Fátima, bedevaartplaats in Portugal

Fátima is een van de grootste bedevaartplaatsen ter wereld. In mei en oktober worden elk jaar de bedevaartdagen gehouden op de 12e en de 13e van de maand. Duizenden pelgrims komen vanuit Porto of Lissabon naar Fátima gelopen. Op deze dagen herdenkt men de verschijningen van Maria aan de herderskinderen. Gelijktijdig met de dagen in Fátima worden ook in Rio de Janeiro in Brazilië deze dagen gevierd. De diensten zijn via het internet te volgen.

Fátima, bedevaartplaats in Portugal

De pelgrimsdagen op 12 en 13 mei waren een beleving voor ons als eigenaar van een B&B in Batalha hier in Portugal. Al onze gasten kwamen van ver en voor hetzelfde doel: Fátima. Op zaterdag 12 mei checkte iedereen in en maandag de 14e weer uit! Vanuit Brazilië, Canada, Spanje, Guernsey, de Portugese Azoren en vanuit het vaste land van Portugal mochten we onze gasten verwelkomen. Onze gasten uit Brazilië gingen na het inchecken niet gelijk door, graag wilden wij via het internet de dienst zien die in Rio de Janeiro op dat moment plaatsvond. Weer iets geleerd, want van hen hoorden we dat in Rio een kopie staat van de Mariakapel in Fátima en dat ook op deze dagen de pelgrimsdagen worden gevierd.

Op zaterdag werd bij terugkomst van de gasten de ervaringen met elkaar gedeeld waarom zij Fátima bezochten. De meesten waren onder de indruk van de kaarsprocessie en kregen het soms zelfs even te kwaad. De kaarsprocessie is de start van de velen diensten die gedurende de nacht doorgaan. Een van de dames vertelde ons dat ze speciaal voor haar zoon was gekomen die Multiple Sclerose heeft en voor hem heeft gebeden. De ander was met haar partner meegekomen die gelovig is, zelf wilde zij graag een keer de kaarsprocessie meemaken. Veel mensen blijven ook de hele nacht op het plein, ons gasten keerden ’s avonds dus allemaal terug.

Op zondag na het ontbijt vertrokken zij bijna allemaal weer naar Fátima. Bijna iedereen, want de vermoeidheid van het reizen en het staan in de warmte de dag ervoor had toegeslagen. Geen probleem want de RTP (Portugese zender) zendt alles uit op televisie. Dus heerlijk vanuit je bed alles mee beleven, bleek geen probleem. Met een broodje uit het vuistje, gewoon wat later richting Fátima gegaan. Nog net op tijd voor het ‘uitzwaaien van Maria’ waarmee de laatste dienst wordt afgesloten. Het Mariabeeld dat tijdens de kaarsprocessie vanuit de Kapel naar de basiliek gaat, wordt dan teruggebracht.

Maandag ging een ieder weer naar huis of trok verder door Portugal naar familie of voor vakantie. Maar eerst werden er foto’s van elkaar en met elkaar gemaakt. Wat ons betreft, een leuke ervaring met lieve mensen. In oktober hopen we zo een ronde nog eens te kunnen maken maar ook zelf de kaarsprocessie te bezoeken.

Pelgrimsdagen en de routes

Elk jaar komen op 12 mei en 13 oktober duizenden bedevaartgangers naar de bedevaartsplaats Fátima om de eerste en laatste verschijning van de Maagd Maria aan de 3 herderskinderen te gedenken. Twee wandelroutes vormen de officiële bedevaartgang naar Fátima: een noordelijke en een zuidelijke. De noordelijke route “Caminho do Norte” is 200 km lang en begint in Porto. Dit is de meest gebruikte route, want dit gedeelte van het land heeft de meeste actieve katholieken. Bedevaartgangers vanuit het zuiden kiezen de “Caminho do Sul” die 126 km lang is en in Lissabon start.

Voorafgaand aan de dagen zien we duizenden wandelaars hier in de omgeving langs de wegen gaan op weg naar Fátima om op 12 en 13 mei deel te nemen aan de herdenkingen. Veel van hen zijn ondertussen al behoorlijk vermoeid en wij zijn soms verbaasd over hun uitrusting, want sommigen lopen de route op teenslippers en in te warme en strak zittende kleding. Tijdens de route ondersteunen honderden vrijwilligers de pelgrims op de assistentieposten. Zo een 60 posten staan langs de noordelijke route en ongeveer 15 langs de zuidelijke route. Overnachten gebeurt over het algemeen bij de brandweerkazernes in Portugal die onderdak bieden aan de wandelaars, ook aan niet pelgrims. Bij aankomst in Fátima staan er ook weer veel vrijwilligers klaar om de bezoekers te begeleiden. Vanwege het weekend trokken de bedevaartsdagen dit jaar een record aantal bezoekers, per dag zo een 350.000 die totaal 190.000 kaarsen branden!

Op dit moment worden de parkeerplaatsen en wegen in en rondom Fátima opgeknapt. Het blijkt hard nodig want elk jaar blijkt het bezoekersaantal toe te nemen. Niet alleen op de pelgrimsdagen maar gedurende het gehele jaar komen bezoekers naar deze bedevaartplaats. Ook wij adviseren onze gasten altijd een bezoek aan deze bedevaartplaats te brengen die maar 12 kilometer van onze B&B ligt. Ons motto: Ga naar Fátima en ervaar het zelf, vind je het niet leuk dan ben je zo weer vertrokken. Over het algemeen komt toch iedereen met een positief verhaal terug. De meesten vinden de mensen die het pad over het plein en rondom de Mariakapel op hun knieën afleggen bijzonder om te zien. Waarom mensen dit doen: bedanken, boetedoening, vragen om kracht, het is voor iedereen persoonlijk.

Het verhaal van de herderskindertjes

Op 13 mei 1917 zagen de drie herderskinderen, Lucía dos Santos, Francisco en Jacinta Marta, een lichtende vrouwfiguur in de steeneik. Zij droeg hen op de komende maanden op dezelfde dag terug te komen. Ze riep de kinderen op te bidden, boete te doen en offers te brengen om zielen te redden uit het vagevuur. Verder gaf ze aan dat ze gedurende zes maanden op dezelfde dag en hetzelfde uur aan de kinderen zou verschijnen en bij de laatste verschijning haar boodschap zou doorgeven. Op 13 oktober tijdens de laatste verschijning stonden de herderskinderen en 70.000 andere mensen te wachten op de verschijning. Het waren echter slechts de drie kinderen die haar zagen. De andere aanwezigen zagen wel de zon in grote vaart op de aarde afkomen, maar zich op het laatste moment weer terugtrekken (het Zonnewonder). Alleen Lucia hoorde het geheim van Fátima dat werd gesproken bij de laatste verschijning. Het eerste deel was een visioen van de hel, het tweede was van een oorlog erger dan de Eerste Wereldoorlog, het derde was een visioen van de moord op een paus. Dit werd pas met het nieuwe millennium onthuld door Paus Johannes Paulus II op wie een moordaanslag werd gepleegd in 1981. In de Verschijningskapel is de kroon van Maria te zien met de kogel die uit paus Johannes Paulus II werd verwijderd. Lucia dos Santos overleed in 2005 in Coimbra waar zij lid was van de Orde van de Carmelitessen. Zoals zij vooraf had aangegeven is zij een jaar na haar overlijden overgebracht naar Fátima waar zij werd bijgeplaatst bij de andere twee herderskinderen. De graven van de herderskinderen liggen in het dwarsschip van de basiliek.

De oude basiliek en de nieuwe kerk

Ze liggen recht tegenover elkaar aan het plein waarvan de oppervlakte groter is als die van het Sint Pietersplein in Rome. De oude basiliek is een neo-barokke basiliek die door de Nederlandse architect Gerardus van Kriechen ontworpen . In 1928 is men begonnen met de 65 meter hoge toren die op de spits een reusachtig bronzen kroon van 7 ton draagt. Bijzonder zijn ook de glas-in-loodramen en de schilderingen in de kerk. De muurschildering boven het hoogaltaar stelt de Boodschap van Maria in Fátima voor. Op de vier hoeken van de basiliek staan de beelden van 4 apostelen van de rozenkrans. Aan de buitenzijde op de zuilengangen staat een aantal marmeren beelden die diverse Portugese kunstenaars zijn vervaardigd. Een daarvan aan de rechterzijde is Nuno Alvarez de Perreira. Na de slag bij Aljubarrotte is hij monnik geworden. Deze man is namelijk degene geweest die ervoor heeft gezorgd dat Portugal in handen van Portugal is gebleven en niet in handen van Spanje is gevallen.
In 2005 werd de bouw van de nieuwe kerk Santíssima Trindade afgerond, deze kerk ligt recht tegenover de oude basiliek en heeft 9.000 zitplaatsen. De bouw kwam tot stand in samenwerking met diverse kunstenaars uit Europa. Zo is er de hoofdingang met aan weerszijden 6 extra ingangen welke symbool staan voor Jezus en de 12 apostelen. Boven het altaar in de kerk treft u een groot kruis met Jezus, afgebeeld met opgeheven hoofd en de ogen geopend. Afkomstig van een Ierse kunstenares die dit ontworpen heeft met de speciale bedoeling dat Jezus zijn mensen aanschouwt en over hen waakt. Op de muurschildering aan de linkerzijde wordt Maria met de 3 herderskinderen afgebeeld. Voor haar Jacinta en Francisco, links achter haar Lucia. Wie verder kijkt, herkent als derde van links de afbeelding van Moeder Teresa van Calcutta. Helaas kom je dit in nog weinig reisgidsen tegen, jammer want juist dit maakt de nieuwe kerk interessant om te bekijken.

Andere wetenswaardigheden over Fátima

• De naam van deze plaats is afkomstig van een prinses naar wie de stad vernoemd is en heeft niets met het heiligdom op zich te maken.
• In de Mariakapel staat een kopie van het beeld. Het origineel inclusief de echte kogel is in de secretariaatsruimte van het heiligdom beveiligd, de reden hiervoor is dat de kapel 24 uur per dag een open terrein is. Bij speciale dagen zoals de pelgrimsdagen en tijdens de processies wordt het echte beeld geplaatst in de Kapel.
• Vrouwen kunnen hun trouwjurk inleveren bij het secretariaat om anderen vrouwen te helpen die zelf financieel niet in staat zijn jurk voor de huwelijksdag te kopen.
• Van mei tot oktober vindt op elke 12e van de maand elk uur een dienst in een andere taal plaats. De dienst in het Nederlands begint om 11.30 uur.
• Van november tot april is op de 13e dag van de maand om 10.15 uur een processie met het Mariabeeld.