Onze trip met de camper door Schotland

Onlangs hebben wij met ons gezin een fantastische rondrit gemaakt met een camper door Schotland. In plaats van een zomervakantie in de zon en aan het strand, hebben wij bewust gekozen voor eens wat anders. Het is ons zeer goed bevallen. Dit artikel beschrijft de tocht die wij hebben gemaakt, en de interessante plaatsen en bezienswaardigheden die wij hebben aangedaan. Wellicht kan dit ter inspiratie voor anderen gelden. Op vakantie in Schotland gaan is makkelijker te regelen dan je denkt. Je zult vooraf wel een aantal beslissingen moeten nemen:

• Hoe gaan we naar Schotland?
• Hoe gaan we ons daar vervoeren?
• Met hoeveel personen gaan we?
• Waar gaan (of willen) we allemaal heen?
• Moeten we activiteiten vooraf boeken of reserveren?
• Hoeveel tijd trekken we ervoor uit?

Onze voorbereiding

Voordat wij daadwerkelijk vertrokken hebben wij ook nagedacht over bovenstaande vragen. Wij hebben gekozen voor het reizen met een camper (in het Engels: motorhome). Gezien de grootte van ons reisgezelschap (4 volwassenen en 2 kinderen) hebben wij gekozen voor een camper met 6 zit- en slaapplaatsen (berth). Wij hebben besloten de camper in Schotland zelf te huren en met het vliegtuig ons van Amsterdam naar Edinburgh te laten invliegen. Een alternatief was een camper huren in Nederland en met de boot vanuit Ijmuiden naar Newcastle te reizen. Als je op tijd boekt kun je veel voordeliger vliegen met bijvoorbeeld Easyjet. Plus dat je ook de overtocht met de camper niet hoeft te betalen.

Wij hebben besloten om in totaal 12 dagen te reizen, waarvan de eerste en laatste dag deels opgaan aan het reizen van Amsterdam naar Edinbrugh en terug. De eerste twee dagen van onze vakantie wilden we graag gebruiken om de stad Edinbrugh te leren kennen. Vanaf de derde dag hebben we de camper gehuurd. Op voorhand hebben we afgesproken met de verhuurder (Atlas Motorhomes, zéér positieve ervaring) dat de camper voor de deur van onze B&B in Edinbrugh wordt afgeleverd. Deze B&B hebben we ook vooraf geboekt. Zeker in de maand augustus een aanrader om vooraf te reserveren, want de Military Tattoo (een concours voor militaire muziekkorpsen) en het Fringe theaterfestival trekken velen tienduizenden bezoekers die ook op zoek zijn naar slaapplaatsen.

Omdat we zeker een aantal dingen echt wilden zien en doen, hebben we voor de eerste dagen een planning gemaakt. De charme van reizen in een camper is uiteraard de vrijheid die je hebt om te gaan en staan waar je wilt. Binnen deze planning komen overtochten met een ferry voor. Het wordt aanbevolen om vooraf een plek op de ferries te reserveren. Dit kan teleurstelling voorkomen, dat je over wilt maar niet mee kan. Zeker in het hoogseizoen dus reserven. Alle ferries in Schotland zijn van Caledonian MacBryane (Calmac, zie www.calmac.co.uk). Ook wilden wij een boottocht maken naar het eiland Staffa, bekend van de Fingels Caves (grotten). Ook een tocht als deze is raadzaam vooraf te reseveren (ook Calmac). Tevens wilden wij de Military Tattoo bezoeken. Kaarten hiervoor zijn lastig verkrijgbaar tenzij je vroeg boekt.

Houdt bij het pakken van je koffers rekening met het wisselvallige weer. Het kan heel lekker weer zijn in Schotland. Maar diezelfde dag nog kun je in een hevige regenbouw terecht komen. Met name de Atlantische Oceaan heeft veel invloed op het weer. Ook is de noordelijke ligging van het land bepalend. ’s Avonds kan het snel afkoelen.

Dag 1: van Amsterdam naar Edinbrugh

Reizen naar vliegveld Schiphol is vrij eenvoudig te doen met de trein. Deze stopt onder het vliegveld en je bent feitelijk direct op de plek waar je moet zijn. Reizen met de goedkopere vliegmaatschappijen houdt in dat je moet inchecken en boarden (instappen) in de vleugel die een klein stukje lopen van het hart van Schiphol (Plaza) liggen. Dat nemen we maar voor lief: koffers op de trolleywagen. De grote stuks bagage geef je af en met je handbagage in de hand heb je nog tijd om even Schiphol Plaza te bezoeken of wat te eten en drinken.

De vlucht naar Edinbrugh duurt net iets meer dan een uur. Niet vergeten je horloge een uur terug te zetten naar UK-tijd. Dus feitelijk kom je een kwartiertje later dan je vertrok aan in Schotland. Wij vlogen ’s morgens vroeg dus hadden nog de hele dag voor ons. Met de bus, een Engels dubbeldekker, kun je makkelijk van het vliegveld van Edinbrugh richting het centrum reizen. Kaartjes koop je bij de busstop. Na één overstap in de hoofdwinkelstraat van de stad (Princess street) op een andere bus, rijden we rechtstreeks naar onze B&B. Inchecken, even snel opfrissen en dan de stad in.

Wandelend richting het centrum doemt Edinbrugh castle al snel op achter de huizen. Het immense kasteel welke is gebouwd op één van de zeven heuvelen waar de gehele stad op is gebouwd. Net als de stad Rome. Het kasteel torent boven de gehele stad uit. Vanaf het kasteel loopt één lange straat bergaf. Deze straat wordt wel de Royal Mile genoemd en eindigt bij het Holyrood Palace: het officiële verblijf in Schotland van koningin Elizabeth van het Verenigd Koninkrijk. De Royal Mile heeft vele winkeltjes aan weerszijden. Stap zeker eens in één van de vele zijstraatjes en laat je verrassen.

Leker eten kun je overal in de stad. Er zijn verschillende pleinen met pubs en restaurants, bijvoorbeeld Grassmarket. ’s Avonds kun je een biertje pakken in één van de pubs. Wij hadden kaarten voor de Tattoo en hebben dit spektakel met veel plezier bekeken: vooral de doedelzakken maken veel indruk.

Dag 2: Nog een dagje Edinbrugh

In Groot Brittanie dus ook Schotland kun je genieten van het typische ontbijt: met toast, worstjes, ei, bacon en in Schotland met haggis en bloedworst (black pudding). Met een goedgevulde maag trekken we naar het National Scottisch Museum. Een plezierig museum dat ook heel toegankelijk is voor kinderen.

Na het museum hebben we een flinke wandeling gemaakt van de Old Town (het oude deel van de stad) naar de New Town (het nieuwere deel wat veel later is gebouwd, en waarvoor men een brug moest bouwen over de Loch (meer) die onderaan de stad lag.

Na een lunch weer terug richting het kasteel. Dit betekent een kleine klim want dit deel van de stad ligt dus op een heuvel. Net voor het kasteel tref je de Camera Obscura. Deze voorloper van onze hedendaagse fotografie, maakte het 150 jaar geleden al mogelijk om over de gehele stad te kunnen kijken vanuit de ‘donkere kamer’ boven op één van de huizen van Edinburgh. Het is zeer leuk om te bekijken met kinderen, zeker ook omdat er binnen het museum dat er bij hoort veel interactieve dingen te doen zijn. Aan het einde van de dag drinken we een koffie en thee in het café The Elephant House: het café waar J.K. Rowling haar eerste Harry Potter boeken schreef.

De avond hebben we een Spooktocht (Ghost tour) bijgewoond. Via één van de aanbieders van dergelijke wandelingen die vertrekken vanaf het midden van de Royal Mile, hebben we een dergelijke wandeling in het donker gemaakt. Er worden door de begeleider veel interessante verhalen verteld over moord, doodslag, hekserij, lijkenpikkerij etc. De verhalen, in combinatie met het wandelen in het donker, en de locaties die je bezoekt, zoals een oud kerkhof en een oude gevangenis waar vroeger criminelen werden geëxecuteerd, maken het tot een ‘spooky experience’. Spannend voor kinderen, maar dan wel vanaf een bepaalde leeftijd.

Dag 3: van Edinburgh naar Oban

De camper wordt afgeleverd. Spannend, want naast het feit dat het rijden met een groot voertuig onbekend is, zitten ook het stuur en de versnellingspook aan de andere kant. En het verkeer is ook allemaal omgekeerd. Gelukkig valt het reuze mee en ben je vrij snel gewend aan het rijden aan de andere kant van de weg.

Na een klein stuk te hebben gereden, stoppen we bij de supermarkt om flink boodschappen in te slaan. Zo kunnen we de komende week ’s middags en ’s avonds zelf eten koken in de camper. Zeker met een groter gezelschap kun je hiermee de kosten enigszins beperken.

Ons plan was om aan te komen in Oban, in het westen van Schotland, aan de Oceaanzijde. De rest van de dag gebruiken we dan ook om daar te komen. We gebruiken de snelweg om de eerste kleine 50 mijl van Edinburgh weg te rijden. Dan verschijnen de eerste heuvels en Lochs, en nemen we de kleinere weggetjes. Een schitterende tocht, met een zeer variërend landschap. We rijden door de gebieden The Trossachs en Argyll. Langzaam zie je ook de infrastructuur minder worden: de wegen worden krapper, in sommige gevallen zelfs één rijstrook voor verkeer vanuit beide richtingen. Passeren doe je op de hiervoor aangelegde passeerplaatsen langs de weg. Aan het einde van de middag komen we aan op de camping net voorbij Oban. We sluiten de dag met onze eerste maaltijd in de camper.

Dag 4: een uitstapje naar Isle of Mull, Staffa en Iona

De reden dat wij in Oban wilden overnachten, is dat wij de dag erna vroeg op pad wilden voor een uistapje naar Isle of Mull, Staffa en Iona. Dit uitstapje is te boeken bij Calmac, de rederij die alle ferries verzorgd in Schotland (www.staffatours.com). Je neemt de grote ferry van Oban naar Isle of Mull. Bij de haven van Craignure, na een ruim halfuur varen, staat een touringcar klaar om ons verder te vervoeren naar de andere kant van het eiland Mull. De chauffeur geeft een zeer komische uitleg over het eiland en wat er verder te zien valt.

Na een klein uur rijden stoppen we bij Fionnphort. Vanaf hier vertrekt de kleine boot naar het eiland Staffa. De naam Staffa komt uit het Scandinavisch (vanuit de periode van veroveringen door de Vikingen) en betekent ‘kolommen’. Het eiland is ontstaan door meerdere vulkaanuitbarstingen in verschillende perioden. Hierdoor heeft het eiland de karakteristieke vorm. De typische basaltkolommen geven het een prachtig aangezicht. De oceaan heeft stukken weggeslagen en ertoe bijgedragen dat grotten zijn ontstaan. Dit eiland is met name bekend van de grot Fingal’s Cave, waar je ook nog in kunt. In de 19e eeuw heeft de componist Mendelssohn de grotten bezocht. Het aangezicht van de grot, het geluid van de beukende zee op de basaltblokken, hebben hem geïnspireerd tot het schrijven van een ouverture met dezelfde naam.

Vanaf Staffa vervolgen we de tocht naar het schitterende eilandje Iona. Hier kunnen we even rustig eten en drinken. Een heerlijke wandeling van het dorpje naar de abdij die hier halverwege de zesde (!) eeuw al is gebouwd, voert je over een deel van het kleine eiland. Even verder liggen de kleine stranden met wit zand die niet onder hoeven te doen voor menig strand aan de Middenlandse Zee.

We varen weer terug naar Fionnphort, en maken de reis weer terug naar Oban zoals we die ook op de heenweg hebben gemaakt, nu in tegengestelde richting. Bij aankomst in de haven van Oban, nemen we de camper en reizen we nog enkele uurtjes verder naar Maillag. We passeren hierbij het stadje Fort William en komen langs Glennfinnan. Hier staat de bekende spoorbrug uit de Harry Potter films. En het uitzicht over Loch Shiel is ook bekend van de films van Harry Potter. Alleen in de films heeft men het kasteel Hogwarts er digitaal in geplaatst. We brengen de nacht door op een parkeerplaats aan zee in Maillag. We willen morgenvroeg de eerste ferry pakken naar Isle of Skye.

Dag 5: van Maillag naar Isle of Skye.

Al vroeg in de morgen ontwaken we en tot onze verrassing zien we enkele zeehonden in zee voor ons. Voor de kinderen een prettige verrassing. We nemen de eerste ferry van Mailag naar Armadale op Isle of Skye. Deze overtocht hadden wij van te voren al geboekt om er zeker van te zijn dat we met onze camper mee konden. Een klein uurtje later legt de boot aan en vervolgen wij onze weg over Skye. Een prachtig eiland met een grote diversiteit aan landschappen: hoge bergen, meerdere lochs, stranden, kleine dorpjes.

Op Skye zijn er niet veel wegen. Er is feitelijk één weg die het gehele eiland rond gaat en alle dorpjes aandoet. Halverwege kun je de keuze maken om een shortcut te maken naar Portree, het grootste plaatsje op het eiland. Wij besluiten het eiland met de klok mee rond te rijden.

In het plaatsje Dunvegan gebeurt ons enige ongeval: wij tikken met onze spiegel tegen de spiegel van een andere wagen. Er is wat lichte materiële schade en na het uitwisselen van de gegevens vervolgen wij onze weg. We besluiten bij Dunvegan een zijweggetje te pakken naar Glendale. Het is een relatief klein weggetje die ons brengt naar een kleine baai. Het weer is prachtig en we besluiten hier de lunch te genieten in de buitenlucht. De kinderen vermaken zich prima op het kleine strandje. Een andere baai nabij Dunvegan (Loch Dunvegan) staat ook bekend om de dieren die je er kunt treffen: zeehonden en dolfijnen.

We vervolgen onze weg om zo helemaal naar de noordkant van Skye te rijden. Onderweg stoppen we in Uig. Hier staat de bierbrouwerij van Skye en we slaan een aantal flessen lokale biertjes in. Daar hebben we nog plezier van gehad gedurende de rest van onze trip. We rijden verder over het toch steeds krapper wordend weggetje langs de noordkust en besluiten de dag te eindigen in het plaatsje Staffin. We parkeren de camper op de camping.

Dag 6: Van Staffin naar Applecross

De volgende morgen maken we met de kinderen een kleine wandeling. Het is een klein half uurtje lopen naar het strand en daar treffen we enkele informatieborden over de oergeschiedenis van deze locatie. Miljoenen jaren geleden hebben hier dinosaurussen gelopen en voetafdrukken in het lavagesteente zijn bewaard gebleven. Men heeft deze gevonden en zijn ook voor toeristen makkelijk te vinden. Ook heeft men attributen gevonden die wijzen op aanwezigheid van mensen in een ver, ver verleden.

We vertrekken uit Staffin en na een klein stukje rijden stoppen we bij Kilt Rock. Een grote waterval waarbij het water tientallen meters naar beneden in de zee valt. Op de achtergrond tref je weer de basaltkolommen die zijn ontstaan door de vulkanische uitbarstingen en het stollen van de lava. We hebben deze eerder gezien op het eiland Staffa, enkele dagen geleden. Kilt Rock werd vroeger door de scheepvaart gebruikt als herkenningspunt.

Na een kwartier verder rijden doemt boven op de bergen The old Man of Storr op. Een gigantische steenkolom, zoals je die ook meer ziet langs de kusten van Schotland. Het bijzondere aan deze kolom welke door de natuur is gevormd, is dus dat hij boven op de berg staat. Vanaf de weg kun je een kleine wandeling maken naar dit natuurverschijnsel. Het is wel een kleine klim.

We vervolgen de weg die ons uiteindelijk naar de brug brengt die de verbinding vormt tussen Isle of Skye en het Britse ‘vasteland’. Deze brug heet Kyle of Lochalsh. Vanaf deze brug heb je een mooi uitzicht en je kunt regelmatig dolfijnen zien zwemmen. We vervolgen de weg die ons niet veel later bij het meest gefotografeerde kasteel van Schotland brengt: Eilean Donan Castle. Het kasteel staat op een klein eilandje en speelde ondermeer een rol in de film Highlander.

Voor de boeg ligt de weg naar het plaatsje Applecross. Hemelsbreed is het een korte rit, maar uit ervaring weten wij dat schijn bedriegt. Om in Applecross te komen moet je over een berg heen. Een smal weggetje brengt je binnen afzienbare tijd van zeeniveau naar ruim 700 meter hoogte. Er moet flink geklommen worden, en dat hebben we met de camper nog niet eerder voor de kiezen gehad. Gaat dat lukken? Een beleving, ook voor de gevorderde autorijder. Het smalle weggetje is zo’n typisch weggetje voor verkeer vanuit twee richtingen met passeerplaatsen langszij. Er zal dus ook veel gestopt moeten worden voor tegemoetkomend verkeer. Een intensieve spannende rit brengt ons omhoog en we genieten van het schitterende uitzicht onderweg over het bergachtige gebied met de kustlijnen, lochs en baaien daartussen. Opvallend is ook het verschil in temperatuur: het is flink koud bovenop de pas. We dalen weer af en binnen tien minuten rijden we het kleine plaatsje Applecross binnen. We parkeren de camper op de enige camping en genieten van een heerlijke maaltijd in de Applecross Inn: de lokale pub.

Dag 7: Van Applecross naar Ardmair

Na het ontbijt vertrekken we vanuit Applecross en reizen via de enige andere weg die van en naar het dorp loopt. We rijden langs de kustlijn over kleine, kronkelige weggetjes. Heel af en toe tref je een huisje aan. Je vraagt je wel eens af: wat heb je hier te doen als je hier woont?

De dag begon droog maar al snel veranderde dit in de meest natte dag van onze vakantie. We vervolgen onze weg via plaatsen als Torridon, Kinlochewe wederom richting westkust naar Gairloch, Tournaig. Onderweg stoppen we bij Corrieshalloch Gorge en de Falls of Measach: een 61 meter diepe kloof (Gorge) en een waterval. Met veel geweld dondert het water door de kloof. Een prachtig gezicht en zeker de moeite waard om te bezichtigen.

We rijden het laatste stuk verder richting Ullapool. Een klein vissersplaatsje waar nog altijd actief gevist wordt. In veel boekjes staat beschreven dat het zeker aan het einde van de dag leuk is om in de haven te kijken naar alle bedrijvigheid. Na een lange, regenachtige dag die we vooral in de camper hebben doorgebracht, leek het ons een leuk idee om dit te bezichtigen. Vol verwachting rijden we Ullapool binnen en beseffen ons: het is zondag. Van bedrijvigheid is dan ook weinig te merken. We vullen onze proviand aan in de lokale supermarkt en rijden enkele kilometers verder naar de camping in Ardmair: een heel mooie locatie in een baai, met kampeerplekken direct aan het water.

Dag 8: Van Ardmair naar Durness

De volgende morgen vertrekken we nog verder naar het noorden. Niet ver van Ardmair op weg richting noorden, duiken we van de doorgaande weg af en nemen een klein weggetje richting de Summer Isles. Het weggetje brengt ons naar een klein dorpje Polbain, alwaar een Smokehouse is gevestigd. Hier rookt men vis, vlees en bijvoorbeeld kazen. Door zoveel heerlijkheden, die ook in menig gids wordt aangekondigd hebben wij ons laten verleiden en we hebben dan ook het nodige aan lekkernijen ingeslagen.

We rijden verder over kleine weggetjes, met name langs de kustlijn, en stoppen uiteindelijk nabij Stoer. Het plaatsje zelf heeft niet veel omhanden, maar door even verder te rijden richting de zee kom je bij de vuurtoren uit. Een prachtig uitzicht over de zee, tref je hier. Er staat beschreven dat hier regelmatig ook walvissen te zien zijn. Wij hebben pech: we zien ze niet. Achteraf blijkt ook dat er in de periode dat wij er zijn, geen walvissen zijn gespot langs de kustlijn. Menig toeristische organisatie die juist het bezichtigen van walvissen als attractie hebben, hebben tochten op voorhand al afgezegd. Een slecht seizoen voor hen. Vanaf deze locatie kun je ook een wandeling maken naar de Old Man of Stoer. Een soortgelijke stenen pilaar, door de natuur gevormd, zoals wij die ook op Skye hebben zien staan.

De tocht gaat verder en brengt ons uiteindelijk aan het einde van de dag in Durness. We wilden hier redelijk vroeg aankomen om verzekerd te zijn van een mooie plaats op de camping van Durness. Deze camping heeft schitterende plaatsen, bovenaan de kliffen aan de kust, met uitzicht op het strand van Durness. Het bijzondere van de strand zijn de enorme golven die er zijn wanneer het getij opkomt (als het vloed wordt). Dit schouwspel is zeer bijzonder, en met grof geweld beuken de grote golven zich stuk op de rotspartijen in de baai. Wij waren al bekend met dit fenomeen, en juist ook daarom wilden wij op tijd in Durness zijn. Missie geslaagd! We hebben ons nog kostelijk vermaakt op het strand, ook voor de kinderen een mooie en vooral leuke ervaring.

Dag 9: Van Durness naar Evanton

Deze dag beginnen we met een wandeling naar een bijzondere plek. Nabij Durness nestelt een groep puffins. Deze bijzondere vogel komt op verschillende plekken in Schotland voor. Nu wij hier zijn willen wij graag van de gelegenheid gebruik maken en gaan wij op zoek naar deze vogel. Hij lijkt op een pinguin, en beschikt over een zeer kleurige snavel. Na een klein uur lopen, door de landerijen, over een strand en door de duinen komen wij aan op bij de kliffen waar beneden de vogels zich zouden moeten bevinden. Helaas treffen wij geen puffins en hiermee gaat onze kans om deze bijzondere, vreemde vogel te zien voorbij. We lopen terug en maken ons op voor het vervolg van onze trip.

Net na Durness stoppen wij bij Smoo Cave. Een grottencomplex, dat bestaat uit meerdere geschakelde grotten. De eerste twee grotten zijn openbaar en voor iedereen toegankelijk. De achterste grot is alleen met een bootje te bereiken. Er worden tochten georganiseerd, maar deze zijn alleen wanneer de weersomstandigheden het toelaten. De vele regenval van de dagen ervoor zorgen voor een grote stroom water, waardoor de grotten vol water staan. Helaas voor ons dus geen tocht in de grotten in verband met overstromingsgevaar. Onze dag lijkt niet succesvol te worden: geen puffins, geen grotten. De kinderen balen wel een beetje. Dit waren juist activiteiten waarnaar werd uitgekeken. Helaas.

We rijden verder langs de noordkust van Schotland richting het oosten. Nabij het dorpje Bighouse slaan we rechtsaf de A897 op. Dit moment is wel bijzonder, omdat dit betekent dat onze vakantie verder alleen nog maar zuidwaarts zal zijn! Deze weg brengt onze door de midden door hooglanden richting het gebied dat bekend staat om de “forrestry and fishing”.

Onderweg worden we verrast door een enorme hoeveelheid herten. Je ziet ze hier en daar alleen lopen, maar halverwege treffen we een enorme grote groep die staat te drinken uit de beek. Een mooi gezicht. De dieren houden je goed in de gaten en schieten weg bij de minste dreiging.

Verder valt het op dat men hier grote stukken bos wegkapt voor het hout. Deze bossen zijn ook hiervoor aangelegd, dus het is niet echte vernietiging van de natuur. Toch is het aangezicht wat triest. Wat er namelijk overblijft is een dor, onooglijk landschap. Dat duurt weer jaren voordat dit weer bijtrekt. Heel kort stoppen we bij een site waar men bezig is met het kappen van de bomen. Met één machine, een soort grote klauw die de boom beetpakt, zaagt men in enkele handelingen de boom om, ontdoet men de stam van alle zijtakken, zaagt ment de kale stam in even grote stukken. Deze stukken worden opgestapeld en klaargelegd voor transport. Deze handelingen nemen niet meer dan een minuut per boom in beslag. Onderweg kom je op de smalle weggetjes regelmatig een grote vrachtwagen tegen vol stammen. Uitkijken dus.

We vervolgen onze weg en rijden richting Lairg. Net na dit stadje duiken we van de hoofdweg af, en volgen de bordjes richting de Falls of Shin. Niet lang daarna stoppen we bij deze Falls of Shin. Het betreffen een reeks watervalletjes die je wel meer aantreft in Schotland. Wat echter heel bijzonder aan deze watervallen is, zijn de zalmen die stroomopwaarts proberen te zwemmen. Zalmen hebben deze drang om terug te zwemmen naar de geboorteplek. Een lastig obstakel is zijn de watervalletjes. Je ziet de zalmen daadwerkelijk met grote snelheid springen tegen de waterval in. Een heel bijzonder gezicht. Je krijgt soms medelijden met die vissen die het net niet halen en weer terug worden geworpen door de kolkende waterstroom die continue door blijft gaan.

We hebben al een flinke afstand gereden, de dag loopt al richting de avond. We eten wat op de prakeerplaats en besluiten nog een klein uurtje verder te rijden en een camping in Evanton, net boven Inverness, te nemen. De duisternis is inmiddels gevallen, en langs een weg door een donker bos staat plots een groot hert, met een enorm gewei half op de weg. Twee ogen kijken recht in onze koplampen. Pas op het moment dat het dier beseft dat wij een groot vervoermiddel zijn, schiet het weg het bos in. We parkeren de camper op de zeer luxe, tot in de kleinste details georganiseerde camping.

Dag 10: Van Evanton naar Newtonmore

Dat we zijn aangekomen in een gebied vlak bij Inverness, de hoofdstad van de Highlands, is te merken aan de hoeveelheid verkeer, de bredere wegen en beter verzorgde infrastructuur. We zijn nog geen 5 minuten op weg of zien in de baai nabij Dingwall een groep zeehonden op het strandje langs de weg liggen. Bijzonder aangenaam en leuk voor de kids.

De baai die van de Noordzee richting Inverness loopt staat bekend om de aanwezigheid van dolfijnen. Na ons mislukte avontuur met de puffins zouden we wel graag dolfijnen willen zien en we besluiten op zoek te gaan naar de dolfijnen. We rijden het schiereiland op richting Cromarty. Vanaf Cromarty rijden we langs de kust richting Inverness en parkeren de camper nabij Fortrose op het puntje bij de vuurtoren in de baai. Hier ontmoeten het zoete water uit beken van de Highlands en het zoute water van de Noordzee elkaar. Een ideale plek voor dolfijnen. We zien er helaas geen, als steekt wel af en toe een zeehond de kop op. We rijden verder naar North Kessock, een klein dorpje direct onder de grote brug bij Inverness. Hier is een informatiecentrum ingericht met betrekking op de dolfijnen en zeehonden in deze wateren. Wij zijn blij verrast bij het parkeren van de camper om direct de eerste dolfijnen te zien zwemmen.

Na een lunch vervolgen wij onze weg, langs Inverness richting het bekende Loch Ness. We rijden de A82 af, deze weg loopt langs het gehele Loch Ness, dus met de grootste kans op het zien van het monster. De kinderen blijven kijken, maar een monster zien ze niet. We rijden langs Fort Augustus, langs Loch Lochy, en in het plaatsje Spean Bridge draaien we het berggebied in richting Aviemore.

Binnen een half uur is de omgeving compleet anders: van een gebied met voornamelijk Lochs in een berg- of heuvelachtig gebied dat sterk doet denken aan het stereotype beeld dat wij hebben van Canada. De zoektocht naar dolfijnen heeft ons veel tijd gekost en daarom is de dag alweer bijna teneinde. We zoeken een camping nabij Newtonmore. Aangezien de weg richting Aviemore weer noordwaarts is, willen we niet te ver doorrijden. Want de volgende dag moeten we dezelfde weg ook weer terug rijden in zuidelijke richting omdat we over twee dagen weer in Edinburgh moeten zijn.

De camping is een heel rustige camping omgeven door een wijds uitzicht op de bergen in het gebied. Naast de camping ligt een stuk bos, waar we gaan zoeken naar paddenstoelen. We vinden enkele grote exemplaren, bekend onder de naam eekhoorntjesbrood. De Italianen, en dat zijn mijn familie, kennen deze paddenstoelen als porcini. We nemen er een paar mee, welke nog die avond worden verorberd in de avondmaaltijd.

Dag 11: Van Newtonmore naar Killin

De volgende morgen rijden we de A9 verder af. We stoppen even kort bij Blair Castle, waar de twee Schotse Hooglanders (de koeien) de meeste aandacht krijgen. We hebben overigens niet veel Hooglanders gezien deze tocht. Schapen daarentegen in overvloed.

We rijden door naar Pitlochry. Hier splitsen we de groep: de mannen gaan naar de whisky destilleerderij van Edradour, de vrouwen en kinderen gaan het dorpje en de winkels bekijken. De destilleerderij is de laatste waar de whisky nog handmatig wordt gemaakt. Hierdoor produceert men aanzienlijk minder whisky (15 vaten per week) dan de fabrieken die dezelfde hoeveelheid binnen een dag maken. Maar juist daarom behoudt Edradour haar exclusiviteit. Een interessante tour van een klein uur brengt je langs de voorraad waar werkelijk voor miljoenen euro’s (of pounds) aan whiskey ligt opgeslagen, langs de daadwerkelijke ketels en uiteindelijk in de winkel.

Na een rustige hereniging van de groep vervolgen we de weg naar Queens View. De naam doet al vermoeden wat hier is te zien: een prachtig uitzicht over Loch Tummel. Het is vanaf deze plek, volgens de overlevering, dat koningin Victoria in 1866 voor het eerst het landschap bewonderde. Volgens een andere versie is het Isable of Mar, de vrouw van Robert the Bruce die deze plaats haar naam gaf.

Na een klein uurtje verder rijden slaan we ons kamp op in Killin. Ook dit plaatsje is gezegend met watervallen, ofwel een beek die langs steenpartijen door het dorp kronkelt. Het is prachtig om te zien, maar na zoveel dagen en vele kilometers rijden door Schotland heb je er genoeg van gezien. Wij kiezen voor de ‘boerencamping’ net voor Killin (vanuit oostelijk richting). Van alle campings was dit wel de slechtste. De term ‘boerencamping’ lijkt meer een excuus om de zaken niet goed te regelen: voorzieningen zijn matig en soms smerig te noemen. Enfin, gelukkig kunnen we veel binnen de camper zelf doen en het is maar voor één nacht. We gebruiken de avond al om de koffers enigszins in te pakken en de camper alvast te organiseren en op te ruimen.

Dag 12: Van Killin naar Edinburgh en weer naar huis

De laatste dag breekt aan. Al vroeg staan we op om het klaarmaken van de koffers en de camper af te maken. We moeten nog wel een stukje rijden naar Edinbrugh Airport. Onderweg stoppen we nog even in Balquhidder. Hier is de begraafplaats van Rob Roy MacGregor. We kennen Rob Roy van de film uit 1995, met acteur Liam Neeson. Hier ligt dus de echte Rob Roy begraven. Hij is wellicht de bekendste ‘boef’ van Schotland en leefde in de 18e eeuw. Ondanks dat hij ook vee stal van andere clans, heeft hij ook goede dingen gedaan: hij beschermde zijn clan tegen de Engels heerschappij. Rob Roy betekent overigens Rode Rob, zeer waarschijnlijk duidend op de rossige kleur haar … zoals je dat zeer veel ziet in Schotland. Meer informatie over Rob Roy is makkelijk te vinden op internet.

We vervolgen de weg, de A84 langs Callander en Doune en komen uiteindelijk uit op de A9: de snelweg die ons binnen een uurtje naar Edinbrugh zal brengen. Bij het oprijden van de A9 zie je nabij Stirling het William Wallace monument staan. Deze toren is als monument opgebouwd ter herinnering aan William Wallace: wij kennen deze man beter als Braveheart. William Wallace leidde de strijd van de Schotten tegen de Engels heerschappij eind 13e begin 14e eeuw. Dit gebied is voorheen het strijdtoneel geweest voor de veldslagen bij Stirling en Falkirk.

De reis komt teneinde: we leveren de camper in op het vliegveld van Edinburgh en checken ons in. We eten en drinken nog wat en niet veel later vliegen we terug naar Amsterdam.

Dit verslag is een persoonlijk verslag. Het kan anderen wellicht op wat ideeën brengen wanneer men ook besluit op vakantie te gaan naar Schotland. Wij zelf hebben het reizen met een camper in Schotland als prettig ervaren. Je kunt ervoor kiezen om te kamperen in de vrije natuur. Dat mag in Schotland, zolang het maar buiten de natuurreservaten is. Wij hebben bewust gekozen voor campings omdat we dan de kinderen konden laten douchen en af en toe een wasje konden draaien. Het prettig van campings in Schotland is, dat het open campings zijn. Kom je redelijk laat aan, dan kun je gewoon een plekje zoeken en meld jij je de volgende morgen gewoon aan. Dat gaat op goed verrouwen. Campings zijn relatief goedkoop, variërend van 20 pound tot 32 pound (voor de camper en een gezelschap van 4 volwassenen, één kind van 9 en een klein kind dat niet hoefde te betalen). Dat is redelijk.