Koningsstad Rabat: modern vertier, maar ook bedelaars

Rabat is een heel bijzondere Marokkaanse stad. Hij is uiterst modern en bevat veel regeringsgebouwen. In Rabat is echter het traditionele Marokkaanse leven ook nog terug te vinden. Rabat: een heel bijzondere stad in Marokkoa.
De reisorganisatie waarmee ik de reis naar Marokko heb ondernomen heeft volgens mij een wijs besluit genomen door de hoofdstad Rabat als eerste bestemming aan te merken, Hoewel het door de vertragingen van het vliegtuig en het late tijdstip van afreizen inmiddels drie uur ’s nachts is, is toch te voelen dat we in een heel andere wereld terecht zijn gekomen maar toch doet alles ook heel westers aan. Het vliegveld alleen al met zijn bijzondere afbeeldingen, de warmte die ons tegemoet komt, de anders geklede mensen, ze maken direct al diepe indruk.

Na een korte nacht en een douche waarbij ik uitzicht heb op een enorme bos schimmel in de luchtkoker besluit ik de omgeving maar eens te verkennen. De groep is vanochtend al begonnen met een tocht door de stad langs de meest belangrijke gebouwen, maar mijn lijf protesteerde tegen dat tijdstip. De markante Hassan-toren, het mausoleum, van Mohammed V, de Jardin d’ Essai vol exotische planten zijn daardoor allemaal aan me voorbij gegaan. Ik verwacht echter nog wel een glimp van die zaken op te vangen. Ik besluit eerst maar eens kennis te maken met de bevolking. Het terras voor ons hotel schijnt erg populair te zijn, vermelden de boeken, dus besluit ik daar maar neer te strijken.

Opwinding

Buiten maakt de opwinding zich echter van me meester over het feit dat ik nu toch echt in dit Noord-Afrikaanse land sta. Ik wil voelen, ruiken, zien. Zo snel mijn voeten me kunnen dragen, loop ik over de straat waarvan ik niet weet waar hij naartoe leidt. Ik zie krantenverkopers die naast kranten en tijdschriften ook snoep verkopen. Op terrassen zitten zover het oog reikt mannen en er hangt een onmiskenbare geur van een land waar het altijd warm is. Ik loop verder, maar besef dan ook dat ik niets weet van deze stad en zelfs geen plattegrond bij me heb. Ik sla nog wat straten in en houd er rekening mee dat ik wel weer terug moet kunnen keren. Verderop lonkt nog wel meer avontuur, maar ik besluit dat in een later stadium wil gaan onderzoeken als ik wat beter voorbereid bent.

De blikken die ik krijg toegeworpen als lange blonde vrouw vermijd ik zoveel mogelijk, maar toch blijkt het vermoeiend om net te doen alsof al die mannen die vaak met hun tong klikken er niet zijn. Op het terras kan ik ongestoord mijn eerste ervaringen optekenen in het goudgele reisboekje dat ik van thuis heb meegenomen. Het bestellen van de traditionele muntthee kost me enige hoofdbrekens. Ik ben de naam even kwijt en hoe zat het ook alweer met die fooi? Gelukkig zit er een vrouw naast me die wel een oosters, maar geen Marokkaans uiterlijk heeft. Haar vraag ik in het Engels wat ik wil weten. Thé á la Menthe zegt ze en tien procent fooi. Op de paar dirham, die je hier voor een potje thee betaalt is dat 1 dirham, ongeveer 2,3 eurocent. Ik ben eerst gered en er ontspint zich een leuk gesprek.

Moderne stad

Het terras stroomt ondertussen langzaam vol. Mannen in driedelige outfits met attaché koffer ontmoeten elkaar, maar ook traditioneel geklede ,,ouderen’’ schuiven aan om hun sociale contacten te verstevigen. Mooie vrouwen paraderen over straat, Modern gekleed in strakke mantelpakjes, druk babbelend in hun mobiele telefoon en tassen waar laptops uit steken. Parkeerwachten zorgen er voor dat zich op de brede straat geen parkeerongemakjes voordoen. Als iemand weg wil rijden uit staande stand, houden zij naderende auto’s aan en dwingen ze tot stoppen. Op die manier is het een geregelde, maar wel ietwat chaotische organisatie, want de acties verlopen niet zonder slag of stoot. Er wordt heel wat afgescholden, zowel vanuit de auto’s die aan komen rijden als vanuit die exemplaren die meteen, maar dan ook meteen in actie moeten komen.

Couscous met lam

Voordat we informatie krijgen van een plaatselijke gids over alles wat Rabat te bieden heeft bestel ik het nationale gerecht, namelijk couscous met lam. Na ongeveer een kwartier staat het overheerlijke gerecht voor mijn neus. Ik geniet met smaak van de geuren en de combinatie van het lamsvlees met de groente en de couscous. Na de maaltijd trek ik een lange broek aan en een shirt dat alles bedekt en besluit op weg te gaan naar de kasba. De weg ernaartoe voert langs drukke straten, waar ik voortdurend lastig wordt gevallen door opdringerige mannen en jongens. Overal word ik nagefloten, mannen staren me na of spreken me aan. Als ik twee andere dames van de groep ontmoet trek ik verder met hen op.

Aan het einde van de straatjes steken we binnen door, een kerkhof over. Volgens de gids mocht dat. De graven zijn omringd door bloemen en de Arabische tekens geven een prachtig beeld. De grafstenen zien er verzorgd uit en een team van mannen loopt rond om dat ook zo te houden. Ze wijzen ons bovendien de weg naar de kasba. We lopen onder een poort door en staan dan opeens voor een soort snelweg. Het verkeer raast voorbij en het is geen sinecure om aan de overkant te komen. Steeds als we denken dat het kan, komt er weer een auto of motor voorbij schieten. Als we de sprong eindelijk wagen is het felle geluid van harde claxons ons deel. Aan de overkant blijkt opeens dat we bij de zee zijn beland. Prachtig blauw water met hoge golven steekt schril af tegen een vies strand waar iedereen zijn vuilnis blijkbaar zomaar deponeert. Mannen en kleine meisjes lopen in badkleding, er wordt veel gevoetbald. Verderop klinkt muziek van djembé’s en een groep tieners is uitbundig aan het feestvieren. Om in de kashba te komen moeten we vervolgens weer eerst een trap op. De verzengende hitte is bijna niet meer te verdragen en met moeite lukt het ons boven te komen. Ik word aangesproken door een vrouw die iets in haar hand heeft. Het lijkt op een injectienaald. Ze vraagt of ik een henna tatoeage wil, een traditioneel gebruik van bruiloften. Gedurende onze trip zal die vraag nog veel vaker worden gesteld. Ook kleine meisjes die eigenlijk ook school horen te zitten verdienen met dit werk geld voor de ouders. Hoewel het moeilijk is te weigeren als je die mooie kinderogen ziet, vinden we wel dat je daarmee deze kinderarbeid stimuleert. Dus weigeren we stelselmatig.

Vers sinaasappelsap

Bij de Kasba loopt een man op ons af. We mogen niet naar binnen zegt hij, want de Kasba gaat zo meteen dicht omdat er gebeden wordt in de Moskee. Hij weet echter wel een leuke tijdsbesteding en daarvoor hoeven we alleen met hem mee te lopen. We willen de religieuze tradities niet verstoren, maar hebben tevens het idee dat we worden genept. Als ik twee agenten zie, vraag ik hen of we daadwerkelijk niet naar binnen mogen. Ze kijken onbegrijpend. Natuurlijk kunnen we naar binnen, geen enkel probleem. De man is inmiddels afgedropen en wij vervolgens onze weg. Een sinaasappelsap verkoper wenkt ons en dat hoeft hij geen twee keer te doen. Nog niet gewend aan het klimaat zijn we ons water vergeten en we snakken naar iets vloeibaars. We trekken hem het vruchtensap dat hij perst waar we bij staan bijna uit zijn handen. Aan plastic bekertjes doet hij overigens niet, we drinken allemaal uit hetzelfde glas. Niet verstandig weten we, maar de dorst overheerst op dit moment even.

Boven aangekomen hebben we een prachtig uitzicht over de stad en komen we bovendien in een tuin terecht met de mooiste planten. Kleine verwilderde en sterk vermagerde katten lopen er rond in de hoop iets te eten te krijgen. Jonge meisjes vragen ons onophoudelijk om een bijdrage, een pen of geld.

Bedelaars en blinden

De Medina die we daarna bezoeken is een wirwar van straten, van geuren en kleuren en van de meest uiteenlopende mensen. Er hangen schapenkoppen naast onderbroeken, geurige specerijen naast prachtige opgestapelde olijven, vis naast CD’s en schoenen naast telefoons. Op de straat zit een jongen zonder armen te bedelen, de stompjes steken als vreemde objecten boven zijn schouders uit. Een man bij wie het licht uit de ogen is verdwenen, komt vragen of we iets willen geven. Zijn eveneens blinde vrouw kreunt dat ze zo’n honger hebben. Verminkte kinderen met afwijkingen die in Nederland vast te opereren zouden zijn en ouderen met vreemde gebreken lopen verdwaasd rond op zoek naar voedsel of een donatie. De hectiek van de handel wordt doorbroken door die van opvallend veel leed en de Marokkanen zelf lijken het te aanschouwen alsof het de gewoonste zaak van de wereld is dat een winkelstraat tevens een soort crisiscentrum is voor alle ontheemden van de stad.

Rabat

Rabat is de politieke en administratieve hoofdstad van Marokko. Het is bovendien de tweede stad van het land. Het is een moderne stad, die aangenaam is en kosmopolitisch met enkele hele mooie monumenten en brede lanen vol bloemen en prachtige palmbomen. Wie houdt van de architectuur van de jaren dertig kan er zijn hart ophalen. Er is een grote eenheid van stijl, maar weinig hoogbouw. De sfeer is die van een Europese stad. Om die reden werd de plaats in maart 1998 waarschijnlijk ook uitgekozen als werkplaats voor vrouwelijke politieagenten. Rabat is samen met Marrakech, Fes en Meknes één van de vier koningssteden.

Medina van Rabat

In de medina van Rabat (Rue Souiqua) zie je vrijwel geen toeristen. De producten die er worden verkocht zijn eerder voor de lokale bevolking bestemd

Kasba's

Overal in het zuiden van Marokko vindt je te midden van de Palmbomen kashba’s. Dit zijn aarden vestingen, De kasba was altijd de verblijfsplaats van de heerser van het moment van het land of een deel daarvan en versterkte bovendien de burcht. Zodra indringers opdoken vluchtten mensen uit de omgeving naar de Kahba. Bovendien waren zij voor de karavanen die handelden tussen Afrika en de Maghreblanden naast toevluchtsoord ook opslagplaats.

Reizen als vrouw

De ervaringen van vrouwen alleen die naar Marokko reizen lopen alleen. Feit is dat je als vrouw bestand moet zijn tegen alle aandacht, vooral van mannen. Die is er overal, altijd en soms op het brutale af. Een vrouw die alleen door Marokko wil reizen zal in ieder geval moeten beschikken over een flinke dosis zelfvertrouwen en een groot incasseringsvermogen. Een geveinsde verloving of huwelijk (compleet met een nepring en foto van manlief thuis) wil nog wel eens helpen. Belangrijk is verder om zo weinig mogelijk op te vallen. Blote schouders en benen en loshangende haren zijn in de ogen van veel Marokkanen uitdagend. Ook kan oogcontact beter vermeden worden. Dit wordt altijd als een uitnodiging opgevat. Vrouwen kunnen zich beter niet op plekken begeven waar alleen maar mannen komen en ’s avonds alleen over straat gaan is ook niet aan te bevelen. Vrouwen die worden lastiggevallen moeten dat duidelijk laten merken. Door het woord Aib (schande) te roepen wordt de aandacht van omstanders getrokken. Ook een flinke scheldkanonnade in het Nederlands helpt vaak wel.

De Marokkaanse keuken

De Marokkaanse keuken is wel gekruid, maar niet scherp of heet. De kruiden die het meest worden gebruikt zijn komijn, gember, koriander, paprika, anijs en saffraan. Ook honing en amandelen zijn favoriet. Marokko biedt een ruime keuze aan eetgelegenheden, variërend van eenvoudige eethuizen in de medina tot luxe restaurants. Die laatsten hebben zich vaak toegelegd op ander keukens dan die van Marokko zelf. Fes is van oudsher het centrum van de verfijnde Marokkaanse keuken.