In het koor is mooi beeldhouwwerk te bewonderen. Bij werkzaamheden in de kerk werden recentelijk zeldzame middeleeuwse vloermozaïeken blootgelegd, met voorstellingen van o.a. de dierenriem. Vijf medaillons van deze oude vloer zijn voor het publiek toegankelijk. De kerk is omringd door oude vestingmuren.

De kerk bezoeken

Op de toeristische dienst van Tournus kan u zich inschrijven om deel te nemen aan een rondleiding, zodanig dat u in detail kan genieten van dit prachtige monument van de Romaanse bouwkunst.